Από την προηγούμενη ταραγμένη άνοιξη ο Αλέξης Τσίπρας είχε δείξει τις προθέσεις του. Αν χρειαζόταν μερικές ψήφους για να κυβερνήσει θα τις έβρισκε από τον Καμμένο. Πολλοί αναλυτές είχαν προδικάσει την αποτυχία του ΣΥΡΙΖΑ λόγω εκείνης της ανοίκειας για αριστερό ηγέτη δήλωσης. Διαψεύστηκαν. Το κόμμα πήγε θαυμάσια στις εκλογές και αν το ήθελε πολύ, σήμερα θα κυβερνούσε. Τα πράγματα ήταν ιδιαίτερα δύσκολα και δεν ήταν έτοιμο να επωμιστεί το βάρος, ούτε της διάσωσης αλλά ούτε και της χρεoκοπίας. Την επομένη των πρώτων εκλογών έθεσε ως πρώτη προτεραιότητα την καταγγελία του μνημονίου, φόβισε την κρίσιμη μάζα των νοικοκυραίων και επέτρεψε στο Σαμαρά να πάρει τη νίκη.
Σήμερα τα πράγματα είναι αλλιώς. Με τη χώρα αγκιστρωμένη σχετικά καλά στο άρμα του Ευρώ, με τη λαϊκή δυσαρέσκεια στο κόκκινο λόγω των σκληρών μέτρων και την τρικομματική να πορεύεται χωρίς κανένα σχέδιο, ο Αλέξης Τσίπρας αισθάνεται εν δυνάμει πρωθυπουργός. Και καλά κάνει, γιατί είναι. Το ποσοστό του είναι υψηλό και φαίνεται ότι το έχει. Το καλύτερο γι? αυτόν; Η κάθε κίνησή του αποτελεί είδηση.
Την ίδια στιγμή στο χώρο της κεντροαριστεράς επικρατεί πλήρης άπνοια. Κανείς δεν φαίνεται ότι θέλει να αναλάβει την ευθύνη δημιουργίας ενός στιβαρού και μαζικού αντίπαλου δέους τόσο προς τη Δεξιά, όσο και προς τη Συριζαϊκή Αριστερά. ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ αναλώνονται στους διαδρόμους της εξουσίας, χωρίς σημαντικά οφέλη για την υπόθεση της σοσιαλδημοκρατίας. Αναμφισβήτητα βοηθούν την κυβέρνηση να επιβιώσει, αλλά αδυνατούν να σπρώξουν την υπόθεση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων. Δεν ξέρω και αν θέλουν. Η στάση αυτή συντηρεί τα ποσοστά τους, αλλά δεν τους επιτρέπει να κάνουν τη διαφορά. Το χειρότερο; Η πολιτική τους δραστηριότητα δεν έχει διακριτά στοιχεία, δεν αποτελεί είδηση.
Το τολμηρό πολιτικό σλάλομ του Αλέξη Τσίπρα είναι ιδιαίτερα επιτυχημένο, δοθέντων των συνθηκών αλλά και του εκλογικού σώματος στο οποίο απευθύνεται. Μπόλικος λαϊκισμός, συγκρατημένος πατριωτισμός, συνεχείς αντιμνημονικές και αντιευρωπαϊκές αναφορές, ελεγχόμενα κλεισίματα ματιού προς τη βία, πολύπλευρες διεθνείς επαφές, καταγγελία των ιδιωτικοποιήσεων και των επενδυτικών σχεδίων. Τα σημαντικότερα; Αποφυγή αναφορών σε οποιαδήποτε σοσιαλιστική προοπτική και κατάθεσης οποιουδήποτε συγκεκριμένου και μετρημένου προγράμματος για διέξοδο από την κρίση. Ο μέσος ψηφοφόρος είναι αδύνατον να καταλάβει αν θέλει ή όχι να φύγει από τη ζώνη του Ευρώ, αν θέλει ή όχι να βάλει στην Ελλάδα στην περιπέτεια της απόλυτης μοναξιάς. Ακόμα και στο θέμα της Κύπρου ήταν όσο έπρεπε ασαφής. Ναι στο «όχι» της κυπριακής βουλής, αλλά όχι και στο «έξω από την ΕΕ». Έξω όμως από την τρόικα. Αν οι νουνεχείς χαμογελούν με τα καμώματά του, το απολίτικο πλήθος εισπράττει τη «λεβεντιά» του απέναντι στους δανειστές και νιώθει ικανοποιημένο.
