Όταν η πολιτική καθημερινότητα οριοθετείται από την έλλειψη λειτουργικά μακροπρόθεσμης οπτικής στον σχεδιασμό της πορείας των κοινωνιών στο μέλλον, ο οποίος στηρίζεται σε ολιστικές πολυδιάστατες πολιτικές και στην επικοινωνιακή τους διαχείριση με σημείο αναφοράς την ενεργοποίηση της ορθολογικής λειτουργίας στους πολίτες για την διαμόρφωση πολιτικών στάσεων, τότε η προοπτική των κοινωνιών υποσκάπτεται και δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για την διαμόρφωση προβλημάτων και ανισορροπιών, τα οποία στην σύγχρονη ανολοκλήρωτη παγκοσμιοποιημένη πραγματικότητα είναι πολύ δύσκολα διαχειρίσιμα.
Ιδιαιτέρως στην Ελλάδα η πολιτική καθημερινότητα διαπερνάται από αυτή την οπτική και παράλληλα έχει έντονο επικοινωνιακό φορτίο, το οποίο συνήθως εξαντλείται σε ηθικολογικού χαρακτήρα κρίσεις μεταξύ των πολιτικών προσώπων. Ουσιαστικός διάλογος με αντικείμενο τον σχεδιασμό των κομμάτων και ιδιαιτέρως της κυβέρνησης για την πορεία της χώρας δεν γίνεται.
Εκείνο, που προωθείται, είναι η φθορά των αντιπάλων και η αμφισβήτηση της αξιοπιστίας τους. Πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η αντιπαράθεση, που έγινε τον Δεκέμβριο 2022 στη Βουλή για τις απαράδεκτες και μη συμβατές με το δημοκρατικό πολίτευμα παρακολουθήσεις από την ΕΥΠ.
Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης κατηγόρησε τον πρωθυπουργό για δειλία και θράσος καθώς και για πατριδοκαπηλία. Ο πρωθυπουργός δεν απάντησε τεκμηριωμένα στο ερώτημα, εάν ισχύουν οι πληροφορίες για παρακολούθηση του αρχηγού του ΓΕΕΘΑ Κωνσταντίνου Φλώρου και του υπουργού Εργασίας Κωστή Χατζηδάκη.
Όμως ουδείς αναζήτησε τα αίτια για αυτού του είδους φαινόμενα, όπως είναι οι παρακολουθήσεις, στο σύστημα οργάνωσης και λειτουργίας των κοινωνιών και των θεσμών της. Οι «κακοί» ή «διεφθαρμένοι» πολιτικοί είναι προϊόν συγκεκριμένων κοινωνικών και πολιτικών συνθηκών, οι οποίες, όσο προχωρούν οι κοινωνίες προς το μέλλον, θα είναι πιο δύσκολα διαχειρίσιμες και μη εύκολα αναστρέψιμη η κατεύθυνση τους, διότι η πραγματικότητα θα γίνεται συνεχώς πιο πολύπλοκη.
Η εμπειρική προσέγγιση της δυναμικής της εξέλιξης είναι αποκαλυπτική. Και αυτό ισχύει σε πλανητικό επίπεδο, διότι τα προβλήματα και οι ανισορροπίες είναι πλέον παγκοσμίων διαστάσεων.
Για παράδειγμα μετά από τρία χρόνια καθυστέρηση πραγματοποιήθηκε από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών στο Montreal στον Καναδά τον Δεκέμβρη του 2022 η Παγκόσμια Διάσκεψη για την Βιοποικιλότητα (COP 15), η οποία έπρεπε να έχει γίνει στην Κίνα το 2020. Το θέμα ήταν ο τερματισμός της καταστροφής της φύσης μέχρι το 2030 και βασικός στόχος η διαμόρφωση και αποδοχή μιας παγκόσμιας συμφωνίας για την προστασία της φύσης, των οικοσυστημάτων και των ειδών καθώς και ο τρόπος αμοιβής αυτών, που την τηρούν.
