Ακούω συνέχεια τον όρο προοδευτικός. Δηλαδή αυτός που υποστηρίζει την πρόοδο. Καλά ακούγεται. Προφανώς σε αντιδιαστολή με τον όρο συντηρητικός. Δηλαδή αυτόν που υποστηρίζει την συντήρηση, την ακινησία που αντίκειται στην πρόοδο και στην εξέλιξη. Σε μια πιο εξελιγμένη προσέγγιση η έννοια συντηρητισμός, στην πολιτική έχει ταυτιστεί με τα κόμματα που επιδιώκουν την διατήρηση του υπάρχοντος συστήματος. Και σε μια πιο προοδευτική εκδοχή ο συντηρητισμός επιδιώκει την σταδιακή μετεξέλιξη και προσαρμογή ενός συστήματος στα νέα δεδομένα και όχι στην άμεση ανατροπή του. Ενώ ο προοδευτισμός επιδιώκει τις ραγδαίες αλλαγές και την άμεση προσαρμογή ενός συστήματος στα νέα δεδομένα. Ειδικά στο πεδίο της πολιτικής, εντέχνως από κάποιους επιτήδειους “προοδευτικούς”, ο όρος “πρόοδος” ταυτίζεται με την “αριστερά” και ο όρος “συντήρηση” με την “δεξιά”. Έτσι φτιάχτηκε ένα “προοδευτόμετρο”, όπου όσο πιο “αριστερά” είσαι στον άξονα “Αριστερά – Δεξιά”,  τόσο πιο “προοδευτικός” είσαι, όσο πιο δεξιά τόσο πιο “συντηρητικός”. Μέγα λάθος. Και εξηγούμαι.

Πολλές φορές στην ιστορία μεγάλες προοδευτικές τομές απέτυχαν, γιατί ήταν ανώριμες την στιγμή που εκδηλώθηκαν, είτε γιατί δεν υπήρχαν οι δυνάμεις για να τις υποστηρίξουν. Από την άλλη πλευρά, έχουμε σταδιακές μικρές αλλαγές οι οποίες σωρευτικά επιφέρουν μεγάλες ποιοτικές αλλαγές σε ένα σώμα, σε μια κοινωνία. Κάπως έτσι εξελίσσεται στον ιστορικό χρόνο και μια κοινωνία. Πολλές φορές καταδικάζουμε την δική μας μεταπολίτευση ως χώρα, σημειώνοντας την κρίση, τα σκάνδαλα, την ανεργία, το τεράστιο δημόσιο χρέος, τα ελλείμματα, το κακό δημόσιο κ.ο.κ. Και όμως αυτά τα σαράντα τόσα χρόνια της μεταπολίτευσης η χώρα μας μπήκε στο club των πιο πλούσιων χωρών, μέλος της πιο ισχυρής Ένωσης του Κόσμου, με τους περισσότερους γιατρούς του κόσμου ανά κάτοικο, με το μεγαλύτερο εμπορικό στόλο στον κόσμο και με μια σειρά άλλα επιτεύγματα τα οποία ξεχνάμε.

Η Γαλλική επανάσταση του 1789 ξεκίνησε ως μια αντίθεση της νέας ανερχόμενης αστικής τάξης και των άλλων φτωχών τάξεων και κοινωνικών στρωμάτων (εργαζόμενοι, αγρότες), απέναντι στην μοναρχία, τον κλήρο και την αριστοκρατία. Μετεξελίχθηκε σε μια δικτατορία του Ναπολέοντα (Α’) Βοναπάρτη. Δηλαδή μια προοδευτική εξέλιξη (η μετάβαση από την μοναρχία στην δημοκρατία), εμπεριείχε ή εκδήλωσε και στοιχεία όχι απλά συντηρητικά, αλλά αντιδραστικά, αντιανθρώπινα, ανελεύθερα, όπως η περίοδος της τρομοκρατίας και τελικά η επικράτηση της δικτατορίας του Βοναπάρτη.

Στην περίοδο αυτών των συγκρούσεων οι “προοδευτικοί” ήταν οι “αριστεροί” Ιακωβίνοι και “συντηρητικοί” ήταν όσοι αντιτάχθηκαν στην τρομοκρατία και την λαιμητόμο των “επαναστατικών” δικαστηρίων του “αριστερού” και αδιάφθορου Ροβεσπιέρου ; Δεν νομίζω.

