Η προσέγγιση και ανάλυση της διαχείρισης της δυναμικής της εξέλιξης τόσο στο πολιτικό όσο και στο κοινωνικό πεδίο οδηγεί σε πολύ αρνητικές διαπιστώσεις ως προς την λειτουργικότητα των λαμβανόμενων αποφάσεων και της πραγματοποίησης τους στην ταχύτατη ροή του χρόνου και σε συνθήκες διαρκούς μετασχηματισμού της πραγματικότητας.
Στο πολιτικό πεδίο παγκοσμίως και ιδιαιτέρως στην Ελλάδα η διαχείριση είναι πολύ αργή και δεν καλύπτει σε λειτουργικό χρόνο τις συνεχώς μετασχηματιζόμενες ανάγκες της πραγματικότητας. Στο κοινωνικό πεδίο η διαχείριση είναι ακόμη πιο αργή, διότι οι δημιουργούμενες ανάγκες απαιτούν αλλαγές στον τρόπο ζωής των ανθρώπων, οι οποίες προϋποθέτουν μεγαλύτερο χρόνο ωρίμανσης από τον διαθέσιμο.
Η εμπειρική προσέγγιση της πραγματικότητας είναι αποκαλυπτική. Ο οικονομολόγος Joseph Stiglitz, στον οποίο δόθηκε το νόμπελ οικονομίας το 2001, σε συνέντευξη του στο tovima online στις 24.10.2023 είπε για την παγκοσμιοποίηση, ότι δεν τηρούνται οι κανόνες λειτουργίας της, διότι συνεχίζεται ο προσανατολισμός στην εθνική οπτική αξιοποίησης των ανοικτών αγορών, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται πολύ αρνητικές ανισορροπίες με οδυνηρές παρενέργειες.
Επίσης επεσήμανε, ότι οι ανισότητες σε μια κοινωνία ωθούν τους αδύναμους πολίτες στην εργαλειοποίηση τους από δημαγωγούς (π.χ. ο Donald Trump στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής) με αποτέλεσμα την συρρίκνωση της δημοκρατίας. Ουσιαστικά γίνονται θύματα πολύ επικίνδυνων δημαγωγών.
Έχει δε μεγάλο ενδιαφέρον η άποψη, που εξέφρασε, ότι η ελληνική οικονομία δεν είναι ισορροπημένη, ενώ δεν αξιοποιείται η βασική πλουτοπαραγωγική πηγή, που είναι ο ήλιος, για την παραγωγή καθαρής ενέργειας. Η Ελλάδα θα μπορούσε να είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας ανανεώσιμης ενέργειας με θετικές επιπτώσεις όχι μόνο στον οικονομικό και στον εργασιακό τομέα αλλά και στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Αντί για αυτό εισάγει ορυκτά καύσιμα.
Η αξιοποίηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και ιδιαιτέρως της ηλιακής και της αιολικής θα έκανε ακόμη πιο ανταγωνιστικό και τον τουριστικό τομέα στα νησιά, διότι με την αφαλάτωση διασφαλίζεται η άρδευση και θα ήταν πιο ανταγωνιστική η τοπική γεωργική παραγωγή, επειδή πολλά προϊόντα δεν θα επιβαρύνονταν με το κόστος μεταφοράς από την ηπειρωτική χώρα. Τόσο στο πολιτικό όσο και στο κοινωνικό πεδίο καταγράφεται «ακινησία».
Όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε άλλες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, όπως είναι η Ισπανία και η Ιταλία, αντιμετωπίζουν οι πολίτες πρόβλημα με την διαθεσιμότητα και την τιμή πώλησης του ελαιολάδου.
Οι υψηλές θερμοκρασίες σε συνδυασμό με τους καύσωνες και η μείωση των βροχοπτώσεων θα επηρεάσουν αρνητικά τις καλλιέργειες ελαιόδενδρων ιδιαιτέρως στην Πελοπόννησο, στην Νότια Κρήτη και στην Θεσσαλία. Στο μέλλον η καλλιέργεια ελαιώνων θα πρέπει να μεταφερθεί πιο βόρεια, όπως στην Χαλκιδική, στην Δυτική Μακεδονία, στην Αλεξανδρούπολη.
Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ οι 5 νομοί με τις μεγαλύτερες εκτάσεις ελαιώνων σε στρέμματα είναι: Ηρακλείου 1.039.699, Μεσσηνίας 753.008, Λακωνίας 609.055, Ηλείας 416.478 και Λέσβος 386.970.
Υπάρχει πολιτικός σχεδιασμός και κοινωνική προετοιμασία για το μέλλον, που λαμβάνουν υπόψη αυτά τα αρνητικά δεδομένα λόγω της κλιματικής αλλαγής;
Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής δεν είναι μόνο βραχυπρόθεσμες. Υπάρχουν και οι μακροπρόθεσμες, οι οποίες έχουν καταστροφικό χαρακτήρα. Συγκεκριμένα σήμερα η ανθρωπότητα θερμαίνει τον πλανήτη με την έκλυση πάνω από 40 δισεκατομμυρίων τόνων άνθρακα ετησίως λόγω της χρήσης ορυκτών καυσίμων.