Δεν ελήφθησαν όμως αποφάσεις για λήψη μέτρων, τα οποία μπορούν να σταματήσουν την καταστροφή της βιοποικιλότητας. Ο στόχος της προστασίας του 30% της γης και των ωκεανών έως το 2030 ουσιαστικά παραμένει κενός περιεχομένου, διότι δεν διασφαλίζεται η υλοποίηση των δεσμεύσεων. Είναι πολύ χαρακτηριστική η επισήμανση της Greenpeace, ότι έγιναν «μικρά βήματα ελπίδας και άλματα απογοήτευσης» στην «Διάσκεψη για την Βιοποικιλότητα» στο Montreal.
Ήδη τα τροπικά κοράλλια έχουν μειωθεί στο 50%. Έως το τέλος του αιώνα μπορεί να εξαφανισθούν από την γη ένα εκατομμύριο είδη. Από το 1970 έως το 2018 οι πληθυσμοί των σπονδυλωτών ζώων έχουν μειωθεί στο 69%. Τέλος πρέπει να επισημανθεί, ότι για την επαρκή προστασία της φύσης είναι απαραίτητο το ποσό των 700 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Στην Ελλάδα εύλογα θα αναρωτιέται ο κάθε πολίτης, ποιος είναι ο σχεδιασμός των κομμάτων και της κυβέρνησης για την προστασία της βιοποικιλότητας και τι χρονικό ορίζοντα έχει.
Βέβαια οι ανισορροπίες, που προκαλεί η ανθρώπινη δραστηριότητα, δεν εξαντλούνται στις καταστροφικές επιπτώσεις στην βιοποικιλότητα, οι οποίες έχουν παρενέργειες και στον άνθρωπο. Μπορεί να συνηθίζουν σταδιακά οι κοινωνίες στην παρουσία του Covid-19, όμως ένας άλλος κίνδυνος αναδύεται και απειλεί την ανθρώπινη υγεία.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (World Health Organization, WHO) ετησίως 1,3 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν λόγω της ανθεκτικότητας των μικροβίων στα αντιβιοτικά. Το 2017 κατεγράφη περίπου 15% αύξηση τέτοιων λοιμώξεων. Η ειδική συνεργάτιδα του WHO Catharina van Weezenbeek είπε, ότι «η ανθεκτικότητα των μικροβίων στα αντιβιοτικά είναι μια παγκόσμια απειλή τόσο για την δημόσια υγεία όσο και για την οικονομία».
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμά, ότι κάθε χρόνο θα καταγράφονται 1,3 εκατομμύρια θάνατοι λόγω αυτών των λοιμώξεων. Στην Ευρώπη σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Υγεία European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC) κάθε χρόνο πεθαίνουν πάνω από 35.000 άνθρωποι εξαιτίας της ανθεκτικότητας των μικροβίων στα αντιβιοτικά. Η ειδική συνεργάτιδα του WHO Carmen Pessoa-Silva έκανε έκκληση στις κυβερνήσεις να αντιδρούν ταχύτερα. Επεσήμανε επίσης, ότι πρέπει να αναπτυχθούν αντιβιοτικά νέου επιπέδου.
Στην Ελλάδα δεν κατατίθεται σχέδιο αντιμετώπισης αυτού του κινδύνου ούτε από την κυβέρνηση ούτε από το πολιτικό σύστημα στο σύνολο του. Έτσι και αλλιώς δεν χαρακτηρίζεται από οπτική πρόληψης και αποφυγής των ανισορροπιών και των γενεσιουργών τους αιτίων. Αυτή η διαπίστωση ισχύει βέβαια και για το πολιτικό σύστημα σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο. Αυτή η κατάσταση όμως είναι επικίνδυνη και πρέπει να αλλάξει άμεσα.
Είναι ώριμες οι συνθήκες για την συνειδητοποίηση από το πολιτικό σύστημα στην Ελλάδα, ότι οι κενές ουσιαστικού περιεχομένου αντιπαραθέσεις στη Βουλή και όχι μόνο εκεί, δεν προσφέρουν τίποτα στην προοπτική της κοινωνίας. Οι πολίτες νιώθουν μεγάλη ανασφάλεια για τις συνθήκες, που βιώνουν στην καθημερινότητα τους.
