Ο πρέσβης ε.τ και υποψήφιος ευρωβουλευτής με το Ποτάμι κ. Αλέξανδρος Μαλλιάς δημοσίευσε στην «Μεταρρύθμιση» άρθρο για το Κυπριακό με τίτλο «Μιά λύση για την Κύπρο». Είναι η προσωπική του άποψη, αλλά το πρόβλημα είναι ότι όταν δεν υπάρχει επίσημη εκφρασμένη άποψη του κόμματος, η διατυπωμένη άποψη αντικειμενικά αποκτά προβάδισμα. Αυτό δεν συμβαίνει μόνο στο Ποτάμι αλλά στην πλειοψηφία των κομμάτων. Η ΝΔ δεν έχει άποψη, το τελευταίο που θυμάται ο κόσμος είναι η ερμαφρόδιτη στάση του Κώστα Καραμανλή στο σχέδιο Ανάν, που επί της ουσίας κάλυψε το «όχι» του Τάσσου Παπαδόπουλου. Στον ΣΥΡΙΖΑ ακούγονται μόνο οι απορριπτικοί , το ΚΚΕ ελλείψει Σοβιετικής Ένωσης είναι σε σύγχυση, η ΔΗΜΑΡ έχει άλλα προβλήματα, οι ΑΝΕΛ και οι νεοναζί προφανώς απορρίπτουν κάθε πρόταση του διεθνούς παράγοντα που ως γνωστόν μοχθεί νυχθημερόν για να καταστρέψει τον ελληνισμό. Μόνο το ΠΑΣΟΚ από την εποχή Σημίτη, έχει καθαρή άποψη για την προώθηση λύσης συμβιβαστικής στην βάση μιας διζωνικής δικοινοτικής Ομοσπονδίας. Η θέση αυτή διατηρήθηκε και επί Γιώργου Παπανδρέου και επί Ευάγγελου Βενιζέλου. Το Κυπριακό βρίσκεται στον σκληρό πυρήνα της πολιτικής, δεν ξεμπερδεύεις με αυτό με αοριστίες η αισχυντηλές σιωπές, πρέπει να πάρεις θέση γιατί θα το βρίσκεις συνεχώς μπροστά σου και μόνο προσωρινά μπορείς να το κρύψεις κάτω από το χαλί.
Και δεν μπορείς να το κρύψεις τώρα που βρίσκεται σε εξέλιξη η πρώτη μετά το 2004 και κατά πάσα πιθανότητα τελευταία προσπάθεια της Διεθνούς Κοινότητας για εξεύρεση λύσης. Και ο κύριος Μαλλιάς προς τιμή του παίρνει θέση.
Η θέση που διπλωματικά αλλά με σαφήνεια διατυπώνει δεν είναι πρωτότυπη, είναι αυτή που επί χρόνια εμπόδισε την εξεύρεση λύσης. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε όλο το άρθρο δεν υπάρχει μια (!) έστω αναφορά στην έννοια της διζωνικής, δικοινοτικής Ομοσπονδίας που αποτελεί την επίσημη θέση της Κύπρου από το 1977. Αντιθέτως υπάρχουν όλα τα στερεότυπα, ιδεοληψίες και ιστορικές αποσιωπήσεις που χρησιμοποιήθηκαν κατά καιρούς για να απορρίψουμε κάθε λύση, από την δέσμη Ιδεών Γκάλλι μέχρι το σχέδιο Ανάν. Και όλο το κείμενο αποτελεί προειδοποίηση στην ελληνοκυπριακή πλευρά να μην παρεκκλίνει αυτής της αποδεδειγμένα αδιέξοδης γραμμής.
Μεταφέρω τρεις χαρακτηριστικές παραγράφους:
«Θέλουμε λύση και όχι «φύλλο συκής». Τα χαρακτηριστικά της; Πρέπει, να είναι δίκαιη, βιώσιμη, πολιτικά και νομικά συμβατή με τις θεμελιώδεις άξιες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Ευρωπαϊκό Δίκαιο και Κεκτημένο. Το Κυπριακό, αν και δεν το επαναλαμβάνουμε συχνά, ήταν και παραμένει πρόβλημα εισβολής και κατοχής και μάλιστα σε έδαφος κράτους της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
«Η λύση του Κυπριακού πρέπει να στηρίζεται στις Αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφάλειας των Ηνωμένων Εθνών. Χωρίς όμως να τρέφουμε αυταπάτες και ψευδαισθήσεις. Διότι ο εκπρόσωπος των Ηνωμένων Εθνών κ. Αλβάρο Ντε Σότο, με την υπεροψία και υπερβολική αυτοπεποίθηση, που τον χαρακτήρισε στο Μπούργενστοκ (Λουκέρνη, 2004), είχε σημαντικό μέρος της ευθύνης για την αποτυχία ενός Σχεδίου, που τελικά καταψηφίστηκε από τον Κυπριακό Ελληνισμό, άλλα και τη μειοψηφία των Τουρκοκυπρίων».
