Στις δημοκρατίες αποφασίζουν οι εκλογές και τα κοινοβούλια, όχι «οι δρόμοι»
Πριν τη συγκέντρωση του κινήματος «Παραιτηθείτε» έβλεπα διάφορους «έγκριτους» διαμορφωτές της κοινής γνώμης να δηλώνουν ή να γράφουν ότι αν η συγκέντρωση είναι μεγάλη, τότε τίθεται θέμα νομιμότητας της κυβέρνησης και παραμονής της στην εξουσία. Θα μείνω στη σημερινή τους άποψη και όχι τόσο στο ότι οι ίδιοι «έγκριτοι» αναλυτές υποστήριζαν, ορθώς, το 2011-2012, ότι οι συγκεντρώσεις και «οι δρόμοι» δεν έχουν τη δημοκρατική νομιμοποίηση να ρίχνουν κυβερνήσεις.
Σήμερα πολλοί εξ αυτών, ισχυρίζονται ότι στις δημοκρατίες οι κυβερνήσεις μπορούν να πέφτουν, όταν κάθε φορά ένας μεγάλος αριθμός πολιτών το απαιτεί. Βεβαίως, εξ όσων γνωρίζω, σ’ αυτό «το πράγμα» που ονομάζεται «κοινοβουλευτικά συστήματα αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας» οι κυβερνήσεις πέφτουν μετά από την καταψήφισή τους στη Βουλή, μετά από κοινοβουλευτικές διαδικασίες, όπως είναι η πρόταση μομφής, δυσπιστίας, η άρση της ψήφου εμπιστοσύνης, με δυο λόγια όταν χάνεται η δεδηλωμένη.
Βεβαίως και οι πολίτες έχουν κάθε δικαίωμα να εκφράσουν δημόσια σε συγκεντρώσεις τη δυσαρέσκεια ή την ευαρέσκεια από μια κυβέρνηση, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αυτό οδηγεί αναπόφευκτα στην πτώση μιας κυβέρνησης στην πρώτη περίπτωση ή στην αύξηση της δύναμής της στη δεύτερη. Η δύναμη μιας κυβέρνησης, όπως πολύ καθαρά έχει υποστηρίξει ο Καρλ Πόπερ, βρίσκεται στο αποτέλεσμα των τελευταίων εκλογών. Και όπως, ακόμη πιο καθαρά, έχει τονίσει ο ίδιος, δημοκρατία είναι αυτό το πολιτικό σύστημα, στο οποίο για να αλλάξεις την κυβέρνηση δεν χρειάζεται να καταφεύγεις «στους δρόμους». Αρκούν οι εκλογές. Εξάλλου αυτή την ποπεριανή αντίληψη πρέσβευαν και όσοι από το πρώτο δευτερόλεπτο, την πρώτη στιγμή, την πρώτη ώρα και μέρα και όχι εκ των υστέρων, με μεγάλη καθυστέρηση, χαρακτήρισαν τις συγκεντρώσεις των «αγανακτισμένων» ως φυτώρια του χρυσαυγιτισμού.
Η ακραία λογική αυτής της αντίληψης που θα ονόμαζα λογική της προτεραιότητας των δρόμων έναντι των κοινοβουλίων, της αμεσοδημοκρατικής έναντι της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, της «δημοψηφισματικής» έναντι της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας –κατά τα φαινόμενα μάλιστα αυτή τη «δημοψηφισματική» δημοκρατία προωθούν και μερικοί κυβερνητικοί «εγκέφαλοι» στις προτάσεις τους για συνταγματική αναθεώρηση– οδηγεί στην ακύρωση όλης της ποπεριανής αντίληψης για τη δημοκρατία. Αν όμως οι κυβερνήσεις πέφτουν από τους δρόμους, τότε γιατί να μην ανεβαίνουν και απ’ αυτούς; Αν κάποιοι ρίχνουν μια κυβέρνηση στους δρόμους, τότε γιατί δεν νομιμοποιούνται κάποιοι άλλοι, κάποια άλλη στιγμή, να κάνουν μια «χειμερινή» ή «θερινή» επίθεση στα Ανάκτορα, συγγνώμη, στο Κοινοβούλιο ήθελα να γράψω, και χωρίς εκλογές να σχηματίσουν μια άλλη κυβέρνηση; Έχει συμβεί αυτό άλλωστε.
