Την ερχόμενη Παρασκευη , 26 Φεβρουαρίου, οι ηγέτες των κρατών μελών της Ευρωπαικής Ένωσης (ΕΕ) θα έχουν μία εις βάθος συζήτηση για την ασφάλεια και την εξωτερική πολιτική ( ΚΕΠΠΑ) της Ευρώπης (περιλαμβανομένης και της ασφάλειας της Αν. Μεσογείου) υπο το φώς και της πρόσφατης ρήξης στις σχέσεις ΕΕ- Ρωσίας μετά την ταπεινωτική μεταχείριση που επεφύλεξε η Μόσχα στόν Ύπατο Εκπρόσωπο της κοινής εξωτερικής πολιτικής Ζ. Μπορελ. Καθολική είναι σχεδόν η διαπίστωση ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) αδυνατεί να ανταποκριθεί στις προκλήσεις εξωτερικής πολιτικής και απειλές ασφάλειας που αντιμετωπίζει σήμερα είτε πρόκειται για αυτές του περιφερειακού της περιβάλλοντος (π.χ. Τουρκία) είτε του ευρύτερου παγκόσμιου συστήματος. Έτσι ο στόχος τη διαμόρφωσης της “ευρωπαϊκής κυριαρχίας” και επίτευξης της “στρατηγικής αυτονομίας” παραμένει ανεκπλήρωτος . Πως θα μπορούσαν όμως να ενισχυθούν άσφαλεια και κοινη εξωτερική πολιτική ; Οι παρακάτω επτά προτάσεις ενισχύουν τοσο την ασφάλεια/ΚΕΠΑΑ της Ευρώπης όσο και της Αν. Μεσογείου και Ελλάδας.
1. Ειδική πλειοψηφία για ΚΕΠΠΑ
Είναι εντελώς αδύνατο να υπάρξει κοινή εξωτερική πολιτική ικανή να αντιδράσει γρήγορα και αποτελεσματικά με την ομοφωνία των εικοσι-επτά κρατών μελώς ως μέθοδο διαμόρφωσής της και λήψης αποφάσεων όπως προβλέπεται σήμερα από τη συνθήκη (υπάρχουν ορισμένες οριακές εξαιρέσεις όπως η ρύθμιση για την “εποικοδομητική αποχή” - constructive abstention - που χρησιμοποιήθηκε μόνο μία φορά από την Κύπρο και η χρήση ειδικής πλειοψηφίας σε εξαιρετικά περιορισμένες περιπτώσεις – άρθ. 31 ΣΕΕ). Είναι επιτακτικό επομένως εάν θέλουμε να έχουμε αποτελεσματική εξωτερική πολιτική να περάσουμε στην ειδική πλειοψηφία, αν όχι για το σύνολο των θεμάτων που εμπίπτουν στην ΚΕΠΠΑ τουλάχιστον σε ορισμένα και περιορισμό της ομοφωνίας μόνο στα κύρια θεματα της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας.Επίσης η διαδικασία διεύρυνσης της ΕΕ θα πρέπει στα ενδιάμεσα στάδια της να αποφασίζεται με ειδική πλειοψηφία Ας σημειωθεί ότι η Ελλάδα στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Συνέλευσης για την επεξεργασία του Ευρωπαϊκού Συντάγματος (2002-2003) είχε υποστηρίξει τη θέσπιση της ειδικής πλειοψηφίας για το σύνολο της ΚΕΠΠΑ.
2. Θέσπιση Συμβουλίου Ασφαλείας ΕΕ
Η γρήγορη και αποτελεσματική αντίδραση της ΕΕ/ΚΕΠΠΑ στις διεθνείς προκλήσεις και απειλές δεν μπορεί να γίνει με τα σημερινά όργανα (Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, Συμβούλιο Υπουργών/27, Ύπατος Εκπρόσωπος, κλπ.) της Ενωσης. Χρειάζεται ένα μικρότερο, ευέλικτο και αποτελεσματικό όργανο. Ένα είδος Συμβουλείου Ασφαλείας για την ΕΕ. Μπορεί να αποτελείται από επτά (7) μέλη, τρία μόνιμα (για μια πενταετία) και τρία εκ περιτροπής (λ.χ. οι τρεις διαδοχικές προεδρίες) και ο Ύπατος Εκπρόσωπος. Τα τρία μόνιμα μέλη θα προέρχονται δύο από τις μεγαλύτερες χώρες και ένα από τις μικρότερες. Η λήψη αποφάσεων με πλειοψηφία 4 μελών θα ρυθμισθεί έτσι ώστε να απαιτείται η ψήφος δύο τουλάχιστον μόνιμων μελών και δύο εκ περιτροπής.
