Πώς, το επίπεδο ευζωΐας των Ελλήνων πολιτών, καθορίζει την διεθνή αξιακή θέση της Ελλάδας

Γιώργος Ουρανός 15 Μαρ 2025

Η ευημερία μιας χώρας δεν αποδεικνύεται μόνον από τα εθνικά της οικονομικά μεγέθη και τους ανάλογους οικονομικούς της δείκτες αλλά πρωτίστως από τη ευημερία των πολιτών της.

Η κατάκτηση της Δημοκρατίας στην Ευρώπη του 19ου αιώνα

Αν θεωρήσουμε πως η Γαλλική επανάσταση του 1789 ήταν το ιστορικό ορόσημο για τη δικαίωση των αγώνων των Γάλλων πολιτών να κατακτήσουν τα κοινωνικά τους δικαιώματα, τότε και μόνον αρχίζει να κατοχυρώνεται ως θεσμός η πραγματική Δημοκρατία στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. Ως τότε, τους λαούς τους διαφέντευαν αυτοκράτορες, βασιλιάδες, ή και κονγκλάβια αριστοκρατών και ευγενών. Οι τύχες των πολιτών τους ήταν αποκλειστικά  στο χέρι των  ηγεμονικών αυτών συμβουλίων που αποφάσιζαν ακόμη και για τις ζωές τους, αφού σε αυτά παίρνονταν ακόμη και οι αποφάσεις για πολέμους και εκστρατείες. Στο όραμα της Γαλλικής  επανάστασης υψώθηκαν εμπόδια και σχέδια καταστολής των ηγεμόνων που κατέληγαν σε εκατόμβες νεκρών ή και ολόκληρες ‘’γενοκτονίες’’.  Ακόμα και οι εναπομείνουσες λαϊκές  κατακτήσεις πολύ γρήγορα απωλέσθηκαν, αφού τις παραβίασε ο Μέγας Ναπολέων που καταχράσθηκε την εξουσία ελέω των Γάλλων πολιτών. Όμως η σπορά στις συνειδήσεις των πολιτών είχε πια επιτελεστεί και σιγά – σιγά τα ‘’φυτώρια της Δημοκρατίας’’ , τόσο στον Ευρωπαϊκό χώρο όσο και στο παγκόσμιο χάρτη,  είχαν αρχίσει με τη πάροδο του χρόνου να αποδίδουν καρπούς.

Οι ενδιάμεσοι σταθμοί

 Όντες λοιπόν ήδη στον 19ο αιώνα, ο κάθε λαός και η κάθε εθνότητα, προσπαθώντας να βρεί τον βηματισμό του, προσπαθούσε να παντρέψει το πολίτευμα της Δημοκρατίας με τα βασίλεια που είχαν ήδη δημιουργηθεί. Εκείνοι οι λαοί που βρίσκονταν ακόμη υπόδουλοι στην Οθωμανική αυτοκρατορία, βρέθηκαν σε ακόμη πιο δυσμενή θέση. Το εγχείρημα της Δημοκρατίας για αυτούς ήταν ένα μεγάλο άλμα, που και δεν το γνώριζαν αλλά και δεν το άντεχαν γιατί δεν είχαν συνηθίσει να ζουν και να λειτουργούν με θεσμούς . Σε εκείνους τους λαούς, τους πρωτόπειρους στους θεσμούς, συγκαταλέγονταν και η χώρα μας. Από τα πρώτα χρόνια της ανεξαρτησίας της, κλήθηκε ο Ιωάννης Καποδίστριας να την κυβερνήσει όταν μάλιστα ήδη είχαν συνέλθει τουλάχιστον τρείς εθνοσυνελεύσεις. Της Επιδαύρου, του Άστρους και της Τροιζήνας , όπου και εγκρίθηκε η εκλογή του Καποδίστρια.  Η αδύναμη όμως Ελληνική Δημοκρατία δεν κατάφερε να εδραιωθεί και να ορθοποδήσει. Μόλις τον 4ο χρόνο της θητείας του, τον Ιούλιο του ΄31, ο Καποδίστριας δολοφονήθηκε και έτσι οι υποτιθέμενες ‘’προστάτιδες δυνάμεις’’, αποφάσισαν ότι η χώρα μας έπρεπε να μπει στην κηδεμονία των βασιλέων. Εγκατέστησαν λοιπόν στην αρχή τον Όθωνα,  Γερμανό πρίγκηπα, και στη συνέχεια τον Γεώργιο τον Α΄, επίσης πρίγκηπα της δυναστείας των Γλύξμπουργκ της Δανίας. 

