Η δήλωση του Ανδρέα Λοβέρδου περί κυβέρνησης συνεργασίας Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ, άνοιξε μια ενδιαφέρουσα συζήτηση. Πολλοί τάσσονται κατά μιας συνεργασίας κεντροδεξιάς και κεντροαριστεράς μετά τις εκλογές. Ας δούμε τα επιχειρήματά τους:
1) Σε μια στιγμή που σε όλη την Ευρώπη οξύνεται η σύγκρουση κεντροδεξιάς και κεντροαριστεράς για το μέλλον του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, δεν είναι δυνατόν στην Ελλάδα οι δυνάμεις αυτές να συνεργάζονται.
Και πράγματι, σε όλη την Ευρώπη, σήμερα, οι δυνάμεις της κεντροαριστεράς πολεμούν τις μονόπλευρες πολιτικές δημοσιονομικής σταθερότητας και λιτότητας και δίνουν μάχη για πολιτικές με μεγαλύτερη αναπτυξιακή και κοινωνική διάσταση.
2) Μια συνεργασία κεντροδεξιάς και κεντροαριστεράς, θα αφήσει ελεύθερο το αντιπολιτευτικό πεδίο στα άκρα και θα οδηγήσει στην ενδυνάμωσή τους.
3) Η Ελλάδα πρέπει να γίνει μια κανονική χώρα και σε μια κανονική χώρα υπάρχει σαφής διάκριση κεντροδεξιάς και κεντροαριστεράς.
Εύλογα επιχειρήματα και με μεγάλη δόση αλήθειας. Όμως η Ελλάδα, περνά τη μεγαλύτερη οικονομική, κοινωνική, πολιτική και πολιτιστική κρίση της μεταπολεμικής ιστορίας της. Το φάσμα της χρεοκοπίας, με τις αναπόφευκτες οικονομικές, κοινωνικές, πολιτικές, γεωπολιτικές και πολιτισμικές τραγικές συνέπειές της, δεν έχει απομακρυνθεί. Υπάρχει κίνδυνος να βρεθεί εκτός ευρωζώνης και ακόμη και εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης και να μη προλάβει τις μεγάλες αλλαγές στην Ευρωπαϊκή Ήπειρο για τις οποίες αγωνίζονται οι κεντροαριστερές δυνάμεις. Υπάρχει μεγάλη διαφορά χρονικής φάσης των άμεσων προβλημάτων της χώρας, με τα προβλήματα που έχει προς επίλυση η υπόλοιπη Ευρώπη.
Η Ελλάδα έχει ανάγκη να κερδίσει χρόνο. Γιατί αν χάσει το τρένο, οι όποιες αλλαγές στην Ευρώπη, θα τής είναι αδιάφορες. Φοβάμαι ότι στις επόμενες εκλογές, η βασική αντίθεση δεν θα είναι κεντροδεξιά – κεντροαριστερά. Θα είναι μεταξύ των δυνάμεων του ευρώ και των δυνάμεων της δραχμής. Και οι δυνάμεις του ευρώ έχουν χρέος να κρατήσουν την Ελλάδα στην Ευρώπη πάση θυσία. Έπειτα, η Ελλάδα έχει τόσο στρεβλό παραγωγικό και οικονομικό μοντέλο, που έχει μπροστά τις μεταρρυθμίσεις που ξεπερνούν τη διάκριση κεντροδεξιάς και κεντροαριστεράς. Και βέβαια η Ελλάδα πρέπει να γίνει κανονική χώρα. Όμως, μόνο αφού γίνει κανονική χώρα θα αναδειχθούν τα προβλήματα που κάνουν διακριτή την αντίθεση κεντροδεξιάς – κεντροαριστεράς. Και από τον κίνδυνο ενδυνάμωσης των άκρων, μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος συμμετοχής των άκρων στην κυβερνητική εξουσία.
Στις επερχόμενες εκλογές, οι δυνάμεις της κεντροαριστεράς και της μεταρρυθμιστικής Αριστεράς, πρέπει να κατέβουν με τις αξίες τους, τα προγράμματά τους, τις προτάσεις τους και σε συντονισμό με τις θέσεις της ευρωπαϊκής κεντροαριστεράς. Αλλά αν επιβεβαιωθούν οι δημοσκοπήσεις, μετά τις εκλογές έρχεται η ώρα της ευθύνης. Η χώρα δεν μπορεί να μένει ακυβέρνητη μέσα σε αυτή την πρωτοφανή θύελλα. Οι δυνάμεις του ευρώ, κεντροδεξιές, κεντροαριστερές, φιλελεύθερες, του αριστερού ευρωπαϊσμού, της οικολογίας, πρέπει να καθίσουν σε ένα τραπέζι διαλόγου που με αμοιβαίες υποχωρήσεις θα οδηγήσει σε μια προγραμματική συμφωνία. Προγραμματική συμφωνία που θα δώσει ισχυρή κυβερνητική πλειοψηφία, ικανή να αποτρέψει την καταστροφή της χώρας. Η διαμόρφωση του μετεκλογικού σκηνικού θα καθορίσει τη ζωή πολλών επόμενων γενεών.
Ευθύνη πάνω απ’ όλα, λοιπόν.