Το 2015 η ΔΕΗ μείωσε το κόστος παραγωγής, καθώς προμηθεύτηκε πολύ φθηνότερα από το 2014 την πρώτη ύλη. Πούλησε όμως το παραγόμενο προϊόν στην ίδια τιμή και διατήρησε στο ίδιο επίπεδο το μισθολογικό κόστος. Αλλά, παρά τη μείωση του κόστους παραγωγής, το 2015 η ΔΕΗ είχε ζημιές, ενώ είχε κέρδη το 2014. Γιατί; Λόγω ΣΥΡΙΖΑ.
Δεν επινόησα εγώ την απάντηση. Περιέχεται πολύ κωδικοποιημένα στην ετήσια έκθεση 2015 της ΔΕΗ εδώ (σελ.36). Αυτολεξεί το σχετικό χωρίο:
«Το 2015, οι δαπάνες καυσίμων, CO2 και αγορών ενέργειας αντιστοιχούν στο 42,5% των συνολικών εσόδων έναντι 47,8% το 2014. Όσον αφορά την εξέλιξη των προβλέψεων, αυτές αντιστοιχούν στο 16,6% των συνολικών εσόδων από 7,4% πέρυσι. Το αντίστοιχο ποσό που αφορά τη μισθοδοσία μειώθηκε στο 15,3% έναντι 15,6 πέρυσι».
Συνέβη όπως και στις τράπεζες. Το τραπεζικό μας σύστημα παρέμενε όρθιο και ανοιχτό όσο η θύελλα κατεδάφιζε την ελληνική οικονομία και η χώρα έχανε το ? του ΑΕΠ της. Και σε χρόνο ανύποπτο, όταν η θύελλα είχε πια κοπάσει, οι τράπεζες έκλεισαν και η χώρα φορτώθηκε τα capital controls. Γιατί; Λόγω ΣΥΡΙΖΑ! Συγκεκριμένα λόγω του μοναδικού ταλέντου της κυβέρνησής μας να δημιουργεί νέα προβλήματα, να καταστρέφει αξίες και περιουσίες.
Εξηγώ τι ακριβώς περιγράφει το απόσπασμα από το ετήσιο δελτίο της ΔΕΗ και τι είναι οι «προβλέψεις» που αναλαμβάνει η επιχείρηση.
Στον ισολογισμό της ΔΕΗ εμπορικές απαιτήσεις ονομάζονται οι ανεξόφλητοι λογαριασμοί ρεύματος των πελατών της. Όσο αυξάνονται οι απαιτήσεις της ΔΕΗ, δηλαδή τα οφειλόμενα, αυξάνεται και ο κίνδυνος κάποια εξ αυτών να μην εισπραχθούν ποτέ, τα λεγόμενα …φέσια. Οι «προβλέψεις», που αναλαμβάνει η εταιρία, είναι το ποσοστό των οφειλόμενων που η επιχείρηση θεωρεί ότι δεν θα εισπραχθούν ποτέ. Και οι «προβλέψεις» αντιστοιχούν σε ισόποση ζημιά που μειώνει τα κέρδη ή αυξάνει τις ζημιές της εταιρίας.
Όπως φαίνεται στον πίνακα Ι οι προβλέψεις της ΔΕΗ το 2015, δηλαδή οι ζημιές που υπέστη από την εκτίναξη των επισφαλών εμπορικών απαιτήσεων, ήταν ασυνήθιστα υψηλές, 488 εκατ.€. περισσότερες από το 2014.
Ας δούμε τώρα τις επιπτώσεις της αύξησης των προβλέψεων στην κερδοφορία της ΔΕΗ.
Το 2014 η ΔΕΗ κατέγραψε κέρδη προ φόρων 137 εκατ. €.
Το 2015 κατέγραψε ζημιές 106 εκατ. €. Αν το 2015 οι προβλέψεις παρέμεναν στο ίδιο επίπεδο με το 2014, η ΔΕΗ θα είχε τριπλασιάσει τα κέρδη της, θα κατέγραφε κέρδη προ φόρων 376 εκατ.€. Αντ΄αυτού, κατέγραψε ζημιές 106 εκατ. €.
Η απόσταση από την κερδοφορία ως τις ζημιές ήταν η εκτίναξη των προβλέψεων.