H δυαρχία   στη   χώρα μας  

Το μείγμα διακυβέρνησης με τον βασιλιά ως ανώτατο άρχοντα και εκλεγμένο πρωθυπουργό που εφαρμοζόταν και στην Ευρώπη κατά τον 19ο αιώνα, ξεκίνησε στην Ελλάδα από το 1833 με τον ανήλικο πρίγκηπα Όθωνα στη θέση του Αντιβασιλέα ως και το 1835 όπου ενηλικιώθηκε και χρίσθηκε   βασιλιάς και πρωθυπουργό τον Σπυρίδωνα Τρικούπη. Αυτό το πολιτειακό σχήμα διακυβέρνησης συνεχίστηκε και με τον επόμενο βασιλιά, τον Γεώργιο τον Α΄. Ως ο επιφανέστερος πρωθυπουργός αυτής της περιόδου κρίνεται ο Χαρίλαος Τρικούπης, γιος του Σπυρίδωνα, ο οποίος διετέλεσε πρωθυπουργός σε διάφορες θητείες από το ΄75 ως και το 1895. Στο πέρασμα στον 20ο αιώνα, η διακυβέρνηση της χώρας τόσο λόγω της δυαρχίας όσο και της στάσης των κομμάτων και των ανεύθυνων πολιτικών τους προσώπων, βρέθηκε σε τέλμα. Έτσι τον Οκτώβριο του 1909 και ευτυχώς για τον Ελληνικό λαό, ο λεγόμενος  ‘’Στρατιωτικός Σύνδεσμος’’, μυστική στρατιωτική οργάνωση,  τον οποίο αποτελούσαν κατώτεροι αξιωματικοί και υπαξιωματικοί που μετά την επιτυχία του ‘’κινήματος του Γουδί’’ τον Αύγουστο του 1909,  προσκάλεσε τον επαναστάτη πολιτικό από την Κρήτη, τον Ελευθέριο Βενιζέλο με την εντολή να σχηματίσει κυβέρνηση,. Ο Βενιζέλος αποδέχτηκε την πρόταση, βέβαια με την προϋπόθεση ότι θα ηγούνταν κυβέρνησης που θα προέρχονταν από εκλογές και θα είχε την λαϊκή νομιμοποίηση. Έτσι από τον Οκτώβριο του 1910 η Ελλάδα έχει πλέον εκλεγμένο πρωθυπουργό τον Ελευθέριο Βενιζέλο και έτσι εγκαινιάζεται μια περίοδος προσπάθειας εγκαθίδρυσης μιας πραγματικής Δημοκρατίας. Έκτοτε η Δημοκρατία μας πέρασε από πολλές συμπληγάδες, με πολλές αστοχίες, μα και πολλές νίκες. Στο διάβα της, αντιμετώπισε δύο τουλάχιστον δικτατορίες και κινήματα, την Γερμανική κατοχή καθώς και τον Εμφύλιο πόλεμο του ’46 -΄49, όπως επίσης και την τελευταία και πλέον επώδυνη δικτατορία για την πορεία του Ελληνισμού, των συνταγματαρχών του 1967.

