«Ποιο είναι το κόστος των ψεμάτων; Δεν είναι ότι θα τα μπερδέψουμε με την αλήθεια. Ο αληθινός κίνδυνος είναι ότι αν ακούσουμε αρκετά ψέματα τότε δε θα αναγνωρίζουμε καθόλου την ίδια την αλήθεια», θα πει στο μαγνητόφωνο, λίγο πριν την αυτοκτονία του ο πυρηνικός φυσικός Valery Legasov (Jared Harris), στην αρχή της τηλεοπτικής σειράς “Chernobyl”.
Ενώ κάποια στιγμή αργότερα, θ’ ακολουθήσει ο διάλογος μεταξύ του αναπληρωτή υπουργού Ενέργειας Boris Shcherbina (Stellan Skarsgård) με τον Legasov:
-Ξέρεις τίποτα γι αυτή την πόλη, το Τσερνόμπιλ; ρωτάει ο Shcherbina.
-Στην πραγματικότητα τίποτα.
-Ο πληθυσμός του ήταν κυρίως Εβραίοι και Πολωνοί. Οι Εβραίοι εξοντώθηκαν στα πογκρόμ και ο Στάλιν έδιωξε τους Πολωνούς. Και μετά ήρθαν οι Ναζί και σκότωσαν όποιον είχε απομείνει. Αλλά μετά τον πόλεμο ήρθαν πάλι να ζήσουν άνθρωποι, από παντού. Ήξεραν πως το χώμα κάτω από τα πόδια τους ήταν ποτισμένο με αίμα. Αλλά δεν τους ένοιαζε. Νεκροί Εβραίοι, νεκροί Πολωνοί. Όχι όμως αυτοί οι ίδιοι. Και κανείς ποτέ δε σκέφτηκε τι ίσως θα μπορούσε να συμβεί και σ’ αυτούς. Κι έτσι, φτάσαμε ως εδώ.
(«Εδώ»: συλλογικά αλλά και ατομικά, δείχνοντας το μαντήλι του με τα ίχνη από την αιμόπτυση ως αποτέλεσμα της έκθεσης του στη ραδιενέργεια και του καλπάζοντα καρκίνου. «Εδώ», συνδέοντας την Ιστορία με την αναζήτηση της αλήθειας).
Αυτή την αλήθεια τελικά που φαίνεται πως ορισμένους τους αφήνει αδιάφορους επιμένοντας να δίνουν την πρώτη θέση στις «απόψεις» αντί για τα «γεγονότα», με αποτέλεσμα να υπάρχει πάντα ο κίνδυνος «να φτάσουμε ως εκεί».
«Εκεί», δηλαδή, όπου οδηγεί μία από τις διαστάσεις των ολοκληρωτικών συστημάτων -πέρα από τις εγκληματικές πολιτικές τους: στον αυταρχισμό της εξουσίας που οδηγεί στην ευθυνοφοβία, με αποτέλεσμα τη διάχυση των ευθυνών -και τη συνεπαγόμενη καθυστέρηση- που οδήγησε, τελικά, στην καθυστερημένη αντίδραση στο πυρηνικό ατύχημα, με αποτέλεσμα τον πολλαπλασιασμό των επιπτώσεων του.
Με τέτοιες "θεωρίες" να υπάρχουν και να καλλιεργούνται όλο και συχνότερα. Από όλους, όσοι επιμένουν πως η «άποψη» είναι ταυτόσημη και ισοδύναμη με τα γεγονότα -είτε αυτά αφορούν την Ιστορία είτε την επιστημονική αλήθεια. Με αποτέλεσμα, εντέλει "να μην αναγνωρίζεται η αλήθεια". Τους ίδιους, που τώρα, με την ίδια λογική αλλοιώνουν την Ιστορία και την αλήθεια, υποστηρίζοντας την «ουδετερότητα» ή ακόμη χειρότερα ρίχνουν την ευθύνη στη «Δύση» απέναντι στην εγκληματική εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία. Ή, είναι εν γένει «με τον άνθρωπο», όπως τότε ήταν «με τα υγιεινά μαρούλια».
Χωρίς, ταυτοχρόνως, να ξεχνάμε τον τεράστιο κίνδυνο που συνεπάγεται η ολομέτωπη επίθεση εναντίον της αλήθειας αλλά και της Ιστορίας που συνεπάγεται η άλλη ολοκληρωτική λογική της εποχής μας: ο τραμπισμός.
(Η καταστροφή του Τσερνόμπιλ συνέβη σαν σήμερα, στις 26 Απριλίου του 1986)