Ο πρόεδρος της Κίνας, Σι Ζινπίνγκ, ήταν η μεγάλη έκπληξη του φετινού παγκόσμιου οικονομικού φόρουμ στο Νταβός της Ελβετίας. Απέναντι σε μια αναδιπλούμενη Αμερική και σε μια Ευρώπη που τρίζει από την άνοδο λαϊκιστών νοσταλγών του εθνοπροστατευτισμού, ο Σι Ζινπίνγκ υπεραμύνθηκε της παγκοσμιοποίησης, των ανοιχτών αγορών και του ελεύθερου εμπορίου. Και αυτό από τον πρόεδρο μιας χώρας όπου η διάκριση των εξουσιών, ο κομματικός πλουραλισμός, τα ατομικά δικαιώματα, τα εργατικά δικαιώματα, η ελευθερία της σκέψης και της έκφρασης, δηλαδή όλα όσα συγκροτούν αυτό που ονομάζουμε φιλελεύθερη δημοκρατία, είναι άγνωστες και απαγορευμένες λέξεις.

Ακριβώς γι` αυτό τίθεται αυτομάτως το ερώτημα των σχέσεων παγκοσμιοποίησης και δημοκρατίας. Μήπως το σημερινό επίπεδο ανάπτυξης του καπιταλισμού δεν την έχει πλέον ανάγκη; Μήπως ζούμε τη φάση της αποσύνδεσης μεταξύ καπιταλισμού και δημοκρατίας; Μήπως για το διεθνές χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο και τις υπερεθνικές εταιρίες με τζίρους πολύ μεγαλύτερους από το ΑΕΠ πολλών εθνικών κρατών, η δημοκρατία δεν είναι καθόλου απαραίτητη; Ακόμα χειρότερα μήπως αποτελεί εμπόδιο; Μήπως ζούμε έναν εφιάλτη όπου θα παρουσιάζονται όλο και περισσότερο ως υπερασπιστές της δημοκρατίας διάφοροι λαϊκιστές νοσταλγοί του εθνοπροστατευτισμού κερδίζοντας έτσι συνειδήσεις και ψηφοφόρους;  Ο εφιάλτης επιβεβαιώνεται διαρκώς στην Ευρώπη, στην Αμερική και στη χώρα μας με την ραγδαία άνοδο του ευρωσκεπτικισμού και του ευρωαρνητισμού.

Μάλλον κάτι τέτοιο συμβαίνει. Γιατί η δημοκρατία παραμένει συνδεδεμένη με το εθνικό κράτος εντός του οποίου γεννήθηκε και δίνει προς το παρόν μαζί του μια μάχη οπισθοφυλακών. Η εθνική αστική τάξη την είχε ανάγκη για την οικονομική και πολιτική της κυριαρχία στο πλαίσιο του εθνικού κράτους. Γι` αυτό η προώθησή της ήταν δική της υπόθεση. Οι υπερεθνικές οικονομικές ελίτ δεν την χρειάζονται. Τα εθνικά πλαίσια και ο κάθε είδους προστατευτισμός αποτελεί γι` αυτές εμπόδιο. Γι` αυτό την αντιστρατεύονται και γι` αυτό συρρικνώνεται. Γι` αυτό ο κινέζος εργαζόμενος δεν μπορεί να αποκτήσει δικαιώματα τη στιγμή μάλιστα που αφυδατώνονται βαθμιαία και στον αναπτυγμένο κόσμο. Τα εθνικά αναχώματα αποδεικνύονται όλο και περισσότερο ατελέσφορα, όλο και περισσότερο υποχωρούν. Η εμμονή σ` αυτά καταλήγει μάταιη και μπορεί να αποδειχθεί και επικίνδυνη.