Σύμφωνα με την έρευνα «Climate extremes likely to drive land mammal extinction during next supercontinent assembly» (Alexander Farnsworth και ακόμη 8 επιστήμονες), η οποία δημοσιεύθηκε στο Nature Geoscience στις 25.9.2023, αν η υπερθέρμανση του πλανήτη συνεχισθεί αμείωτη, τότε είναι ορατός ο κίνδυνος να οδηγήσει σε αφανισμό ένα μεγάλο αριθμό ειδών και τον άνθρωπο, διότι δεν θα μπορεί να επιβιώσει σε συνθήκες ακραίας ζέστης και υγρασίας.
Και σε αυτή την περίπτωση τόσο η πολιτική όσο και η κοινωνική διαχείριση της πορείας στο χρόνο δεν είναι λειτουργική, ούτε διασφαλίζει την ανθρώπινη οντότητα ως προς την βιωσιμότητα της. Η κυρίαρχη οπτική εξαντλεί το ενδιαφέρον της στα όρια του βιολογικού χρόνου.
Το πολιτικό σύστημα σε παγκόσμιο επίπεδο και ιδιαιτέρως στην Ελλάδα ασχολείται κυρίως με τον οικονομικό τομέα και δευτερευόντως με τους άλλους τομείς, όπως είναι ο εργασιακός, της υγείας και άλλοι. Δεν αξιοποιεί όμως τα επιστημονικά στοιχεία στην διαχείριση της δυναμικής της εξέλιξης στους διάφορους τομείς κοινωνικής δραστηριοποίησης και στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων στην προοπτική του χρόνου, τον οποίο δεν διαχειρίζεται λειτουργικά.
Στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής, για παράδειγμα, δεν αυξάνεται η θερμοκρασία μόνο στην ατμόσφαιρα και στους ωκεανούς, αλλά το ίδιο διαπιστώνεται και στο έδαφος, στο οποίο αναπτύσσονται πιο γρήγορα τα ακραία θερμοκρασιακά φαινόμενα σύμφωνα με μελέτη («Soil heat extremes can outpace air temperature extremes» Almudena Garcia Garcia και άλλοι 7 επιστήμονες στην ερευνητική ομάδα), η οποία δημοσιεύθηκε στο Nature Climate Change.
Αυτό το φαινόμενο μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις όχι μόνο στους μικροοργανισμούς, που ζουν στα εδάφη ή στα ευρύτερα τροφικά δίκτυα, που εξαρτώνται από αυτά. Μπορεί να απελευθερώσει επιπλέον θερμότητα στα κατώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας. Πρέπει να επανεκτιμηθούν οι μελέτες σχετικά με τις επιπτώσεις των ακραίων θερμικών φαινομένων, διότι έχει υποτιμηθεί η επίδραση τους στο έδαφος.
Τέλος αντί ο διάλογος στο πολιτικό πεδίο να εξαντλείται σε γενικόλογες τοποθετήσεις και εξαγγελίες ή σε ηθικολογίες και ιδεολογήματα, που υπηρετούν επικοινωνιακές στοχεύσεις, θα ήταν λειτουργικό και θα συνέβαλε στην πραγμάτωση του κοινωνικού συμφέροντος να γίνεται κοινωνικά δίκαιη διαχείριση στον εργασιακό τομέα.
Η ανεργία στην Ελλάδα μειώθηκε τον Μάϊο 2023 κατά 2,9% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο το 2022 και κυμάνθηκε στο 10,8%. Σε σχέση με την απασχόληση των νέων κάτω των 25 ετών όμως το ποσοστό απασχόλησης είναι μόλις 18,2%, η χειρότερη επίδοση στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ακόμη χειρότερες είναι οι επιπτώσεις στην κοινωνική συνοχή και στις σκέψεις, που δρομολογούνται στους νέους ως προς την κοινωνική ευθύνη των θεσμών απέναντι στη νέα γενιά. Σε σχέση με την ανεργία των γυναικών επισημαίνεται, ότι είναι σχεδόν διπλάσια από την ανεργία των ανδρών. Ουσιαστικά η ισότητα των φύλων είναι πολιτικό ευφυολόγημα.
Είναι εμφανές, ότι, εάν συνεχισθεί η ίδια οπτική στην πολιτική και κοινωνική διαχείριση της πορείας στο χρόνο, πολύ σύντομα θα επιτευχθεί το «σημείο καμπής», μετά το οποίο δεν θα είναι εφικτή η ανάκαμψη και η αλλαγή κατεύθυνσης.
Η ευθύνη για την «αλλαγή πλεύσης» δεν είναι μόνο πολιτική. Βαρύνει επίσης και τους πολίτες και ιδιαιτέρως τις δομές της κοινωνίας πολιτών, οι οποίες πρέπει να αποκτήσουν χαρακτηριστικά κινήματος. Σε αυτό το πλαίσιο είναι εφικτή η έκφραση του κοινωνικού συμφέροντος και η προώθηση της πραγμάτωσης του μέσα από διαδικασίες διαλόγου με το πολιτικό σύστημα. Βασικές προϋποθέσεις βέβαια είναι η αξιοποίηση της επιστημονικής γνώσης για τον σχεδιασμό της δυναμικής της εξέλιξης και η λειτουργική διαχείριση του χρόνου.