Κι αυτό δεν ήταν κάτι που έτυχε. Πέτυχε! Εξαιτίας της στάσης πληρωμών των νοικοκυριών προς τη ΔΕΗ, δηλαδή της εκτίναξης των εμπορικών απαιτήσεων της ΔΕΗ από τους καταναλωτές. Στον πίνακα ΙΙ φαίνεται η αύξηση των απαιτήσεων της ΔΕΗ από τους καταναλωτές χαμηλής (οικιακοί καταναλωτές) και μέσης τάσης: μόνο το 2015 ανήλθαν σε 727 εκατ.€ ενώ τα προηγούμενα 6 χρόνια της κρίσης ήταν συνολικά 1399 εκατ. €.
Στον πίνακα ΙΙ διαχώρισα –όπως και η ΔΕΗ στην έκθεσή της- τους λογαριασμούς που αφορούν την υψηλή τάση (βιομηχανία) από τους πελάτες που αφορούν τη μέση και χαμηλή τάση. Όπως φαίνεται, το «βατερλό» των ανείσπρακτων οφειλών της ΔΕΗ σημειώθηκε στους καταναλωτές μέσης και χαμηλής τάσης. Αναφέρεται άλλωστε ρητά στην ετήσια έκθεση του 2015 (σελ.35).
«Οι προβλέψεις για επισφαλείς απαιτήσεις πελατών Χαμηλής και Μέσης Τάσης αυξήθηκαν κατά € 472 εκατ. και διαμορφώθηκαν σε € 781 εκατ. το 2015 έναντι € 309 εκατ. το 2014.»
Δηλαδή ο κύριος όγκος των προβλέψεων της ΔΕΗ προέρχεται από την αδυναμία/στάση πληρωμής των νοικοκυριών.
Για τη ΔΕΗ, η αύξηση των ανείσπρακτων λογαριασμών είχε κι άλλες αρνητικές συνέπειες πέραν της επιδείνωσης της κερδοφορίας της. Μείωσε σημαντικά τη ρευστότητά της, αύξησε τις δανειακές της ανάγκες, επιδείνωσε όλους τους χρηματοοικονομικούς δείκτες και, κατά συνέπεια, και τους όρους δανειοδότησης της επιχείρησης.
Με άλλα λόγια, αυτό που ονομάζεται -και είναι- απαξίωση της δημόσιας περιουσίας, οι ζημιές της ΔΕΗ το 2015, τα προβλήματα ρευστότητας που αντιμετωπίζει σήμερα, οι αυξημένες δανειακές ανάγκες και η κατάρρευση της χρηματιστηριακής αξίας της (640 εκατ.€) οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στη στάση πληρωμών των καταναλωτών. Να σημειώσω βέβαια ότι η απαξίωση της ΔΕΗ δεν άρχισε το 2015, κρατάει δεκαετίες. Το 2015 άρχισε το κρίσιμο τελευταίο κύμα της απαξίωσης, αυτό που έφερε την κεφαλαιοποίηση της ΔΕΗ στο 1/7 της αντίστοιχης του ΟΤΕ ενώ το καλοκαίρι του 2014 η αναλογία ήταν 1:2.
Αυτό το καταλυτικό τελευταίο στάδιο απαξίωσης, η στάση πληρωμών, δεν ήταν μονόδρομος ή αναπόφευκτη συνέπεια της κρίσης. Συνέβη επειδή έγινε κυβέρνηση το κίνημα «Δεν πληρώνω». Και καθώς δεν μπορούσε να εφαρμόσει ή να ενθαρρύνει πρόγραμμα στάσης πληρωμών στους φόρους -πώς θα πλήρωνε μισθούς και συντάξεις;- θεώρησε ότι η κερδοφορία της ΔΕΗ παρείχε το περιθώριο να «εφαρμόσει το πρόγραμμά της». Μέχρι και πρόσφατα (εδώ) ο αρμόδιος υπουργός διαβεβαίωνε τους καταναλωτές ότι μπορούσαν να φεσώσουν τη ΔΕΗ μέχρι 1.000 € χωρίς συνέπειες. Και φτάσαμε στην απογείωση των καθυστερήσεων, των προβλέψεων και της απαξίωσης της δημόσιας περιουσίας.
