Τα σοκ είναι αλλεπάλληλα στην Κύπρο. Το σκοτεινό ντουλάπι της διαπλοκής πολιτικής και τραπεζικής ελίτ, έχει ανοίξει και βγαίνουν συνεχώς σκελετοί που πέφτουν πάνω σε μια κοινωνία σαστισμένη από τη μετάβαση σε μια κατάσταση οικονομικής αβεβαιότητας, άγνωστης διάρκειας και βάθους.
Αποκαλύπτονται θαλασσοδάνεια και διαγραφές χρεών σε πολιτικούς και κρατικούς αξιωματούχους, φιλικά τους πρόσωπα και εταιρείες διασυνδεδεμένες με κόμματα. Οι διευκολύνσεις ήταν διαφόρων επιπέδων, από λίγες χιλιάδες ευρώ έως εκατομμύρια. Το συμπέρασμα που εξάγεται, είναι ότι δεν τηρούταν κανένας κανόνας, ούτε καν τα προσχήματα. Οι αρμόδιοι για χορηγήσεις δανείων και χαριστικές διαγραφές, έκαναν ό,τι ήθελαν, χωρίς να ανησυχούν ότι κάποια στιγμή θα λογοδοτήσουν, πόσο μάλλον ότι θα έρθει η κατάρρευση της τράπεζας που θα συμπαρασύρει και τη χώρα. Ένας έξαλλος χορός απληστίας, στον οποίο συμμετείχαν -με βάση τις λίστες που δημοσιοποιήθηκαν- και τα τρία κόμματα εξουσίας, δηλαδή και το κυβερνών δεξιό κόμμα του προέδρου Αναστασιάδη και το αριστερό ΑΚΕΛ και το πατριωτικό ΔΗΚΟ που σφράγισε το “όχι” στο σχέδιο Ανάν.
Παράλληλα, καταγγέλλονται μετακινήσεις κεφαλαίων, παραμονές των αποφάσεων του Γιούρογκρουπ, χάρη σε προνομιακή πληροφόρηση από πηγές που γνώριζαν ότι έρχεται κούρεμα καταθέσεων. Ακόμη και αν δεν αποδειχθεί ότι συντελέστηκε τέτοιο σκάνδαλο, μένει ομιχλώδης η διαδικασία χάρη στην οποία έγιναν μεγάλες αναλήψεις από τραπεζικά καταστήματα στο εξωτερικό, την εβδομάδα που τα πιστωτικά ιδρύματα ήταν κλειστά στην Κύπρο και οι πολίτες στήνονταν στις ουρές μπροστά στα ΑΤΜ για να πάρουν 100 ευρώ. Με την ευκαιρία, μαθαίνουμε για βουλευτές που επί χρόνια δεν κατέθεταν φορολογική δήλωση, χωρίς ποτέ να οχληθούν από τις αρχές και διαπιστώνουμε πόσο μπερδεμένο είναι το κουβάρι του μαύρου πολιτικού χρήματος στην Κύπρο.
Έρχεται στο φως με βίαιο τρόπο ένα βρώμικο πάρτι, στο οποίο συμμετείχαν εκπρόσωποι του πολιτικού και του χρηματοπιστωτικού συστήματος, η σαθρότητα του οποίου προκάλεσε τελικά την κατάρρευση της κυπριακής οικονομίας. Το νησί ήταν φιλόξενο για τα σκοτεινής προέλευσης κεφάλαια της ρωσικής ολιγαρχίας και για φοροφυγάδες ολόκληρου του κόσμου. Αξιοποιώντας τις τρύπες του συστήματος του κοινού νομίσματος, την έλλειψη δηλαδή κεντρικής τραπεζικής εποπτείας, άφρονες διοικήσεις και αχόρταγοι γκουρού των χρηματοοικονομικών συναλλαγών, ασκούνταν σε κερδοσκοπικά παιχνίδια προκειμένου να προσφέρονται ελκυστικά επιτόκια και να μαγνητίζονται μεγαλοκαταθέτες που επέλεγαν έναν από τους προσφορότερους τραπεζικούς προορισμούς της Ευρώπης. Οπωσδήποτε, υπήρχε πολιτική ανοχή και σε κάποιες περιπτώσεις συνενοχή. Ο μηχανισμός δεν στήθηκε μόνο από τεχνοκράτες και βουλιμικούς τραπεζίτες, ήταν μια επιλογή του συστήματος εξουσίας που συντηρήθηκε για πολλά χρόνια, χάρη και στα κλειστά μάτια των εταίρων που διαπίστωσαν με μεγάλη καθυστέρηση, όταν δηλαδή ήρθε η ώρα για δανεικά, ότι κάτι σάπιο υπήρχε στο τραπεζικό βασίλειο της Κύπρου.