Η Ρώσικη επανάσταση του 1917 ξεκίνησε το 1905 ως μια εξέγερση ενάντια στην απολυταρχία του Τσάρου και κατέληξε σε μια δικτατορία των Μπολσεβίκων. Με την επικράτηση τους το 1917, την ματαίωση των εκλογών, την  κατάργηση στην συνέχεια των άλλων κομμάτων και την εγκαθίδρυση της δικτατορίας του Κομμουνιστικού Κόμματος και μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, την δημιουργία του “σοσιαλιστικού στρατοπέδου”. Μια περίοδος με εκατομμύρια θύματα, έως την έναρξη της κατάρρευσης αυτού του ανελεύθερου συστήματος του “υπαρκτού σοσιαλισμού” το 1989, με την πτώση του τείχους του Βερολίνου.

Στην περίοδο αυτών των συγκρούσεων οι “προοδευτικοί” ήταν οι αριστεροί Μπολσεβίκοι και οι “συντηρητικοί” είναι όλοι οι άλλοι που αντιτάχθηκαν στο καθεστώς αυτό (“αριστεροί” και “δεξιοί”) ; Δεν νομίζω.

Η δεκαετία της ελληνικής κρίσης 2009-2018, ανέδειξε πολλές αντιθέσεις, οι οποίες όμως καλύφθηκαν κάτω από  δύο απόλυτα διχαστικές ομάδες. Τους αντιμνημονιακούς (62% στο δημοψήφισμα του 2015) και σε αντιδιαστολή με αυτούς που στήριξαν τις Κυβερνήσεις που είχαν ψηφίσει τα μνημόνια (38% του δημοψηφίσματος, τους λεγόμενους “Μένουμε Ευρώπη”). Οι αντιμνημονιακοί (“αριστεροί” και “δεξιοί”) αντιδρούσαν (και αντιδρούν) σε κάθε μεταρρύθμιση του συστήματος, ήταν κατά της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης των φαρμάκων, ήταν (και είναι) κατά της μείωσης του Κράτους, ήταν (και είναι) κατά της αξιοκρατικής επιλογής των στελεχών των δημόσιων οργανισμών και επιχειρήσεων, ήταν (και είναι) κατά της αξιολόγησης των δημοσίων λειτουργών, ήταν (και είναι) κατά της δημιουργίας μη κρατικών Πανεπιστημίων, ήταν (και είναι) κατά της ύπαρξης και λειτουργίας των ανεξάρτητων αρχών της Δημοκρατίας μας, ήταν (και είναι) υπέρ των παρεμβάσεων στην δικαιοσύνη, ήταν (και είναι) κατά της επιχειρηματικότητας, των ιδιωτικών επενδύσεων και του επιχειρηματικού κέρδους, ήταν (και είναι) υπέρ της στοχοποίησης όσων δεν συμφωνούν μαζί τους (πρόσφατη λίστα προγραφών δημοσιογράφων),  κ.ο.κ.

Στην δύσκολη λοιπόν αυτή περίοδο της χώρας μας, οι “προοδευτικοί” ήταν οι αντιμνημονιακοί (“αριστεροί” και “δεξιοί”) και  οι “συντηρητικοί” ήταν όλοι οι άλλοι ; Δεν νομίζω.

 Προοδευτικός δεν είσαι, εάν είσαι ή αποκαλείσαι “αριστερός” και συντηρητικός δεν είσαι εάν είσαι ή αποκαλείσαι “δεξιός” και αντιστρόφως. Στην πολιτική, σημασία έχουν οι εφαρμοσμένες πολιτικές και έτσι καταγράφεσαι στην ιστορία. Ας αφήσουν λοιπόν κατά μέρος τις ταυτολογίες, κάποιοι “προοδευτικοί” που προσπαθούν να ταυτίσουν την “αριστερά” με την “πρόοδο”. Γιατί η “αριστερά”, όπως βεβαίως και η “δεξιά” (δεν συμφωνώ και πολύ με τους όρους, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία), πρέπει να αποδεικνύουν καθημερινά στην πράξη, αν είναι και πόσο προοδευτικές δυνάμεις είναι, όχι με λόγια, αλλά μέσω των εφαρμοσμένων πολιτικών τους.