«Το δημοψήφισμα είναι σίγουρα μια δικλείδα ασφαλείας. Σε ποια περίπτωση; Στη περίπτωση που η λύση που θα προέλθει από τις συνομιλίες είναι προφανώς μεροληπτική, ετεροβαρής, άδικη και εν τέλει ανεφάρμοστη. Με άλλα λόγια, δεν μπορεί να σταθεί στη κρίση του Κυπριακού λαού. Ας θυμούνται όλοι όσοι κινούνται στο παρασκήνιο, ότι μια λύση δεν αρκεί να αποτυπωθεί μονό στο χαρτί, άλλα κυρίως στη συνείδηση των Κυπρίων. Άρα ό,τι επιβληθεί στο χαρτί, θα ακυρωθεί στο δημοψήφισμα».
Αυτό που δεν φαίνεται να συνειδητοποιεί ο κ. Μαλλιάς είναι ότι χαρακτηρίζοντας όλες τις λύσεις ως «φύλλο συκής» οδηγηθήκαμε στην μη λύση. Η μη λύση ήταν η γραμμή όσων πίστευαν ότι ο χρόνος λειτουργεί σε κάθε περίπτωση υπέρ των ελληνοκυπριακών θέσεων. Διαψεύστηκαν και πρακτικά οδηγηθήκαμε στην εδραίωση της διχοτόμησης επί του εδάφους. Το ότι η de facto διχοτόμηση δεν έγινε μέχρι στιγμής και de jure οφείλεται ακριβώς στην προσπάθεια της Διεθνούς Κοινότητας να βρει αυτό που ο ίδιος αποκαλεί «φύλλο συκής». Δεν φαίνεται δε να συνειδητοποιεί ότι οι διεθνείς εξελίξεις στις οποίες αναφέρεται και η μεγάλη ρευστότητα στην περιοχή έχουν υποβαθμίσει το Κυπριακό στις προτεραιότητες της Διεθνούς Κοινότητας. Είναι η τελευταία ευκαιρία, μετά η λύση των δυο κρατών θα αποτελεί μονόδρομο. (Πολλοί από μέσα τους το επιθυμούν . Τουλάχιστον ας σταματήσουν προς τα έξω να υποκρίνονται ότι επιθυμούν λύση. ) Το ότι η οικονομική κρίση σε Ελλάδα και Κύπρο έχει αποδυναμώσει σε σημαντικό βαθμό την θέση μας δεν αποτελεί για τον αρθρογράφο – παρότι το αναφέρει- σημαντικό παράγοντα. Πιστεύει ότι αντισταθμίζεται από την ανάγκη αξιοποίησης των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων και από την κρίση στις σχέσεις ΗΠΑ Τουρκίας και ΕΕ Τουρκίας. Πιστεύω ότι εκτιμά με λάθος τρόπο την σημασία αυτών των δυο παραγόντων. Τα κοιτάσματα ευνοούν λύση, ενώ η στρατηγική χρησιμότητα της Τουρκίας για την Δύση παραμένει σημαντική αν δεν έχει αυξηθεί.
Τι μένει; Η γνωστή επωδός ότι «το Κυπριακό παραμένει πρόβλημα εισβολής και κατοχής». Παραπονείται βέβαια που «δεν το επαναλαμβάνουμε συχνά», αλλά αυτή η παράλειψη δεν τον προβληματίζει και δεν τον οδηγεί σε σωστό συμπέρασμα. Όχι μόνο γιατί έχουν περάσει 40 χρόνια και οι συσχετισμοί έχουν έκτοτε επιδεινωθεί αλλά κυρίως γιατί το Κυπριακό δεν άρχισε το 1974 και δεν είναι μόνο πρόβλημα εισβολής και κατοχής. Θα περίμενε κάποιος από τον κ. Μαλλιά να μην αποσιωπά αυτήν την πλευρά των δικών μας ευθυνών, όπως συστηματικά κάνουν οι εγχώριοι εθνικιστές , που χώνουν το κεφάλι τους βαθειά μέσα στην άμμο και έχουν την απαίτηση να τους μιμηθούμε οι υπόλοιποι στην κατασκευή και υπεράσπιση εθνικών μύθων.
