Τα υπόγεια ρεύματα που διατρέχουν τον ελληνικό κοινωνικό σχηματισμό είναι δυσδιάκριτα. Συνήθως επισκιάζονται από τις κυρίαρχες πεποιθήσεις και αξίες. Ωστόσο, αναδύονται σε πολλές εκφάνσεις της δημόσιας ζωής. Η επίδρασή τους στις πολιτισμικές, κοινωνικές, και πολιτικές τάσεις, κάθε άλλο παρά αμελητέα αποδεικνύεται. Διερευνώντας τις θεατές και αθέατες πλευρές τους, διαπιστώνουμε ότι συνιστούν ένα πλέγμα απόψεων και θέσεων με ρίζες στο μακρινό παρελθόν.
Ο πολιτισμικός δυισμός της κοινωνίας, όπως αναλύει σε βιβλίο του ο Νικηφόρος Διαμαντούρος, παραμένει ισχυρός, παρά τις μεγάλες μεταβολές που συντελέστηκαν. Στη μήτρα της βυζαντινής και οθωμανικής περιόδου γονιμοποιήθηκε ένα κλίμα εσωστρέφειας, φοβικότητας και συντηρητισμού. Η επικρατούσα ελληνοκεντρική θεώρηση αντιστρατεύεται τον δυτικότροπο προσανατολισμό που διαμορφώθηκε από τον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό. Η αντίθεση αυτή διατηρείται ζώσα και σήμερα, επηρεάζοντας σε σημαντικό βαθμό στάσεις, θέσεις, νοοτροπίες, συμπεριφορές.
Τα ευρήματα της έρευνας της Διανέοσις «Τι πιστεύουν οι Έλληνες;» είναι αποκαλυπτικά. Το συμπέρασμα βγαίνει αβίαστα: Την ταυτότητα της χώρας συνθέτουν δύο Ελλάδες. Από τη μια εκείνη που διαχρονικά είναι στραμμένη προς την Ευρώπη, αναγνωρίζοντάς τη ως ζωτικό χώρο. Από την άλλη αυτή που ρέπει προς την Ανατολή, θεωρώντας ζημιογόνο τον ευρωπαϊκό δρόμο. Όπως εύγλωττα προκύπτει από την έρευνα, η παλιά διαίρεση Αριστερά-Δεξιά έχει υποκατασταθεί από τη διαχωριστική γραμμή Ευρώπη-Αντιευρώπη. Το κύμα του αντιευρωπαϊσμού φουσκώνει συνεχώς.
Έτσι βλέπουμε πως περίπου ένας στους δύο συμπολίτες μας πιστεύει ότι η Ελλάδα έχασε από τη συμμετοχή της στην Ε.Ε. Αντίστοιχη αντίδραση επιδεικνύει και το 33,1% που τάσσεται υπέρ της επιστροφής στη δραχμή, ενώ πέρυσι την ίδια περίοδο οι θιασώτες του εθνικού νομίσματος κυμαίνονταν στο 20,7%. Η τοξικότητα του ευρωσκεπτικισμού διευρύνει και το ποσοστό (33,4%) εκείνων που υποστηρίζουν πως τα συμφέροντά μας θα εξυπηρετηθούν καλύτερα αν αποκτήσουμε προνομιακή σχέση με τη Ρωσία. Κορυφαίο «μαργαριτάρι», όμως, είναι ότι το 80% των Ελλήνων θεωρεί πως στη χώρα και στο εξωτερικό δρουν μυστικές οργανώσεις που κινούν τα νήματα της πολιτικής ζωής. Ο δε ανορθολογισμός θριαμβεύει, καθώς το 26,5% πιστεύει πως μας ψεκάζουν!
Πάντως, ο αντιευρωπαϊσμός δεν προέκυψε τυχαία. Καλλιεργήθηκε από τους θιασώτες του παρασιτισμού. Εκείνους που με τις αγκυλώσεις και τις δοξασίες τους συμβάλλουν διαχρονικά στην παραγωγική, οικονομική, κοινωνική, πολιτική και θεσμική υστέρηση της Ελλάδας. Απογειώθηκε κατά την κρίση και με τις ανερμάτιστες θεωρίες των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ. Το ρεύμα του πολιτικού αναλφαβητισμού ισχυροποιήθηκε. Εξ ου και η κοινωνία είναι ασύμμετρη και μπλοκαρισμένη.