Σε λίγες μέρες ψηφίζουμε για τα ευρωπαϊκά δρώμενα και τη διοίκηση του εγγύς μας χώρου. Για πολλούς, οι εκλογές είναι πρόκριμα για τις εθνικές μας επιλογές, άρα είναι εξόχως πολιτικές. Δυστυχώς, η συζήτηση γίνεται στον άξονα Μνημόνιο – Αντιμνημόνιο, δηλαδή για το παρελθόν, αλλά μόνο ο ιστορικός θα κρίνει αν ό,τι έγινε ήταν αναγκαίο ή εγκληματικό. Ακόμη και ο κ. Τσίπρας μόλις αναγνώρισε ότι «Το μνημόνιο είναι 400 εφαρμοστικοί νόμοι και χρειάζεται χρόνος για να πέσει». Είπε, βέβαια, ότι ανάμεσα στις πρώτες ενέργειες της κυβέρνησης θα είναι «και η αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης». Δεν είπε τι θα κάνει, αλλά από όσα ακούμε τόσο εκείνος όσο και τα άλλα κόμματα δεν έχουν σκεφθεί πολλά.
Ευτυχώς, άλλοι σκέφτονται, ερευνούν και προτείνουν. Ο Τομά Πικετί και οι συνεργάτες του παρουσίασαν 12 χρόνια δουλειάς, που κατά τους έγκυρους αναλυτές μπορεί να αλλάξει τα πολιτικοοικονομικά δεδομένα στις σύγχρονες κοινωνίες στον 21ο αιώνα. Αποδεικνύοντας την αιτιώδη σχέση Καπιταλισμού και εισοδηματικής ανισότητας τα τελευταία 200 χρόνια υποδεικνύει, ανάμεσα σε πολλά άλλα, και τις βάσεις πάνω στις οποίες πρέπει στο εξής να κτισθεί το κοινωνικό κράτος.
Θα δώσω ένα παράδειγμα από τον χώρο της Υγείας.
Ιστορικά, μετά το 1950, υπήρξαν τρία συστήματα χρηματοδότησης της Υγείας. Τα κρατικά από τη γενική φορολογία, τα κοινωνικοασφαλιστικά από εισφορές της εργασίας, και τα ιδιωτικά μέσω αποταμίευσης και ιδιωτικής ασφάλισης. Αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί, γιατί κάποια πράγματα άλλαξαν ριζικά. Εως το 1980 πληρώναμε φόρους και εισφορές έως τα 60-65 και πεθαίναμε γύρω στα 65-70. Τώρα δουλεύουμε έως την ίδια ηλικία, αλλά ζούμε 10-15 χρόνια περισσότερο. Κάποιος πρέπει να «πληρώσει» για την υγεία που η ιατρική έκανε πολύ ακριβότερη και «καταναλώνουμε» χωρίς να δουλεύουμε.
Στα τελευταία 30 χρόνια η παγκοσμιοποίηση άλλαξε τη σχέση αμοιβής μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας. Το εισόδημα του ανώτερου 10% ή, περισσότερο, του ανώτερου 1% κέρδισε απίστευτα πολύ σε σχέση με την αμοιβή της μάζας των εργαζομένων, που έμεινε σταθερή. Δεν είναι δύσκολο για τους πολιτικούς να καταλάβουν ότι αυτό αλλάζει και τους όρους χρηματοδότησης του όποιου κοινωνικού μας κράτους. Ακούσατε, όμως, εσείς κανέναν στην Ελλάδα να μιλάει για αντικατάσταση των εισφορών με ενιαία προοδευτική φορολόγηση όλων των εισοδημάτων με αύξηση συντελεστών στα πολύ υψηλά εισοδήματα; Εγώ όχι.