Ακόμη και τα πιο σύνθετα τοπία περιέχουν ευκρινείς γραμμές που τα διαπερνούν, έστω κι αν πολλές πτυχές τους παραμένουν σκοτεινές. Τούτο ισχύει και για την αποκρυπτογράφηση της κοινής γνώμης της χώρας μας, με δεδομένες ανατροπές που προοιωνίζονται, σε ένα πολιτικό τοπίο που κλείνει τον κύκλο του. Πάντως, πέντε κρίσιμα δεδομένα προκύπτουν από εύστοχα ερωτήματα που έθεσε η δημοσκόπηση της MARC για το «Έθνος της Κυριακής»:
Πρώτον, παρά την υστερία κάποιων ΜΜΕ και τις λαϊκό-εθνικιστικές κορόνες πολιτικών κατά των εταίρων και δανειστών μας, μόνο το ισχνό 6,1% αποδίδει κεντρικές ευθύνες στην Ε.Ε. και το ΔΝΤ για την οικονομική κατάσταση της χώρας. Αντίθετα, με περισσή αυτογνωσία, το 81,8% αποδίδει τις ευθύνες στις «ελληνικές κυβερνήσεις» από το 1981 και μέχρι πρόσφατα. Έτσι η λαϊκιστική-εθνικιστική εκστρατεία που ακολουθεί η άκρα Αριστερά και Δεξιά, συν τα απομεινάρια του «παλαιού ΠΑΣΟΚ» και η «λαϊκή δεξιά», πέφτουν στο κενό. Το ότι η λογική της κοινής γνώμης αντιστέκεται στις κραυγές των λαϊκιστών-εθνικιστών είναι σίγουρα το κεντρικό εύρημα της MARC.
Δεύτερον, η κοινή γνώμη έχει ταυτόχρονα κρίσιμες σταθερές στις αντιλήψεις της, αν και λόγω της φυσιολογικής οργής της, λειτουργεί παράλληλα συναισθηματικά-αντιφατικά. Σταθερή παραμένει η στήριξη της κοινής γνώμης προς την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας. Αντιφατικά, αναγνωρίζει μεν με υψηλές πλειοψηφίες ότι χωρίς τη δανειακή σύμβαση θα χρεοκοπούσε η χώρα, την ίδια ώρα όμως στηρίζει μόνο με μικρή πλειοψηφία την απόφαση του Κοινοβουλίου για το νέο μνημόνιο, λόγω της συνολικής οργής της με τα όσα η ίδια υφίσταται.
Τρίτον, υπάρχει βεβαίως μια νέα πανίσχυρη τάση, που χτίζονταν από καιρό, και που οδηγεί στη σημερινή μαζική αποδοκιμασία των δυο μεγάλων κομμάτων. Αυτά τα κόμματα άλλωστε χρεώνονται την κρίση. Η απαξίωση της κυβέρνησης του Γιώργου Παπανδρέου λόγω της μεταρρυθμιστικής της αποτυχίας, έχει τραυματίσει βαρύτατα το ΠΑΣΟΚ. Ο αρχικός άκρατος λαϊκισμός του Αντώνη Σαμαρά, έχει υπονομεύσει την εικόνα της υπευθυνότητας που είχε ανάγκη η Νέα Δημοκρατία για να είναι αξιόπιστη σε ώρες κρίσης. Το παρελθόν και το παρόν των δυο μεγάλων κομμάτων λοιπόν, στρέφει τους οργισμένους ψηφοφόρους προς τα μικρά κόμματα.
Τέταρτον, η στροφή αυτή της κοινής γνώμης οδηγεί αναπόφευκτα στην απαίτηση για κυβερνήσεις συνεργασίας. Η κοινή γνώμη τιμωρεί έτσι τον δικομματισμό. Ειδικά πάντως, η «σκληρή» Αριστερά (ΚΚΕ, ΣΥΡΙΖΑ), παρά τη δημοσκοπική άνοδό της, βρίσκεται σε σαφέστατη ιδεολογική υποχώρηση. Έτσι τα όποια κέρδη της είναι πρόσκαιρα και βρίσκονται σε σαθρό έδαφος. Άλλωστε συντριπτικές πλειοψηφίες, θέλουν πλέον ιδιωτικοποιήσεις, και δραστική συρρίκνωση του δημοσίου τομέα. Με δυο λόγια κάποιοι «ψηφίζουν» Αριστερά, από οργή. Την ίδια ώρα όμως, αρνούνται τις ιδέες που εκπροσωπεί!
Πέμπτον, το ποιον πρωθυπουργό επιλέγει η κοινή γνώμη σε μια κυβέρνηση συνεργασίας είναι επίσης ξεκάθαρο: Αυτός δεν θα πρέπει να προέρχεται ούτε από τη Ν.Δ. (που με απογοητευτικά ποσοστά προηγείται στις δημοσκοπήσεις), ούτε από το (καταρρέον) ΠΑΣΟΚ. Ταυτόχρονα, ο Παπαδήμος επιλέγεται ως μη κομματικός τεχνοκράτης και όχι ως αρχηγός κάποιου υποθετικού νέου κόμματος.
Αυτά τα πέντε δεδομένα, προσδιορίζουν ένα όντως πρωτόγνωρο τοπίο. Το αν τούτο θα καταγραφεί στην κάλπη, μένει να αποδειχτεί. Ένα όμως είναι βέβαιο: Ακόμη και το τοπίο αυτό, θα αποδειχθεί προσωρινό. Με άγνωστο τι θα το διαδεχτεί.