Όμως την δημοκρατία και τα δικαιώματα τα έχει ανάγκη  η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη.  Αποτελεί το οξυγόνο για την μείωση των οικονομικών ανισοτήτων, για την κοινωνική χειραφέτηση και την πρόοδο, για πιο ευτυχισμένες κοινωνίες. Και «η επιστροφή σε» αποτελεί πάντοτε την πιο καταστροφική συνταγή. Εκεί μας οδηγεί ο καλπάζων ανά τον πλανήτη εθνολαϊκισμός με ανέφικτες υποσχέσεις για κάτι που οι τεχνολογικές και οικονομικές εξελίξεις έχουν υπερβεί ανεπιστρεπτί.  Γι` αυτό χρειάζεται το πολιτικό υποκείμενο που θα απελευθερώσει την δημοκρατία από τα εθνικά δεσμά, θα την φέρει σε αντιστοιχία με την αυξανόμενη παγκοσμιοποίηση και τις σημερινές ανάγκες των πολιτών κερδίζοντας πάλι την εμπιστοσύνη τους.

Και ένα τέτοιο πολιτικό υποκείμενο δεν μπορεί παρά να είναι η σοσιαλδημοκρατία. Απέναντι στην ανεξέλεγκτη οικονομική παγκοσμιοποίηση των υπερεθνικών ελίτ που  εξέφρασε πολιτικά ο Σι Ζινπίνγκ στο Νταβός και απέναντι στην εξωιστορική και επικίνδυνη αντιπαγκοσμιοποίηση του δεξιού και αριστερού λαϊκισμού σε όλες του τις αποχρώσεις, από τον Τραμπ και τον Μαδούρο μέχρι τον Πέπε Γκρίλο, την Μαρίν Λεπέν, τον Καμμένο και τον Τσίπρα,  η σοσιαλδημοκρατία μπορεί να εκφράσει το αίτημα της εναλλακτικής παγκοσμιοποίησης, το αίτημα για ένα νέο υπερεθνικό κοινωνικό συμβόλαιο, το αίτημα για ρυθμίσεις του άναρχου οικονομικού τοπίου, για τα πρωτεία της πολιτικής έναντι της οικονομίας. Για το δικαίωμά μας ως ανθρώπων να σχεδιάζουμε συλλογικά το μέλλον μας και να καθορίζουμε τη μοίρα μας. Γιατί αυτό κάνουμε με την πολιτική. Και όταν δεν το κάνουμε η πολιτική απαξιώνεται.

Το έδαφος είναι δυνητικά ευνοϊκό για την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία. Πρέπει όμως να εγκαταλείψει την άμυνα, να αποστραφεί εντελώς τις σειρήνες του λαϊκισμού και να αποφασίσει να πάρει πάνω της την επαναπροώθηση του μεγάλου σχεδίου της ευρωπαϊκής ενοποίησης που έχει χάσει την ορμή του. Γιατί αυτό το σχέδιο είναι η πρώτη απτή απάντηση της εναλλακτικής απέναντι στην ανεξέλεγκτη παγκοσμιοποίηση, την αντιπαγκοσμιοποίηση, τον εθνοπροστατευτισμό και τον λαϊκισμό. Τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα της Ευρώπης πρέπει να ταυτίσουν την ύπαρξή τους με ένα τέτοιο σχέδιο.  Αλλά και στην χώρα μας, οι δυνάμεις και το πολιτικό προσωπικό του σοσιαλδημοκρατικού χώρου πρέπει να ξεπεράσουν τον επαρχιωτισμό και τον κάθε είδους προσωπικό εγωισμό, να ενοποιήσουν δυνάμεις, να μιλήσουν ανοιχτά και με θάρρος, συνδέοντας την ανάγκη για εγχώριες μεταρρυθμίσεις με το ευρωπαϊκό και το παγκόσμιο, σε μια μεγάλη και με προοπτική πολιτική αφήγηση.  Δεν ξέρω, ελπίζω όμως να τα καταφέρουν, γιατί χρειαζόμαστε τη δημοκρατία και γι` αυτό παραμένουμε alterglobal, σοσιαλδημοκράτες και μεταρρυθμιστές.