Σύμφωνα με στοιχεία της ετήσιας έρευνας της Adecco σε συνεργασία με την Global Link και την H+K Strategies για την «Απασχολησιμότητα στην Ελλάδα 2022» η ελληνική αγορά εργασίας χαρακτηρίζεται από ρευστότητα. Οκτώ στους δέκα Έλληνες, εργαζόμενους και άνεργους, είναι σε διαρκή αναζήτηση εργασίας με στόχο καλύτερες απολαβές. Το 84% ανησυχεί, αν θα τα καταφέρει με τον μισθό, που έχει, να καλύψει τις ανάγκες του λόγω του αυξανόμενου πληθωρισμού.
Οι πιο σημαντικές αιτίες για την αναζήτηση εργασίας είναι η εξασφάλιση ικανοποιητικών απολαβών (78%), το υγιές εργασιακό περιβάλλον(38%) και οι δυνατότητες εξέλιξης (36%). Σημαντική διαπίστωση επίσης είναι, ότι το 46% δήλωσε, ότι εργάζεται πάνω από 40 ώρες, ενώ είναι έντονη και η δυσφορία για την έλλειψη προσωπικού χρόνου.
Ποιες είναι οι αξιόπιστες και ρεαλιστικές προτάσεις από το πολιτικό σύστημα για την αντιμετώπιση της ρευστότητας στην αγορά εργασίας και την έλλειψη του αναγκαίου ελεύθερου χρόνου στο ατομικό πεδίο για την οικοδόμηση των απαραίτητων εσωτερικών ψυχικών ισορροπιών και την αναζήτηση και πραγμάτωση νοήματος στη ζωή των πολιτών;
Η συστηματική προσέγγιση και ανάλυση του καθημερινού πολιτικού γίγνεσθαι και ιδιαιτέρως του σχεδιασμού των κομμάτων και του μεταξύ τους «διαλόγου» οδηγεί σε πολύ δυσάρεστες διαπιστώσεις για την προοπτική της ελληνικής κοινωνίας.
Η πολιτική ιδιαιτέρως στην Ελλάδα δεν συμπορεύεται με την σύγχρονη δυναμική της εξέλιξης και τις ανάγκες, που δημιουργούνται από τον ταχύτατο μετασχηματισμό των ποιοτικών και ποσοτικών χαρακτηριστικών όχι μόνο στην κοινωνική λειτουργία αλλά και στην ανθρώπινη οντότητα.
Η οπτική του πολιτικού συστήματος είναι στατική και όχι δυναμική. Για αυτό τον λόγο για την νομιμοποίηση της στο επίπεδο των πολιτών χρησιμοποιείται η ηθικολογία και η εξιδανίκευση της εικονικής πραγματικότητας, που διαμορφώνουν με την συνδρομή και των Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας οι «φαντασιακού» τύπου επαγγελίες για το μέλλον.
Δυστυχώς δεν αντιμετωπίζονται τα ουσιαστικά προβλήματα και οι ανισορροπίες, που δημιουργούν οι επιλογές και αποφάσεις για την ακολουθητέα πορεία. Αυτό επιβεβαιώνεται από τις ακολουθούμενες πρακτικές σε σχέση με τα σύγχρονα μεγάλα πλανητικής εμβέλειας προβλήματα, όπως είναι η κλιματική αλλαγή, η ρύπανση του περιβάλλοντος, η εξαφάνιση πολλών ειδών, η αύξηση των κοινωνικών ανισοτήτων, οι μεγάλες ανισορροπίες στον τομέα της υγείας και πολλά άλλα.
Και όμως η πολιτική καθημερινότητα επιμένει να εξαντλείται στις κενές ουσιαστικού περιεχομένου αντιπαραθέσεις, οι οποίες δεν έχουν σχέση με την δυναμική της εξέλιξης, η οποία δεν είναι ελεγχόμενη και διαμορφώνει αρνητικές συνθήκες για την προοπτική των κοινωνιών.
Το πολιτικό σύστημα στις διάφορες εκδοχές του (κυβέρνηση ή αντιπολίτευση) κάνει απλή διαχείριση της εξέλιξης, την οποία δρομολογούν τα άλλα κοινωνικά συστήματα και κυρίως το οικονομικό, χωρίς να συνυπολογίζεται το ανθρώπινο και το κοινωνικό συμφέρον. Αυτές οι συνθήκες, βέβαια, οριοθετούν ανάλογα την κοινωνική δυναμική και προοπτική.