3. Ενίσχυση Ρόλου ΕΕ σε Συμβούλιο Ασφαλείας ΟΗΕ
Η τελική επιδίωξη θα πρέπει να είναι η κατάληψη θέσης μόνιμου μέλους από την ΕΕ στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ εφόσον προχωρήσει η διαδικασία αναμόρφωσης του Συμβουλίου ώστε να ανταποκριθεί στις σύγχρονες πραγματικότητες. Σε σημαντικό βαθμό αυτό εξαρτάται και από τη Γαλλία, εάν θα δεχθεί δηλαδή να εγκαταλείψει τη θέση της ως μόνιμο μέλος στο ΣΑΟΗΕ υπέρ της ΕΕ η οποία τώρα μετά τη Συνθήκη της Λισσαβώνας διαθέτει νομική προσωπικότητα.
Στο μεταξύ διάστημα θα πρέπει να εφαρμοσθούν πλήρως οι ρυθμίσεις της Συνθήκης (άρθ. 34 ΣΕΕ) που σήμερα δεν εφαρμόζονται για ενισχυμένο συντονισμό θέσεων των κρατών μελών της ΕΕ που συμμετέχουν στο ΣΑΟΗΕ αλλά και για συχνή παρουσία του Ύπατου Εκπροσώπου στο ΣΑΟΗΕ προκειμένου να παρουσιάσει τη θέση της ΕΕ στα θέματα για τα οποία έχει διαμορφωθεί.
4. Διαρθρωμένη Συνεργασία (PESCO) για Υποψήφιες Χώρες
Η Ένωση αποφάσισε πρόσφατα τις ρυθμίσεις για τη σύμπραξη “τρίτων χωρών” σε projects της Μόνιμης Διαρθρωμένης Συνεργασίας στο πλαίσιο της αμυντικής πολιτικής (PESCO – άρθ. 42,6, 46 ΣΕΕ). Στη λογική αυτή όλες οι υποψήφιες για ένταξη χώρες θα πρέπει να κληθούν να συμμετάσχουν υπό προϋποθέσεις στις δράσεις PESCO. Μεταξύ αυτών και η Τουρκία αλλά υπό συγκεκριμένους όρους και προυποθέσεις.
5. Ενίσχυση Ρήτρας Αμοιβαίας Συνδρομής
Μια από τις σημαντικές καινοτομίες της Συνθήκης της Λισσαβώνας είναι η θέσπιση της ρήτρας αμοιβαίας συνδρομής (mutual assistance clause, άρθ. 42,7 ΣΕΕ) μετά από ελληνική πρόταση. Η διατύπωση της ρήτρας αυτής θα πρέπει να ενισχυθεί πρώτα απ όλα για να δεσμεύει όχι μόνο τα κράτη μέλη της ΕΕ αλλά καια την ίδια την Ένωση ως θεσμική οντότητα. Καθώς και μια σειρά άλλες διατυπώσεις γγια τη χρήση των μέσων στηήριξης μιας χώρας.
6. Εγγύηση Εξωτερικών Συνόρων ΕΕ
Η Ένωση είναι σήμερα δεσμευμένη να προστατεύει τα εξωτερικά σύνορα αλλά και την ανεξαρτησία και ακεραιότητά της (άρθ. 21 ΣΕΕ). Καθώς και στη θέσπιση ενός ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης των εξωτερικών συνόρων (άρθ. 77 ΣΕΕ). Ωστόσο, και ιδιαίτερα σε μια Ένωση που αποβλέπει σε “στρατηγική αυτονομία” και ευρωπαϊκή κυριαρχία, ο στόχος θα πρέπει να είναι όχι απλά η προστασία αλλά η εγγύηση (guarantee) των εξωτερικών συνόρων με τη διάθεση για το σκοπό αυτό των κατάλληλων μέσων.
7. Σύσταση Δύναμης Ευρωπαϊκής Κυριαρχίας
Και ακριβώς για το σκοπό αυτό θα πρέπει να συσταθεί η Αποστολή/ Δύναμη για την Προστασία της Ευρωπαϊκής Κυριαρχίας (Mission for Protecting European Sovereignty).
Πηγή: www.tovima.gr