Σπεύδω να επισημάνω, για να προλάβω το κακό που πλησιάζει, ότι σε καμία περίπτωση δεν εξομοιώνω την κουλτούρα των «Αγανακτισμένων» με αυτή των «Παραιτηθείτε». Δεν μπορώ και δεν θέλω να αμφισβητήσω τη νομιμότητα της κίνησης των «Παραιτηθείτε», ούτε και τη δημοκρατική, φιλοευρωπαϊκή κουλτούρα των περισσοτέρων εξ αυτών. Βεβαίως ακρότητες και ακραίοι υπάρχουν και στους «Παραιτηθείτε», αλλά αυτές όμως είναι περισσότερο «φέισ-μπουκικές», οπότε κρίνοντας από το μέσο και από τους εκφραστές του, μπορούμε να πούμε ότι αυτό «δεν έχει σημασία».
Ούτε επίσης αμφισβητώ τη συνταγματική νομιμότητα των συγκεντρώσεων των «Αγανακτισμένων». Αμφισβητώ όμως τη δημοκρατικότητα της κουλτούρας όλων όσοι φασκέλωναν τη Βουλή, φώναζαν ότι η Χούντα δεν τελείωσε το ’73 και ζητούσαν κρεμάλες. Ούτε μπορώ να υποστηρίξω ότι οι δηλώσεις του κ. Φίλη για αντισυνταγματικότητα μιας συγκέντρωσης πολιτών και κυρίως αυτή της κυβερνητικής εκπροσώπου για κινήματα που κινούνται εχθρικά προς τη χώρα (βεβαίως όμως η ταύτιση του κυβερνητικού με το εθνικό συμφέρον είναι αντισυνταγματική) ή οι θλιβερές αναρτήσεις υπουργών και κρατικών λειτουργών, αλλά κυρίως η προσπάθεια της κυβέρνησης να συγχωνεύσει τις τρεις εξουσίες σε μία, τη δική της, δεν δημιουργούν μεγάλους κινδύνους για τη δημοκρατία σ’ αυτόν τον τόπο. Δημιουργούν και παραδημιουργούν. Και χρειάζεται, όλοι όσοι θεωρούν τον Πόπερ και τον Μπερλινγκουέρ πιο αξιόπιστους από τον Λένιν και τον Στάλιν να επαγρυπνούν για αυτό.
Αμφισβητώ όμως το μέσο που επικαλούνται ορισμένοι για να υπερασπιστούν τη δημοκρατία. Η καταφυγή των «ποπεριανών» στους «δρόμους», χωρίς αυτοί οι δρόμοι να συνδέονται και να εξαρτώνται από την προτεραιότητα του Κοινοβουλίου, είναι μεγάλη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ. Ένα κόμμα το οποίο διά της δεκεμβριανής διολισθήσεως του 2008 εξοστράκισε την Ανανεωτική Αριστερά από τις γραμμές του, και οδήγησε αυτό το χώρο από τη θέση του στο τόξο της Ανανεωτικής και Δημοκρατικής Αριστεράς στις γραμμές της λεγόμενης «κινηματικής» Αριστεράς. Αυτό ήταν μια τεράστια αλλαγή παραδείγματος από την οποία επωφελούνται μεν οι κυβερνώντες, αλλά υποφέρει η χώρα.
Αυτό που χρειάζεται να υπερασπιστούμε σήμερα, εξακολουθεί να είναι η παραμονή της χώρας στο ευρώ. Και σήμερα δεν έχουμε να κάνουμε με έναν Τσίπρα που ταλαντεύεται για το αν θα υπογράψει ή όχι συμφωνία με τους εταίρους. Σήμερα έχουμε ένα Τσίπρα που κουτσά-στραβά έχει υπογράψει ένα νέο Μνημόνιο. Ως πιστός μαθητής (ο γράφων, όχι ο Τσίπρας) της μακιαβελικής αντίληψης που δηλοί ότι το κριτήριο για μια πολιτική πράξη δεν βρίσκεται στις προθέσεις των κυβερνητών αλλά στην αποτελεσματικότητά τους υπέρ του δημόσιου αγαθού, δεν με απασχολεί καθόλου αν οι κυβερνώντες πιστεύουν στη συμφωνία που υπέγραψαν ή το κάνουν μόνο για να διατηρηθούν στην εξουσία. Με ενδιαφέρει όμως για όσο καιρό η Ευρώπη δεν προτείνει μια άλλη εναλλακτική διαδρομή για τη χώρα και για τον εαυτό της, να εφαρμόζουν αυτή τη συμφωνία. Και βεβαίως με ενδιαφέρει την ίδια στιγμή οι κυβερνώντες να λάβουν σοβαρά υπόψη τους το σήμα κινδύνου Στουρνάρα για φόρους, πλεόνασμα και χρέος. Αλλά για να γίνει αυτό χρειάζεται το σύνθημα να είναι «κυβερνήστε» και εφόσον έχετε τη δεδηλωμένη «κυβερνήστε μόνοι».