Αν όμως δεν σας έπεισα και νομίζετε πως η στάση πληρωμών των καταναλωτών της ΔΕΗ ήταν αποτέλεσμα της οικονομικής δυσπραγίας των νοικοκυριών και όχι της κυβερνητικής πολιτικής, ρίξτε μια ματιά στον πίνακα ΙΙΙ. Διότι, όπως προκύπτει από τις ετήσιες εκθέσεις (εδώ και εδώ) του ΟΤΕ οι καταναλωτές δεν αντιμετώπισαν αντίστοιχη δυσπραγία στην εξόφληση των λογαριασμών του ΟΤΕ.
Έτσι σήμερα, οι άνθρωποι που δύο χρόνια τώρα απαξιώνουν, εκμηδενίζουν και εξαϋλώνουν τη δημόσια περιουσία εμφανίζονται πάλι με το ίδιο μείγμα αφέλειας, θράσους και κυνισμού, ως υπερασπιστές της δημόσιας περιουσίας και του δημόσιου χαρακτήρα της ιερής αγελάδας του πελατειακού κράτους.
Με τους χειρισμούς του ΣΥΡΙΖΑ, η ΔΕΗ δεν είναι παρά ένας ακόμη αφαιρετέος αριθμός από το σύνολο της δημόσιας περιουσίας. Ας θυμηθούμε τις προηγούμενες μεγάλες αφαιρέσεις – κάποιοι θα τις αποκαλούσαν «ξεπουλήματα» και δεν θα είχαν άδικο.
Συστημικές Τράπεζες: Το 2015 μέσα σε έξι μήνες εξαΰλωσαν περιουσία 18 δις. του ελληνικού δημοσίου. Πρόκειται για την αξία των μετοχών που το ελληνικό δημόσιο είχε αποκτήσει το 2013. Σχετικούς αναλυτικούς και ακριβείς υπολογισμούς θα βρείτε εδώ.
Τράπεζα Αττικής: Τα Ασφαλιστικά Ταμεία «επένδυσαν» 450 εκατ.€ στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της Αττικής το Δεκέμβριο του 2015. Σε ανύποπτο χρόνο, τον Ιανουάριο του 2016 εξηγούσαμε εδώ πως «Το να επενδύει ένα Ταμείο αγοράζοντας μετοχές σε εξωπραγματικές τιμές πέρα από κάθε μέτρο αποτίμησης, εξυπηρετώντας συμφέροντα αλλότρια από την αξιοποίηση της περιουσίας του είναι πρωτοφανές και επικίνδυνο.» Σήμερα, όλοι όσοι δεν φέρουν κομματικές παρωπίδες, κατανόησαν ποια συμφέροντα εξυπηρετούσε η αυτόνομη πορεία της Τράπεζας Αττικής. Για την ιστορία δε, με τις σημερινές τιμές τα Ταμεία έχουν απωλέσει τα 400 από τα 450 εκατ.€ που επένδυσαν πέρυσι.
ΤΡΑΙΝΟΣΕ: Αποκαλούσαν ξεπούλημα την ιδιωτικοποίηση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ στα 300 εκατ.€ το 2013 και τώρα την παραχωρούν εκείνοι για 45 εκατ. €.
Για να είμαστε όμως ακριβοδίκαιοι, η περίπτωση ΤΡΑΙΝΟΣΕ δε συνιστά ζημιά που προκάλεσε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ στη δημόσια περιουσία. Η ΤΡΑΙΝΟΣΕ είναι δείγμα διαχρονικής και διακομματικής πολιτικής ανακολουθίας. Και, οπωσδήποτε, αποδεικνύει ότι οι καθυστερήσεις οδηγούν σε απαξίωση τη δημόσια περιουσία. Και αν ξέρει να κάνει κάτι καλά η σημερινή μας κυβέρνηση, είναι το παιχνίδι των καθυστερήσεων.
