Αλλού με ουτοπικό λόγο, αλλού προγραμματικά προσγειωμένοι, αλλού μόνοι τους, αλλού σε συνεργασίες, το γεγονός είναι αδιαμφισβήτητο: οι Σοσιαλιστές στην Ευρώπη στρέφονται προς τα αριστερά και από τις πρώτες αντιδράσεις φαίνεται ότι οι πολίτες επιδοκιμάζουν τη στροφή. Βέβαια κάθε χώρα και κάθε προσωπικότητα διαφέρει, αλλά η ποικιλία δεν αλλοιώνει την κατεύθυνση. Μπορεί ο Γερμανός Σουλτς να μην έχει τον ακραίο ουτοπικό λόγο που χρησιμοποίησε αρχικά ο Γάλλος Αμόν, όμως η επιλογή του σηματοδοτεί μια ισχυρή πιθανότητα απεγκλωβισμού από τη συνεργασία με τους Χριστιανοδημοκράτες και κυρίως τους Χριστιανοκοινωνιστές. Και η πιθανότητα μετεκλογικής συνεργασίας με τους Πράσινους και το Αριστερό Κόμμα (Die Linke) δεν είναι πλέον απαγορευμένο σενάριο επιστημονικής φαντασίας.

Αθόρυβα και παρά τις φοβίες περί του αντιθέτου το πείραμα προχώρησε στην Πορτογαλία, όπου παρά την γκρίνια του Σόιμπλε η κυβέρνηση αντέχει και οι δημοσκοπήσεις δείχνουν μεγάλα κέρδη για το κυβερνών Σοσιαλιστικό Κόμμα. Μετά την επιλογή Σούλτς το SPD -για χρόνια κολλημένο στο 20%- μετρήθηκε στο 28%.

Μετά την επιλογή Αμόν η υποψηφιότητά του κατέγραψε 17%. Τι σημαίνουν αυτά για εμάς; Το πρώτο είναι ότι φτάνει και εδώ το μήνυμα ανάταξης του σοσιαλδημοκρατικού-κεντροαριστερού χώρου. Στο χέρι των δυνάμεων και των παραγόντων του χώρου είναι να μετατρέψουν αυτό το μήνυμα σε ρεύμα και μετρήσιμο μέγεθος. Ολοι ξέρουν τι πρέπει να κάνουν, το ερώτημα είναι αν αυτήν τη φορά θα ανταποκριθούν στο αίτημα για ενότητα και ανανέωση.

Ερώτημα: Γιατί δεν μπορούμε και εμείς να πάμε στο πορτογαλικό μοντέλο; Να κάνει αρκετά κλικ δεξιά ο ΣΥΡΙΖΑ, κάποια κλικ αριστερά η Κεντροαριστερά και να τα βρούμε; Για δύο λόγους: πρώτον, γιατί σοσιαλδημοκρατική στροφή σημαίνει πολλά περισσότερα από μια φωτογραφία με τους Σοσιαλιστές ηγέτες. Σημαίνει αυτοκριτική για καταστροφικές πολιτικές και αναστοχασμό για την πορεία του ΣΥΡΙΖΑ. Τίποτε από αυτά δεν συμβαίνει.

Μόνο εμμονή στον διχαστικό λόγο. Δεύτερον, και βασικό, γιατί αυτό το μοντέλο προϋποθέτει υποχρεωτικά ηγεμονία των Σοσιαλιστών. Οπου προχώρησε, αυτή είναι η βάση εκκίνησης, γιατί εξασφαλίζει την αγκύρωση στην ΕΕ. Αρα η αλλαγή των συσχετισμών είναι απαραίτητη προϋπόθεση για μια τέτοια αναζήτηση. Και θα πρόσθετα, μονόδρομος και για όποια άλλη ρεαλιστική επιλογή -π.χ. ευρύτερη εθνική συνεννόηση-, την οποία θα επιβάλει το εκλογικό αποτέλεσμα.