Πέστε και κάτι σοσιαλδημοκρατικό

Γιώργος Σιακαντάρης 18 Φεβ 2022

Εκεί που στην Ελλάδα η Σοσιαλδημοκρατία μέχρι ακόμα την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα ήταν στα αζήτητα, σήμερα κινδυνεύει από υπερκατανάλωση. Κακό είναι αυτό; Όχι, αρκεί οι νεήλυδες  υποστηρικτές της να ξέρουν τι «καταναλώνουν». Αλλιώς θα διαφωνούν με τη φιλελεύθερη Δεξιά για το ποιος εφαρμόζει περισσότερες φόρο-ελαφρύνσεις. Δεν διαφωνώ πως πολλά σοσιαλδημοκρατικά μέτρα έχουν πέσει στο τραπέζι. Φαίνεται μάλιστα ότι οι περί τον Νίκο Ανδρουλάκη οικονομικοί σύμβουλοι κάνουν πολύ καλή δουλειά. Αλλά και στον ΣΥΡΙΖΑ υπάρχει συγκροτημένη οικονομική ομάδα. Ποιο είναι τότε το πρόβλημα;

Στην ταινία «Απρίλιος» του Νάνι Μορέτι ο πρωταγωνιστής παρακολουθώντας μια ομιλία του Μάσιμο ντ’ Αλέμα αρχίζει ξαφνικά να φωνάζει στην τηλεόραση: «Πες και κάτι αριστερό». Έτσι και στα καθ’ ημάς πολλά «σοσιαλδημοκρατικά» ντουφέκια ακούγονται, αλλά δεν ακούμε μια σοσιαλδημοκρατική αφήγηση. ΚΙΝΑΛ και ΣΥΡΙΖΑ καταθέτουν επιμέρους σοσιαλδημοκρατικές προτάσεις, αλλά δεν λένε τίποτα για την προοδευτική φορολογία και μόνο λίγα και επιδερμικά για τον κόσμο της εργασίας. Αυτά τα δυο όμως, αρχικά σε Μεγάλη Βρετανία και Σουηδία και στη συνέχεια στην υπόλοιπη Ευρώπη, έκαναν τη Σοσιαλδημοκρατία κινητήρια δύναμη των κοινωνιών ευημερίας. 

Ας κοιτάξουμε την αγωνιώδη και φιλότιμη προσπάθεια των εκπροσώπων του ΚΙΝΑΛ και του ΣΥΡΙΖΑ στις τηλεοπτικές τους παρουσίες. Η αγωνία όλων είναι να προτείνουν περισσότερες μειώσεις φόρων από τη ΝΔ. Φοβούνται πως το αίτημα της προοδευτικής φορολογίας «ματώνει»; Πάντως ο Αντόνιο Κόστα στην Πορτογαλία θέτοντάς το δεν μάτωσε. Πόθεν όμως θα προκύψει το κράτος πρόνοιας στο οποίο όλοι συμφωνούν, όταν ένθεν κακείθεν εξορκίζουν τον εξωτερικό δανεισμό (καλώς) και αγνοούν την προοδευτική φορολογία; Τυχαία από το 1910 έως το 1980 με την «επινόηση» του τριπλού προοδευτικού φόρου (εισοδημάτων, περιουσιών ακινήτων και χρηματοοικονομικών σε ετήσια βάση και κληρονομιάς) υπήρξαν τα υψηλότερα δημοσιονομικά έσοδα, το ισχυρότερο κράτος πρόνοιας η υψηλότερη ανάπτυξη και η μεγαλύτερη μείωση των ανισοτήτων; Τότε ο ανώτερος συντελεστής φορολογίας εισοδήματος σε ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία και Γερμανία κατά μέσο όρο έφτασε το 81%, το 89%, το 60% και το 58% αντίστοιχα και τα δημοσιονομικά έσοδα κινούνταν μεταξύ 40% και 50% (Thomas Piketti). Τυχαία οι κρίσεις χρέους ξεκίνησαν μετά το 1980 και τη σταδιακή μείωση έως ισοπέδωση των φορολογικών συντελεστών (tax flat); Τυχαία - μετά και το ευνοϊκό περιβάλλον που δημιούργησαν και οι ανάλογες προτάσεις Μπάιντεν- η Σοσιαλδημοκρατία ανεβαίνει, όταν θέτει εκ νέου το θέμα της παγκόσμιας και εθνικής επιστροφής στον προοδευτικό φόρο ως το μέσον που εκφράζει την αξιοπρέπεια όλων; Με μεγάλη χαρά διαπίστωσα και στο ΚΙΝΑΛ, εκτός από το SPD και τους Ίβηρες Σοσιαλιστές, να κάνουν κεντρικό τους σύνθημα το σεβασμό της αξιοπρέπειας όλων των πολιτών. Αξιοπρέπεια όμως δεν υπάρχει εκεί όπου κυριαρχεί η ιδεολογία της ψευδεπίγραφης «αξιοκρατίας», στο «γήπεδο» της οποίας παίζει ακόμη και ο κ. Τσίπρας. Η «αξιοκρατία» επικεντρώνεται στην προσφορά εργασίας και όχι στην ίδια την ασύδοτη αγορά εργασίας που την είπανε «ελεύθερη». Η προσοντοθηρία μέσα από πάσης φύσεως «καταρτίσεις» δεν είναι σοσιαλδημοκρατική ιδέα. Οι καταρτίσεις χρειάζονται εκεί όπου η αγορά δεν είναι ζούγκλα (δες ποιοτική και ποσοτική έρευνα για την επισφαλή εργασία στο Ο βαθμός απελπισίας, Νίκος Παπαδάκης, Μαρία Δρακάκη, Σοφία Σαριδάκη, Εκδόσεις Σιδέρη, 2021). Αγορά χωρίς συλλογικές συμβάσεις ή έστω κλαδικές μόνο με επισφαλείς ατομικές συμβάσεις είναι ζούγκλα. Αυτή την πραγματική μεταρρύθμιση επιδιώκουν οι προτάσεις της κυβέρνησης Σοσιαλιστών-Podemos του Σάντσεθ. Προοδευτική φορολογία και ζήτηση εργασίας υποτιμούν οι σοσιαλδημοκρατικολογούντες στη χώρα μας. Μήπως χρειαζόμαστε και εδώ τον Μορέτι να ζητήσει κάτι σοσιαλδημοκρατικό;

Πηγή: www.tanea.gr