Πολιτική των συλλαλητηρίων: αντίδραση, μικροπολιτική ή και τα δύο;

Αλέξανδρος Ι. Στεφανάκης 03 Φεβ 2018

Το τελευταίο διάστημα έχουμε πάλι επιδοθεί στο διαχρονικό «εθνικό» μας σπορ, αυτού του διχασμού. Η χώρα έχει πάλι χωριστεί σε δύο ένθερμες «ομάδες»: αυτούς που υποστηρίζουν τα συλλαλητήρια για το θέμα της ονομασίας της ΠΓΔΜ και σε αυτούς που δηλώνουν ότι θα απέχουν.

Η αντιπαράθεση όμως φαίνεται πως εντοπίζεται στο λάθος πεδίο. Δεν χρειάζεται φυσικά να αναφερθεί ότι αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα κάθε πολίτη να διαδηλώσει για οποιοδήποτε λόγο. Μια πιο ψύχραιμη όμως ανάγνωση της κατάστασης θα επέτρεπε να αποκαλυφθούν τα πραγματικά κίνητρα όσων, κυρίως, στηρίζουν τις κινητοποιήσεις αυτές.

Είναι γεγονός ότι χιλιάδες πολιτών κατεβαίνουν στις πλατείες παρακινούμενοι από αγνά αισθήματα πατριωτισμού και αγάπης προς την πατρίδα. Η συναισθηματική φόρτιση αποτελεί εδώ καθοριστικό παράγοντα.

Είναι επίσης γεγονός ότι τον τόνο στο πρώτο συλλαλητήριο της Θεσσαλονίκης τον έδωσαν προσωπικότητες και ομάδες που σαφώς δεν εξέφραζαν την προαναφερθείσα κατηγορία πολιτών: μιλιταριστές, ακροδεξιοί, παπάδες, χρυσαυγίτες και άλλοι γραφικοί μετέτρεψαν (καπέλωσαν αν προτιμάτε) την όλη εκδήλωση σε προσωπική τους φιέστα. Σε αυτούς προστέθηκαν και δεξιοί πατριώτες, μάλιστα με (μέσες άκρες) εμφανή υποστήριξη της Νέας Δημοκρατίας (ΝΔ). Και εδώ είναι που το πράμα αποκτά ενδιαφέρον.

Η κυβέρνηση προφανώς και προσπαθεί να υποβαθμίσει τη σημασία των συλλαλητηρίων. «Όσοι αγκαλιάζουν την ακροδεξιά, χαϊδεύουν τα αυτιά των μισαλλόδοξων πατριδοκάπηλων και επιχειρούν να διχάσουν τους Έλληνες, ας αναλάβουν τις ευθύνες τους» λέει η ανακοίνωση του γραφείου τύπου του Πρωθυπουργού.

Η ΝΔ από την άλλη έχει μια σαφώς πιο υποστηρικτική στάση, αν και φροντίζει να κρατά επισήμως κάποιες αποστάσεις. Πολλοί βουλευτές και στελέχη της όμως έχουν ήδη δηλώσει ότι θα δώσουν το παρών, που σε συνδυασμό με την κινητοποίηση της κομματικής βάσης, υποδηλώνει μια συντεταγμένη πλέον παρουσία της ΝΔ στο συλλαλητήριο της Αθήνας.

Η αλήθεια είναι ότι τα συλλαλητήρια έχουν άλλη σημασία. Αποτελούν μια ευκαιρία για αντικυβερνητική διαδήλωση, κάτι που διάφοροι εντός και εκτός της ΝΔ δεν διστάζουν πλέον να ομολογήσουν ανοιχτά. Και είναι επίσης προφανές, ότι πολλοί πολίτες κατεβαίνουν να διαδηλώσουν με το μυαλό περισσότερο στις οικονομικές δυσκολίες και τα καθημερινά προβλήματα.