Η απελευθέρωση της αγοράς
Η ΔΕΗ κατέχει δεσπόζουσα θέση στην εκμετάλλευση της πολύ χαμηλού κόστους παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτη και υδροηλεκτρικά. Ότι αυτό το μονοπώλιο της ΔΕΗ πρέπει να καταργηθεί στο πλαίσιο της απελευθέρωσης της αγοράς είναι γνωστό εδώ και χρόνια. Τα χρονικά περιθώρια για την υλοποίηση της απελευθέρωσης είναι πολύ αυστηρά και οριοθετήθηκαν εκ νέου με το 3ο Μνημόνιο. Οπότε, οι καθυστερήσεις κάνουν ασφυκτικά τα ήδη στενά χρονικά περιθώρια.
Παρά ταύτα η κυβέρνηση επέλεξε να ποντάρει σε έναν στρεβλό τρόπο «απελευθέρωσης» αυτής της αγοράς –ονομάζεται κωδικά ΝΟΜΕ. Η ΝΟΜΕ («Nouvelle Organisation du Marche Electrique») είναι ο τρόπος που επινόησαν οι Γάλλοι για να απελευθερώσουν την αγορά ενέργειας στη Γαλλία, που εμφάνιζε κάποιες αντικειμενικές δυσκολίες. Βλέπετε, εκεί η ηλεκτρική ενέργεια παράγεται κυρίως (75%) από φθηνή πυρηνική ενέργεια, την οποία διαχειρίζεται αποκλειστικά η Γαλλική ΔΕΗ (EDF). Για προφανείς λόγους ασφαλείας -δεν μπορούσαν να πουληθούν διάσπαρτες μονάδες παραγωγής πυρηνικής ενέργειας σε ιδιώτες- επινοήθηκε η διαδικασία της ΝΟΜΕ. Δεν είναι λειτουργική, έξι χρόνια μετά η ΝΟΜΕ δεν έφερε αποτελέσματα στην απελευθέρωση της γαλλικής αγοράς ενέργειας αλλά η Ευρώπη δείχνει ανοχή. Διότι η Γαλλία είναι Γαλλία αλλά έχει και μια καλή δικαιολογία, πως η μεθόδευση αυτή είναι αναγκαστική λόγω ενός υπαρκτού προβλήματος ασφάλειας.
Στην περίπτωση της Ελλάδας κίνδυνος πυρηνικής τεχνολογίας δεν υπάρχει, υπάρχει όμως κίνδυνος συνδικάτων και ιδεοληψιών. Αλλά, δυστυχώς, δεν αναγνωρίζεται στις Βρυξέλλες! Κι έτσι, με τους πειραματισμούς του κ. Σκουρλέτη και τη ΝΟΜΕ που δεν απέδωσε, χάσαμε ενάμιση χρόνο. Κι αντί ο κ. Σκουρλέτης να κάνει την αυτοκριτική του κι εμείς να φωνάζουμε για την απαξίωση της ΔΕΗ και τον πολύτιμο χαμένο εξαιτίας του χρόνο, διαμαρτύρεται εκείνος, επειδή ο χρόνος που απομένει για να πουληθούν οι μονάδες της ΔΕΗ είναι πλέον ελάχιστος.
Για την ιστορία, ήταν γνωστό σε όλους ότι η ΝΟΜΕ είχε σοβαρές πιθανότητες να μη δουλέψει. Ενδεικτικά, ο εξειδικευμένος σύμβουλος FTI CL Energy, σε μελέτη του για λογαριασμό της ΔΕΗ (εδώ, Ιούνιος 2014) επεσήμαινε πως μετά από τρία χρόνια εφαρμογής του μέτρου στη Γαλλία ελάχιστη πρόοδος είχε σημειωθεί. Γι΄αυτό εξάλλου και στο μνημόνιο υπήρξε πρόνοια, αν η ΝΟΜΕ δεν δουλέψει, θα ακολουθούσαν «εναλλακτικά δομικά μέτρα» δηλαδή η πώληση μονάδων. Ο κ. Σκουρλέτης το γνώριζε, όπως όφειλε να γνωρίζει και τις πιθανότητες να αποδειχθεί ατελέσφορη η ΝΟΜΕ. Αλλά δεν προετοίμαζε τη ΔΕΗ για την επόμενη μέρα, άφηνε τον πολύτιμο χρόνο να χάνεται. Και τώρα κατηγορεί τους δανειστές και τα «οργανωμένα συμφέροντα» για τα ασφυκτικά χρονικά περιθώρια!