Η ‘’απελευθέρωση’’    

 Όμως, ήρθε και η μεταπολίτευση το ΄74, για να περάσει η χώρα και η Δημοκρατία μας σε μια νέα περίοδο, την γονιμότερη και την πλέον ειλικρινή στην διαδρομή της έως και σήμερα. Το πρώτο μέλημα της ‘’ταλαιπωρημένης’’ αυτής Δημοκρατίας μας, ήταν να αποτινάξει το τεράστιο εμπόδιο της κηδεμονίας της, από τον επώδυνο θεσμό της βασιλείας, πράγμα το οποίο κατάφερε με δημοψήφισμα τον Οκτώβριο του  1974.  Έκτοτε, εδώ και 50 τόσα χρόνια ‘’χτίζει΄΄ σιγά – σιγά το προφίλ της σύγχρονης Ευρωπαϊκής Ελλάδας  ούσα πραγματικά απαλλαγμένη από πάτρωνες και ‘’δήθεν προστάτες’’ ντόπιους και ξένους,καταφέρνοντας να γίνει πραγματικό  αφεντικό του εαυτού της.   

Τα πρόσωπα  

  Ο ρόλος των πολιτικών προσώπων στην πορεία των δύο περίπου αιώνων του Έθνους μας και της Δημοκρατίας μας, ήταν πραγματικά πολύ σημαντικός. Από τη θέση του πρωθυπουργού της Ελλάδας έχουν περάσει πολλές δεκάδες πολιτικά πρόσωπα, αρκετοί από τους οποίους  κρίθηκαν ως ‘’ασήμαντοι’’ στην συνείδηση των Ελλήνων πολιτών. Όμως και κάποιοι από αυτούς αναδείχτηκαν σε πραγματικούς ‘’Εθνικούς ταγούς’’ της χώρας μας και οι οποίοι συνέβαλαν στην συγκρότηση του Ελληνικού κράτους με την έννοια της στιβαρής και ορθολογιστικής διοίκησης. Από αυτούς τους ‘’ταγούς του Έθνους ‘’ μας κατά την εκτίμησή μας μπορούν να ξεχωρίσουν οι έξι παρακάτω:

Ο Χαρίλαος Τρικούπης

. Θα μπορούσαμε να τον θεωρήσουμε και ως τον θεμελιωτή της χρηστής δημόσιας διοίκησης που έβαλε τις αρχές για ένα κράτος δικαίου.                                        Ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Αποτέλεσε ίσως και τον λαμπρότερο Έλληνα πολιτικό από ιδρύσεως του Ελληνικού κράτους. Ονομάστηκε και Εθνάρχης καθότι επί της πρωθυπουργίας του, ο Εθνικός χώρος της Ελλάδας τουλάχιστον διπλασιάστηκε.

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Αναδείχτηκε στον πολιτικό που προσπάθησε να ξαναδώσει πνοή κράτους στην καθημαγμένη Ελλάδα τόσο από την Γερμανική κατοχή, όσο και από τον Εμφύλιο πόλεμο. Εφάρμοσε ένα πρόγραμμα ταχείας εκβιομηχάνισης και το οποίο θεωρήθηκε ιδιαίτερα επιτυχημένο. Ακόμη επί των ημερών του οριστικοποιήθηκε και η ψήφος των Ελληνίδων. Στην πρώτη του αυτή θητεία ως πρωθυπουργός, του καταλογίζεται η τυφλή του υποταγή στο παλάτι καθώς και η λανθασμένη του πολιτική που οδήγησε στην ‘’τσιμεντοποίηση΄΄ της Αθήνας. Το ίδιο όμως επικρίθηκε, και για τη συστηματική δίωξη των Ελλήνων Αριστερών. Στην δεύτερή του όμως θητεία στη μεταπολίτευση χαρακτηρίστηκε ως πλέον φιλελεύθερος στις  θέσεις του, και βεβαίως αναδείχτηκε ως τον πρωτεργάτη της εισόδου της χώρας μας στην τότε ΕΟΚ.