Βρισκόμαστε λοιπόν σε μια κατάσταση όπου, από τη μια μεριά, διάφοροι γραφικοί πολιτικάντηδες και μη του (πολιτικού και ιδεολογικού) περιθωρίου βρίσκουν την ευκαιρία να προβληθούν, και από την άλλη ένα κομμάτι του πολιτικού συστήματος βλέπει τη δυνατότητα να αντιπολιτευθεί την κυβέρνηση με τα ίδια «όπλα» που ο Σύριζα χρησιμοποίησε κατά κόρον στο παρελθόν.

Δε νομίζω πως αξίζει σχολιασμού η πρώτη κατηγορία. Άλλωστε όσο πιο πολύ ασχολούμαστε μαζί τους, τόσο πιο πολλή αξία τους δίνουμε.

Έχει όμως νόημα να αναγνώσουμε τις επιλογές κυρίως της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Είναι προφανής η αδυναμία της ΝΔ να πείσει μια ικανή πλειοψηφία των πολιτών ότι αυτή αποτελεί την εναλλακτική λύση έναντι της καταστροφικής κυβέρνησης των Συριζανέλ. Στο πρόσφατο παρελθόν αποπειράθηκε και πάλι να παρουσιάσει ως δικές της και να καπελώσει πολιτικά κινητοποιήσεις των πολιτών (βλ. Μένουμε Ευρώπη το 2015). Κινητοποιήσεις που όμως αποδείχθηκαν αποτυχημένες εκ των πραγμάτων, αφού τρία χρόνια μετά η κυβέρνηση Συριζανέλ είναι ακόμα εδώ. Και τα τρία αυτά χρόνια, παρ΄όλα τα σφορά οικονομικά μέτρα και περικοπές, είναι γεγονός ότι η ΝΔ και γενικά η αντιπολίτευση απέτυχαν να οργανώσουν μια ξεκάθαρη, στοχευμένη αντικυβερνητική διαδήλωση.

Είναι προφανές ότι η, δημοσκοπική, αντοχή του Σύριζα σε ποσοστά πάνω από20% και η αδυναμία της ΝΔ να πείσει, σε συνδυασμό με την προοπτική ενός φθινοπώρου με ένα κυβερνητικό αφήγημα περί «καθαρής» έξοδου από τα μνημόνια και με ένα φημολογούμενο υπό δημιουργία αποθέματος 20-30 δις που θα επιτρέψει αντίστοιχες κυβερνητικές παροχές και «οσμή» από πρόγραμμα Θεσσαλονίκης, οδηγεί τον Πρόεδρο της ΝΔ σε άτσαλες αποφάσεις. Υιοθετεί μια πιο σκληρή, δεξιά ρητορική για το θέμα της ΠΓΔΜ, αποδομώντας το ίδιο του το μετριοπαθές προφίλ, εγκαταλείποντας της Εθνική Γραμμή, σε αντίθεση με όσα υποστήριζε ο ίδιος μέχρι πριν λίγο καιρό και αδιαφορώντας στην ουσία για τις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις. Συναγωνίζεται σε λαϊκισμό και υποτάσσεται στα γνωστά εθνικιστικά στοιχεία του κόμματός του. Την ίδια στιγμή, ξεπλένει με τη στάση του την παρόμοια πολιτική των πλατειών και διαδηλώσεων του Σύριζα πλάι πλάι με χρυσαυγίτες. Για μια άλλη φορά, Σύριζα και ΝΔ φαίνεται πως αποτελουν την ίδια όψη του λαϊκιστικού νομίσματος.

Δυστυχώς η χώρα μας, στην πιο κρίσιμη ίσως στιγμή της σύγχρονης ιστορίας της, έχει την ατυχία να κυβερνάται από μια κοντόφθαλμη και πατριδοκάπηλη κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση. Τα κίνητρα των μεν και των δε δεν είναι άλλα από μικροπολιτικά, η επιθυμία να χτίσουν καριέρες, να καταλάβουν την εξουσία με όποιο κόστος. Καθιστώντας έτσι ακόμη μεγαλύτερη και άμεση την ανάγκη ανεύρεσης και ανάδειξης υπεύθυνων σχηματισμών και προσώπων, που θα βάζουν πρώτα το εθνικό πάνω από το κομματικό συμφέρον.