Σε ένα λαό που λατρεύει τις εργασιακές συνθήκες του δημόσιου, που μισεί τις μεγάλες επενδύσεις και τα κέρδη των άλλων, που πιστεύει στο ιδιαίτερο της φυλής του και συγκινείται με κάθε σενάριο διεθνούς συνωμοσίας εις βάρος της, μια τέτοια πολιτική δεν μπορεί παρά να είναι δημοφιλής. Εξάλλου, όταν οι πολίτες βιώνουν δύσκολες καταστάσεις και δεν βλέπουν από πουθενά φως, δεν θέλουν και πολύ για να δοκιμάσουν και κάτι διαφορετικό. Η επίδειξη τσαμπουκά προς τους Γερμανούς και τους ισχυρούς πάντα τους συγκινούσε, πόσο μάλλον τώρα. Ο Αλέξης Τσίπρας είναι ένας από αυτούς, μιλάει τη γλώσσα τους και κυρίως δεν μιλάει καλά αγγλικά. Όπως κι αυτοί.
Αυτό που έλειπε από τον ΣΥΡΙΖΑ ήταν οι συμμαχίες. Με το ΚΚΕ κολλημένο λόγω γεροντικής δυσκαμψίας και τη ΔΗΜΑΡ στη συγκυβέρνηση, το κόμμα του Καμμένου ήταν η μόνη ευκαιρία και φυσικά δεν θα την άφηνε να πάει χαμένη. Οι Ανεξάρτητοι Έλληνες, παρά τις πρόσφατες ηχηρές αποχωρήσεις, δείχνουν όχι απλά αντοχή αλλά και άνοδο (8.5%). Θυμηθείτε ότι οι αναλύσεις των προηγούμενων μηνών τούς ήθελαν να διαλύονται. Είναι φανερό ότι η δύναμη του λαϊκισμού και το μέγεθος του πολιτικού αναλφαβητισμού δεν έχουν μετρηθεί σωστά στην Ελλάδα. Η πολιτική περσόνα του Πάνου Καμμένου έχει διείσδυση στην ελληνική κοινωνία,σημαντικό μέρος της οποίας πιστεύει στα ζώδια και γιατί όχι και στους από αέρος ψεκασμούς. Αντιμνημονιακό μένος, εθνολαϊκισμός, τσαμπουκαλίκι καταγγελίες και κρεμάλες, τα σημεία επαφής με τον ΣΥΡΙΖΑ είναι τόσο πολλά και δεν βλέπω γιατί η πρόσφατη προσέγγιση φαντάζει ασύμβατη.
Το μέγεθος της κρίσης, η πλατεία των αγανακτισμένων, το αντιευρωπαϊκό κλίμα, αλλά και το πείραμα της συγκυβέρνησης, νομιμοποιούν οποιαδήποτε όσμωση του δεξιού με το αριστερό. Γιατί όχι και του ακροαριστερού με το ακροδεξιό, αν είναι για την πατρίδα που κινδυνεύει και τα επιδόματα που χάθηκαν. Αν το 4,5% των καθαρών αριστερών που συσπειρώνονται στον ΣΥΡΙΖΑ έχει αντιρρήσεις, το 20% και βάλε των Πασόκων που διψούν για ένα καινούργιο ρεσάλτο προς την εξουσία δεν κρατιέται. Εξάλλου κανείς δεν έφυγε από ένα κόμμα του 25%, λίγο πριν αυτό παίξει το παιχνίδι της ζωής του. Όποιος διαφωνεί, ας μετρήσει την αμετροέπεια και το λαϊκισμό στις παρεμβάσεις της Αριστερής Πτέρυγας και ας ακούσει την εκκωφαντική σιωπή των σκληρών αριστερών συνιστωσών. Το όραμα της «Αριστεράς των άλλων στην εξουσία» έχει ήδη περάσει και κάτω από τις πόρτες του Περισσού και ανεβάζει τις θερμοκρασίες στο συνήθως παγωμένο προσυνεδριακό διάλογο του κόμματος. Το κράτος μπορεί να είναι πια φτωχό, αλλά όλο και κάτι έχει στα συρρικνωμένα μαστάρια του. Μήπως ήρθε και η ώρα της Αριστεράς;
Μια κυβέρνηση με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ και δορυφόρους τους ΑΝΕΛ και όποιους άλλους σπεύσουν δεν θα σκεφτεί ούτε μια στιγμή να σπρώξει την Ελλάδα στον γκρεμό. Κανείς δεν είναι τόσο ήρωας, ούτε τόσο ιδεολόγος, ειδικά όταν ζει από την πολιτική. Οχυρωμένη πίσω από την «καμένη Γη» που παρέλαβε, η νέα πολύχρωμη συγκυβέρνηση θα σεβαστεί και μνημόνια και συμφωνίες. Θα παραλάβει το κράτος αλώβητο από την προηγούμενη και θα το διαχειριστεί προς δικό της βέβαια όφελος. Και ντόπια επιχειρηματικά συμφέροντα θα βρει να τη στηρίξουν με το αζημίωτο και σοβαρές ιδιωτικοποιήσεις δεν θα κάνει (σάμπως η παρούσα θα κάνει;) και ξένες σοβαρές επενδύσεις δεν θα προσελκύσει (σάμπως η παρούσα θα προσελκύσει;) και κουτσές «μεταρρυθμίσεις» θα κάνει (όπως η παρούσα) και νέους φόρους θα επιβάλει. Και μπορεί να ελπίζει έτσι ότι θα τη βγάλει καθαρή;