Ο Γεώργιος Παπανδρέου. Ονομάστηκε και ως ο ΄΄Γέρος της Δημοκρατίας’’ καθότι σε αυτόν πιστώνονται οι αγώνες των Ελλήνων πολιτών για κοινωνική δικαιοσύνη και οι πρώτες προσπάθειες στη μετεμφυλιακή Ελλάδα για δίκαιη κατανομή του Εθνικού πλούτου. Όμως πρωτοφανής στα χρονικά  της χώρας μας αποδείχτηκε η προδοσία που του επεφύλαξαν μέλη της παράταξής του μετά από το ενορχηστρωμένο σχέδιο του παλατιού και των Αμερικανών πατρώνων του. 

 Ο Ανδρέας Παπανδρέου . Ήταν το πολιτικό πρόσωπο που σφράγισε με την παρουσία όσο κανένας άλλος την προσπάθεια για μια Ελλάδα με αξιοπρεπείς πολίτες και συγχρόνως για μια αξιοπρεπή εθνική παρουσία στον παγκόσμιο χάρτη. Αξιοσημείωτα υπήρξαν τα μέτρα που εφήρμοσε σε μια  προσπάθεια αναδιανομής του εθνικού εισοδήματος προς όφελος των πολιτών. Επί των ημερών του υπήρξε ισχυρή ενδυνάμωση των θεσμών της Δημοκρατίας. Οι αποφασιστικές του παρεμβάσεις στην εκλογή των Πρυτανικών Συμβουλίων και στο σπάσιμο του καθηγητικού κατεστημένου , στην εκλογή των Νομαρχιακών και αργότερα των Περιφερειακών Συμβουλίων, στην ισχυρή αναβάθμιση του ρόλου των Δήμων , στον εκδημοκρατισμό των ενόπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας, στον ουσιαστικό ρόλο των αγροτικών συνεταιρισμών, στην αναγνώριση της Εθνικής αντίστασης, στην δημιουργία του ΕΣΥ και των Κέντρων Υγείας, στην ίδρυση των ΚΑΠΗ και στην ίδρυση του ΑΣΕΠ, υπήρξαν από τα σημαντικά επιτεύγματα των πολιτικών του. Κορυφαία επιλογή του επίσης ήταν, η δημιουργία του ‘’Ενιαίου αμυντικού δόγατος’’ με την Κύπρο. 

  Ο Κωνσταντίνος Σημίτης . Η θητεία του ως πρωθυπουργός χαρακτηρίστηκε από την προσπάθεια εκσυγχρονισμού του κράτους με γενναίες παρεμβάσεις. Ακόμη επί των ημερών του επιτεύχθηκε η είσοδος της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και η ένταξη της χώρας μας στην ζώνη του Ευρώ.

Η αποδέσμευση από το Αμερικανικό άρμα

Η Ελλάδα, ως μια χώρα της Ευρωπαϊκής περιφέρειας και έχοντας στερηθεί  για αιώνες την Εθνική της ανεξαρτησία, έδωσε μεγάλους αγώνες για να την κατακτήσει. Και μπορεί φαινομενικά τουλάχιστον  να την είχε κατακτήσει από τις πρώτες δεκαετίες του 1800 με τους αγώνες του 1821, όμως οι πάτρωνες και ‘’δήθεν προστάτες’’ μας , διατηρούσαν την επιρροή τους και  έως την πτώση της χούντας το 1974. Θεωρούμε πως οι πάτρωνες και ‘’προστάτες ‘’ αποτινάχθηκαν ολοκληρωτικά μόλις τις τελευταίες δεκαετίες και πιο συγκεκριμένα μετά το 1981 όταν ο Ανδρέας Παπανδρέου εγκαινιάζοντας ένα πραγματικά ‘’Εθνικό δόγμα’’ κατάφερε να περιορίσει την Αμερικανική επιρροή και να  κλείσουν οι περισσότερες Αμερικάνικες και Νατοϊκές στρατιωτικές βάσεις. Χαρακτηριστικά ο συγγραφέας Σπύρος Δραϊνας σε μια διάλεξη που έδωσε στις 4 Μαΐου 2023 στις ΗΠΑ, στο’’ Hellenic Studies Program του California State University at Sacramento’’, ανέφερε : ‘’ Σε μία δημιουργική αντιπαλότητα με τον Κ.  Καραμανλή, ο Α. Παπανδρέου κατάφερε τη δύσκολη μετάβαση της Ελλάδας από ένα δημοκρατικά συμβιβασμένο και ψυχολογικά εξαρτημένο κράτος-πελάτη των ΗΠΑ σε μια σταθερή, σύγχρονη κοινοβουλευτική δημοκρατία, συμμέτοχο στο Ευρωπαϊκό εγχείρημα΄΄. Έκτοτε οι σχέσεις Ελλάδας - ΗΠΑ μπήκαν σε μια νέα βάση αμοιβαίας εμπιστοσύνης και κατανόησης.