Μετά απομένει το ευρωπαϊκό κεκτημένο και ο ΟΗΕ που τους χρησιμοποιεί a la carte… Θέλει ο κ. Μαλλιάς λύση σύμφωνα με τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και κατά το Ευρωπαϊκό κεκτημένο. Όταν όμως ήρθε πρόταση με την πιο αρμόδια υπογραφή, του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, με την σύμφωνη γνώμη και ισχυρή υποστήριξη από την ΕΕ, την Ρωσία και όλες χωρίς εξαίρεση τις χώρες που κατά καιρούς είχαν ανάμειξη στο Κυπριακό, τότε αρνηθήκαμε τον συμβιβασμό. Και δεν νομίζω ότι βασικός υπεύθυνος ήταν ο υπερόπτης – που μπορεί και να ήταν – Αλβάρο ντε Σότο. Το δάκρυ του Τάσσου Παπαδόπουλου, η οπισθοχώρηση του Χριστόφια και η ανεπάρκεια του Καραμανλή έπαιξαν πιο σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωση ενός απορριπτικού μετώπου. Επίσης, η είσοδος της Κύπρου στην ΕΕ έγινε με την διαβεβαίωση από Ελλάδα και Κύπρο ότι θα εργαστούν για την παράλληλη επίλυση του Κυπριακού. Δεν μπορεί να αγνοεί ο κ. Μαλλιάς ότι η αίσθηση στους ευρωπαίους αξιωματούχους μετά την αλλαγή κυβέρνησης στην Ελλάδα το 2004 και Προέδρου στην Κύπρο το 2003 ήταν ότι εξαπατήθηκαν από αυτούς που σήμερα επικαλούνται το ευρωπαϊκό κεκτημένο.
Επί της ουσίας η λύση που σήμερα βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση (όπως εξάλλου και οποιαδήποτε άλλη στο παρελθόν) είναι λύση συμβιβασμού, λύση μιας χαλαρής Ομοσπονδίας, που θα είναι διζωνική και δικοινοτική. Δεν ξέρω αν θα είναι καλύτερη από το Σχέδιο Ανάν. Η εμπειρία λέει ότι κάθε φορά που απορρίπτουμε μια λύση αρχίζουμε την νέα διαπραγμάτευση από χειρότερη αφετηρία. Σε κάθε περίπτωση οριακές θα είναι οι όποιες αλλαγές ή βελτιώσεις. Αν οι βασικές πολιτικές δυνάμεις σε Κύπρο και Ελλάδα το συνειδητοποιήσουν υπάρχει μια πιθανότητα, κυριολεκτικά στο και πέντε, να βρεθεί λύση. Ο κ. Μαλλιάς σχεδόν προεξοφλεί μια αρνητική για τα εθνικά συμφέροντα λύση και οχυρώνεται πίσω από το δημοψήφισμα. «Ότι επιβληθεί στο χαρτί, μας διαμηνύει, θα ακυρωθεί στο δημοψήφισμα». Αυτό που δεν μας λέει, είναι τι θα γίνει μετά, ποια είναι η «Μια λύση για την Κύπρο», όπως επιγράφει το άρθρο του. Προφανώς η καμία λύση. Αυτό ήταν πάντα το πρόβλημα με αυτή την γραμμή, ότι ανεξαρτήτως προθέσεων έδινε χρόνο και χώρο στην διχοτόμηση.
ΥΓ Εντυπωσιακή είναι η τελευταία παράγραφος και πρόταση του αρθρογράφου προς την Λευκωσία, που αυτή την στιγμή διαπραγματεύεται με την Τουρκοκυπριακή πλευρά και εμμέσως με την Τουρκία: «Κάτι ακόμη. Μήπως ήλθε η στιγμή να δώσει μια δεύτερη ζωή η Λευκωσία στις Εκθέσεις – καταπέλτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ανθρωπινών Δικαιωμάτων κατά της Τουρκίας που δημοσιοποιήθηκαν το Δεκέμβριο του 1978;»
Είναι πράγματι η κατάλληλη στιγμή, το 2014. Για να δώσει ένα θάνατο στην διαπραγμάτευση.