Γιατί να μην ελπίζει; Στην Ελλάδα είναι αδιανόητο μια κυβέρνηση να έχει μακρόπνοο και συγκροτημένο σχέδιο για τη χώρα. Γιατί μια άπειρη, νεαρή και μάλιστα αριστερή να έχει; Εξάλλου οι δανειστές μέχρι τότε θα έχουν ανακεφαλαιώσει τις τράπεζες, θα έχουν σπρώξει τόσο χρήμα ώστε θα τους είναι ιδιαίτερα επώδυνο να εγκαταλείψουν το σχέδιο διάσωσης σε τόσο προχωρημένο στάδιο. Αν πάλι είναι ιδιαίτερα πιεστικοί μια συγκυβέρνηση αριστερών και δεξιών εταίρων είναι πιο εύκολη στις κωλοτούμπες και τους συμβιβασμούς για το καλό της πατρίδας, πάντοτε. Τέλος, το σύνθημα «κάντο όπως ο Κωστάκης ή ο Χριστόφιας» είναι οικείο σε όλους. Στα δύσκολα προκηρύσσουμε εκλογές, αποχωρούμε σεμνά και πάλι με χρόνια με καιρούς…. Όσοι φρικάρουν με την ιδέα να τους κυβερνήσουν ο Πάνος και ο Αλέξης καλά θα κάνουν να ηρεμήσουν και να πολιτευτούν σοβαρά ώστε να μειώσουν τις πιθανότητες να συμβεί κάτι τέτοιο. Και να μη ξεχνάνε ότι οι μικροί λαοί έχουν το δικαίωμα να αυτοτραυματίζονται, όσο και αν οι μεγάλοι τους το έχουν περιορίσει.
Απέναντι στην προοπτική ακόμα και της καταστροφής η λεγόμενη μεταρρυθμιστική κεντροαριστερά στέκει απαθής για να μην πω ότι δεύτερες σκέψεις εμφιλοχωρούν στα σωθικά της. Μπορεί να γελάει κάτω από τα μουστάκια της για την «ανίερη» συμμαχία, μπορεί να προβάλει ζητήματα αισθητικής και ορθής λογικής πλην όμως δεν μπορεί να κρύψει την αμηχανία της. Κατακερματισμένη, χωρίς συνεκτικό πολιτικό σχέδιο, καμώνεται ότι διασώζει τη χώρα και αλλάζει τον πολιτικό χάρτη, αναδεικνύοντας το Σαμαρά σε σωτήρα. Η ατολμία της είναι προφανής. Τη στιγμή που ο Τσίπρας κοιτάζει στα μάτια τον Καμμένο και στο βάθος βλέπει νάρχονται οι διαρροές από τη ΧΑ, η ΔΗΜΑΡ και το ΠΑΣΟΚ ανταλλάσσουν επιστολές και υπονοούμενα περιμένοντας την άνοιξη. Και κείνη έρχεται γεμάτη καρπερούς έρωτες αλλά άκαρπες πολιτικές.
Θα πρέπει να το πάρουμε απόφαση ότι οι μεταρρυθμιστικές δυνάμεις που υπάρχουν στον ευρύτερο χώρο του ΠΑΣΟΚ, της ΔΗΜΑΡ και της ΔΡΑΣΗΣ δεν έχουν καμιά ελπίδα; Και βέβαια όχι. Αντιθέτως, δεν θα πρέπει να πάψουν να επεξεργάζονται τολμηρές προτάσεις, να προβάλουν θέσεις , να επικοινωνούν και να συνεργάζονται. Ίσως εκείνο το forum που ναυάγησε θα πρέπει να στηθεί εκ των ενόντων, από τα κάτω και άμεσα και να αποτελέσει κριό πίεσης προς τις ηγεσίες. Να κάνει μια αρχή και που ξέρεις μπορεί και να περπατήσει.
Είναι άδικο για ένα σημαντικό μέρος των πολιτών αυτής της χώρας να συνθλίβονται ανάμεσα στην αδέξια διαχείριση και το λαϊκισμό. Είναι όμως και επικίνδυνο για όλους. Γιατί χωρίς σχέδιο, χωρίς μεταρρυθμίσεις, χωρίς δουλειές και με περίσσεια φτηνής ρητορείας οι πιέσεις θα συνεχίζονται και η ανάκαμψη θα αναβάλλεται. Η κάθε συνάντηση με την τρόικα θα είναι επώδυνη. Οι «λύσεις» σε στυλ Κύπρου κάποια στιγμή θα προβάλουν και εδώ ως μονόδρομος. Κοιμάται κανείς ήσυχος μόνο με την ιδέα ότι θα τις χειριστούν, ο μη γένοιτο, ο Τσίπρας με τον Καμμένο; Σύντροφοι κάτι πρέπει να κάνουμε.