Ο ανορθολογισμός και η διαφθορά του υπερδιογκωμένου τραπεζικού συστήματος της Κύπρου, σε καμία περίπτωση δεν δικαιολογεί την υψηλού ρίσκου και εκδικητική απόφαση του Γιούρογκρουπ για κούρεμα των καταθέσεων άνω των 100.000 ευρώ, στις τράπεζες Λαϊκή και Κύπρου. Είναι προφανές ότι η αναδιάρθρωση του τραπεζικού τομέα μιας χώρας, ακόμη και αν είναι μια μικρή χώρα, δεν μπορεί να γίνει σε μια νύχτα. Χρειάζεται χρόνος, αυστηροί κανόνες και πλαίσιο, αλλά λύση δεν είναι το πάτημα ενός κουμπιού για την εξαφάνιση μιας τράπεζας και την ημιδιάλυση μιας άλλης. Στην πραγματικότητα, το Γιούρογκρουπ απλώς πέταξε στα βράχια την Κύπρο, την ξεφορτώθηκε, χωρίς καν να μπορεί να προβλέψει πού θα οδηγήσει αυτό, πού θα καταλήξει αυτή η χώρα και ποιες θα είναι οι παρενέργειες συνολικά για την ευρωζώνη.
Όσο περνούν οι μέρες, γίνεται όλο και πιο φανερό ότι άνοιξε ένας νέος κύκλος ανασφάλειας για τις χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας, αφού μπήκε στο τραπέζι το ενδεχόμενο του κουρέματος καταθέσεων, επομένως είναι ρεαλιστικός ο φόβος μετακίνησης κεφαλαίων από τον ασταθή Νότο στον ασφαλή Βορρά, κάτι που εκ των πραγμάτων υπονομεύει τα προγράμματα προσαρμογής που εφαρμόζονται. Με αυτή την έννοια, η απόφαση για την Κύπρο είναι εξαιρετικά επικίνδυνη, όχι απλώς γιατί ένα κράτος μέλος της ευρωζώνης βρίσκεται πλέον με νόμισμα κατώτερης κατηγορίας, αλλά επειδή ακόμη και οι πιο ένθερμοι ευρωπαϊστές δεν βρίσκουν επιχειρήματα για να υπερασπιστούν την πορεία προς την πολιτική ολοκλήρωση, έτσι όπως εξελίσσεται.
Η Ιταλία βρίσκεται ακόμη σε πολιτική αστάθεια, λόγω αδυναμίας σχηματισμού κυβέρνησης, η Ισπανία και η Πορτογαλία δεν μπορούν να πιάσουν το στόχο για το έλλειμμα, η Σλοβενία αντιμετωπίζεται ως η επόμενη χώρα που μπορεί να αναγκαστεί να προσφύγει στο μηχανισμό στήριξης, η Γαλλία σιωπά ακριβώς γιατί δεν έχει εξασφαλισμένη τη δημοσιονομική ισορροπία. Ευρωζώνη δύο ταχυτήτων έχουμε ήδη. Το καινούργιο στοιχείο είναι ότι χώρες που δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα ελλειμμάτων και χρέους, διασφαλίζονται ακόμη περισσότερο απέναντι στον κίνδυνο ατυχήματος, το χάσμα μεταξύ Βορρά και Νότου διευρύνεται, ενώ ο Βορράς τραβά πλέον κεφάλαια από το Νότο.
Δεν έχει νόημα να μιλήσει κανείς για κοινοτική αλληλεγγύη και εταιρικές (ισότιμες) σχέσεις, ίσως όμως έχει νόημα να αναρωτηθεί ποιο είναι το τέλος του δρόμου, αν είναι άγνωστο ή προδιαγεγραμμένο, ακόμη και αν δεν υπάρχει κρυφός σχεδιασμός, ίσως ακριβώς επειδή δεν υπάρχει σχεδιασμός αλλά λύσεις ad hoc -οι ηγεσίες πίσω και όχι μπροστά από τα γεγονότα, μια τέλεια συνταγή καταστροφής.