Ο οίστρος της κυβέρνησης για μεταρρυθμίσεις που θα «σώσουν» τη χώρα την οδηγεί σε αποφάσεις «πρωτότυπες» διεθνώς. Μια τέτοια ήταν ο μοναδικός, παγκοσμίως, «ξαφνικός θάνατος» της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης. Μια επόμενη είναι η επιμονή της να πουλήσει την ΕΥΔΑΠ και την ΕΥΑΘ, σε εποχή που η ιδιωτικοποίηση των φορέων ύδρευσης/αποχέτευσης εγκαταλείπεται ως πολιτική στην Ε.Ε.
Η εγκατάλειψη ήταν το αποτέλεσμα ενεργοποίησης κινήσεων πολιτών στις περισσότερες χώρες-μέλη για τη διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα των εταιρειών νερού. Η κινητοποίηση εντάθηκε τον τελευταίο χρόνο στη βάση της νέας δυνατότητας που παρέχει στους Ευρωπαίους πολίτες η Συνθήκη της Λισαβόνας, να προκαλούν πρωτοβουλίες ή αναθεωρήσεις πολιτικών της Κομισιόν συγκεντρώνοντας τουλάχιστον 1 εκατ. υπογραφές γύρω από ένα ζήτημα.
Και πριν από μερικές εβδομάδες το κάλεσμα της «Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας Πολιτών για το νερό», με το οποίο ζητείται να μην ιδιωτικοποιηθούν/απελευθερωθούν οι υπηρεσίες ύδρευσης/αποχέτευσης, είχε συγκεντρώσει 1,5 εκατ. υπογραφές (η διαδικασία θα συνεχιστεί έως 9/9 στη διεύθυνση http://right2water.eu/el). Η εξέλιξη αυτή υποχρέωσε τον επίτροπο για την Εσωτερική Αγορά, Μπαρνιέ, να διευκρινίσει ότι το νερό δεν πρόκειται να περιληφθεί στην προωθούμενη Οδηγία για τις συμβάσεις παραχώρησης δημόσιων υπηρεσιών. Εν συνεχεία το Συμβούλιο και το Ευρωκοινοβούλιο δεσμεύτηκαν προς την ίδια κατεύθυνση.
Τα τελευταία χρόνια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ευνοούσε τις ιδιωτικοποιήσεις στους τομείς ύδρευσης/αποχέτευσης (στο πλαίσιο της γενικότερης απελευθέρωσης των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας) και πίεζε, ιδιαίτερα, χώρες με οικονομικά προβλήματα, όπως οι Ελλάδα, Πορτογαλία, Ισπανία και Ιταλία, να προχωρήσουν σε παραχωρήσεις των δημόσιων/δημοτικών εταιρειών νερού. Ωστόσο, τώρα αναγκάζεται, υπό το βάρος της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης, να κάνει μια σημαντική μεταστροφή στο ζήτημα, την οποία η ελληνική κυβέρνηση δεν παίρνει σαν ευκαιρία για να αφαιρέσει τις αναχρονιστικές και ανώφελες πωλήσεις των ΕΥΑΘ και ΕΥΔΑΠ από το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων.
Οι εν λόγω πωλήσεις είναι αναχρονιστικές γιατί θα βρίσκονται σε αντίθεση όχι μόνο με την πρόσφατη αλλαγή πολιτικής της Ε.Ε., αλλά και διότι εδώ και μια δεκαετία οι τάσεις ιδιωτικοποίησης του νερού έχουν σχεδόν εκλείψει στην Ευρώπη και διεθνώς.
Βασικοί λόγοι είναι ότι τα περισσότερα ιδιωτικά σχήματα δεν απέδωσαν επιχειρηματικά, τη στιγμή που δημιούργησαν μεγάλες κοινωνικές αντιδράσεις, με σημαντική αύξηση τιμολογίων και μη τήρηση των επενδυτικών σχεδίων. Ετσι, εταιρείες ύδρευσης/αποχέτευσης που είχαν παραχωρηθεί σε ιδιώτες επιστρέφουν σε δημοτικούς φορείς σε Παρίσι (με το δήμο να απεμπλέκεται από τις εταιρείες Veolia και Suez, με τις οποίες εμείς παζαρεύουμε ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ), Βερολίνο, Μπορντό, Βρέστη, Μπουένος Αϊρες, Λα Παζ κ.ά.
Επιπλέον, οι προσπάθειες της κυβέρνησης να αποκρατικοποιήσει περαιτέρω ΕΥΑΘ και ΕΥΔΑΠ (ήδη το 26% της πρώτης και το 38% της δεύτερης ανήκουν σε μετόχους εκτός Δημοσίου) και κυρίως να τις παραχωρήσει σε ξένους επενδυτές και Ελληνες συνεργάτες τους θα είναι οικονομικά «ανώφελες».
Τα τιμήματα που επιδιώκει να λάβει είναι εντελώς χαμηλά σε σχέση με τα έσοδά τους, τις οφειλές που έχουν προς αυτές κράτος και δήμοι (τις οποίες θα μπορεί να διεκδικήσει ο νέος επενδυτής), αλλά και την αξία των παγίων τους, καθώς οι δύο εταιρείες κατέχουν δεκάδες εγκαταστάσεις που περιλαμβάνουν μονάδες επεξεργασίας νερού και λυμάτων, αντλιοστάσια, δεξαμενές, γεωτρήσεις, γραφεία κ.λπ. Επιπλέον, σε μια χώρα με άνισα κατανεμημένους υδατικούς πόρους, με σπατάλη νερού στη γεωργία (όπου καταναλώνεται το 85%), αλλά και στην οικιακή χρήση, με αυξανόμενη ρύπανση και υποβάθμιση των πηγών και με επερχόμενη μια κλιματική αλλαγή που θα δυσκολέψει τα πράγματα, η διαχείριση του νερού απαιτεί νέα αειφορική πολιτική, στην οποία χωρούν και επωφελείς για όλους συμπράξεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα.
Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να αποτελεί «μεταρρυθμιστική πολιτική» σε σχέση με ένα φυσικό πόρο που στο μέλλον μπορεί να αξίζει περισσότερο από χρυσάφι.
Ομως, η κυβέρνηση και προσωπικά ο πρωθυπουργός αρέσκονται να χρησιμοποιούν τον όρο «μεταρρυθμίσεις» με αυθαίρετο και δημαγωγικό τρόπο. Το έπραξαν πρόσφατα με την ΕΡΤ. Ετοιμάζονται να το επαναλάβουν με το νερό.