Η Εθνική μας αναγνώριση

 Εκτίμησή μας είναι, όπως και από τα παραπάνω συνάγεται, πως η  χώρα μας τώρα πια, έχει αποκτήσει ένα αυξημένο διεθνές κύρος και μια αξιοπρεπή αναγνώριση. Αυτή η αναγνώριση επιτεύχθηκε από τότε που οι Έλληνες πολίτες κατοχύρωσαν οι ίδιοι την προσωπική τους αξιοπρέπεια, με τους πολιτικούς και κοινωνικούς αγώνες που για τουλάχιστον επτά δεκαετίες από τα τέλη της δεκαετίας του ΄50 επιχείρησαν και επιχειρούν,.  Θεωρούμε πως αυτό επιτεύχθηκε και ως ένα εξελικτικό αποτέλεσμα της σημαντικής βελτίωσης του κοινωνικού αλλά και του βιοτικού επιπέδου των Ελλήνων πολιτών που έχει συντελεστεί τις τελευταίες πέντε τουλάχιστον δεκαετίες. Ως μια ισχυρή ένδειξη της μεγάλης αυτής προόδου μπορούμε να δούμε το πλήθος των Ελλήνων επιστημόνων που διαπρέπουν στο εξωτερικό, σε Πανεπιστήμια, σε Ερευνητικά Ιδρύματα ή και ακόμη ως υψηλόβαθμα στελέχη μεγάλων πολυεθνικών επιχειρήσεων. Είναι διεθνώς γνωστό πως οι Έλληνες επιστήμονες μεγαλουργούν στο εξωτερικό. Αυτή είναι μια συνθήκη που σίγουρα δεν θα καρποφορούσε εάν ο Ελληνικός λαός δεν βρισκόταν στην  ευνοϊκότερη κοινωνική και οικονομική θέση σήμερα. Είναι λοιπόν ολοφάνερο πως για να συνεχίσει η χώρα μας να διαθέτει ισχυρό στίγμα στον παγκόσμιο χάρτη θα πρέπει οι κυβερνώντες να εφαρμόζουν πολιτικές που να αποσκοπούν στη στήριξη των συμφερόντων όλων των Ελλήνων και όχι μόνον των προνομιούχων. Θεωρούμε πως η ευημερία μιας χώρας δεν αποδεικνύεται και μόνον από τα οικονομικά μεγέθη της χώρας και τους ανάλογους οικονομικούς δείκτες. Η ευημερία μιας χώρας πρωτίστως αναφέρεται στην ευημερία των πολιτών της. Αυτό λοιπόν θα πρέπει να είναι και ο συνεχής προβληματισμός των Ελλήνων πολιτών. Οι προτεινόμενες κυβερνητικές πολιτικές θα πρέπει να εξασφαλίζουν πρωτίστως  τα συμφέροντα της μεγάλης πλειοψηφίας του Ελληνικού λαού, που εκ των πραγμάτων είναι οι μη προνομιούχοι Έλληνες και να μην αποσκοπούν μόνον  στην βελτίωση των εθνικών οικονομικών μας δεικτών.