Σε παλιές ελληνικές ταινίες βλέπαμε συχνά την επιγραφή: «Δικηγορικό Γραφείο: Παρλαπίπας και Υιός». Ε, και στα πολιτικά γραφεία θα έπρεπε να αναρτηθούν παρόμοιες επιγραφές: «Πολιτικό Γραφείο Βουλευτού Καλοχαιρέτα και Υιού και Θυγατέρας και …Πεθερού και…Μπατζανάκη»

Κακώς τα κόμματα εξουσίας συγκροτούν εκλογικές επιτροπές για την αξιολόγηση των υποψηφιοτήτων. Χαμένος κόπος, χρόνος και χρήμα. Κανονικά θα έπρεπε να απευθύνονται σε συμβολαιογράφους για «γονική παροχή».

Παραθέτω λίστα νυν, έως πρόσφατα και επίδοξων βουλευτών, που έχουν κυριολεκτικά στο «γονίδιό» τους την πολιτική. Ο κατάλογος είναι μακρύς και κουραστικός. Ενας φίλος εύστοχα παρατήρησε ότι απαιτούνται τρία άρθρα για να καλύψεις το θέμα. Προσφέρεται όμως για άσκηση αναπνοής. Παρτε βαθιά ανάσα, κατεβάστε χαμηλά τον αέρα και πάμε, με την επισήμανση ότι όλο και κάποιον θα έχουμε ξεχάσει.

Κώστας Καραμανλής, Γιώργος Παπανδρέου, Ντόρα Μπακογιάννη, Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης, Ευάγγελος Μεϊμαράκης, Κυριάκος Μητσοτάκης, Απόστολος Τζιτζικώστας, Κωνσταντίνος Κατσίκης, Κωνσταντίνος Καραγκούνης, Σπήλιος Λιβανός, Δημήτρης Σταμάτης, Ασημάκης Φωτόπουλος, Ελισάβετ Παπαδημητρίου, Μιχάλης Μπεκίρης, Σίμος Κεδίκογλου, Κρινιώ Κανελλοπούλου, Μανώλης Κεφαλογιάννης, Κώστας Μπαντουβάς, Σταύρος Καλογιάννης, Νίκος Παναγιωτόπουλος,
Γιώργος Αναγνωστόπουλος, Σπύρος Ταλιαδούρος, Αναστάσιος Παπαληγούρας, Αθανάσιος Δαβάκης,Παναγιώτης Σκανδαλάκης, Σοφία Καλαντζάκου,Κωνσταντίνος Δημόπουλος, Ολγα Κεφαλογιάννη,Αχιλλέας Καραμανλής, Σωτήρης Χατζηγάκης, Ιωάννα Γκελεστάθη,Μανούσος Βολουδάκης, Νάσος Αλευράς,Αννα Ροκοφύλλου Λούκα Κατσέλη, Γιώργος Χαραλαμπόπουλος,
Χάρης Καστανίδης, Τριαρίδου Αγγελική, Ελλη Ντεντιδάκη,Ιωάννης Διαμαντίδης, Αθανάσιος Μπασαγιάννης,Γιάννης Γιαννόπουλος, Απόστολος Κατσιφάρας, Παναγιώτης Παπαγιαβής, Αριάδνη (Αρια) Αγάτσα, Χαρά Κεφαλίδου,Αικατερίνη Καλαμακίδη, Συμεών Κεδίκογλου, Αικατερίνη Περλεπέ-Σηφουνάκη, Μαρία Κλαυδιανού, Αθανάσιος Γικόνογλου,Ιωάννης Σκουλάς, Κωνσταντίνα Γιαννακοπούλου,Λεωνίδας Φιλιππόπουλος, Ευάγγελος Παπαχρήστος, Δημήτρης Δροσογιάννης, Θωμάς Στάικος, Ιωσήφ Βαλυράκης, Χρήστος Δήμας ,Ανθή Σαλαγκούδη, Κωνσταντίνος Καραμανλής ο..Γ’ του Αχιλλέα, Γιάννης Κεφαλογιάννης ο ανηψιός, Διονύσης Παπαδόγγονας.

Να αποφύγουμε τις γενικεύσεις και τους εύκολους αφορισμούς. Εξάλλου επιφανείς άνδρες της σύγχρονης πολιτικής ιστορίας, ο Χαρίλαος Τρικούπης και ο Ανδρέας Παπανδρέου είναι πολιτικοί γόνοι. Και σε ορισμένες περιπτώσεις το «όνομα βαρύ σαν ιστορία» καπελώνει, στιγματίζει τον απόγονο φορτώνοντάς του ένα φορτίο είτε θετικό ή τελοσπάντων θετικής απήχησης, το οποίο είναι δύσκολο να κουβαλήσει, (βλέπε γόνοι Παπανδρέου), είτε αρνητικό από το οποίο είναι δύσκολο να απαλλαγεί (βλέπε γόνοι Μητσοτάκη.

Θα μπορούσε κάποιος να πει ότι είναι οι πολιτικοί γόνοι έχουν ορισμένα πλεονεκτήματα. Εχουν μεγαλώσει μέσα στην πολιτική, έχουν τη πολιτική «τεχνογνωσία» και ως εκ τούτου είναι περισσότεροι έτοιμοι να διαχειριστούν τα κοινά. Από την άλλη, όμως, ο αναγκαστικός εγκλωβισμός στην πολιτική ταυτότητα του πατρός και η προδιαγεγραμμένη άκοπη ανέλιξή τους στην κομματική ιεραρχία τούς στερούν την πρακτική πολιτική γνώση που αποκτάται από την τριβή, από την ενασχόληση με καθημερινά προβλήματα, από την προπόνηση. Είναι το «σύνδρομο Τζόρντι Κρόιφ». Γιος του τεράστιου ποδοσφαιριστή Γιόχαν Κρόιφ, ο Τζόρντι έπαιξε σε μεγάλες ομάδες (Μπαρτσελόνα, Μάντσεστερ), χωρίς να καταφέρει κάτι σημαντικό και σίγουρα σε βάρος άλλων καλύτερων που σκούπιζαν τον πάγκο.

Το φαινόμενο της «γονικής παροχής» δεν υπάρχει βέβαια μόνο στην πολιτική. Το δόγμα από τον «παππού στον εγγονό» το συναντάμε σε όλα σχεδόν τα επαγγέλματα. Επομένως γιατί μας πειράζει η πολιτική οικογενειοκρατία. Είναι απλό: Ο υιός δικηγόρος θα πάρει την πελατεία του πατρός, αλλά αν χάσει σημαντικές δίκες, δεν πρόκειται να ξανασταυρώσει πελάτη όσα «πάτερ ημών» και να πει.

Αυτό όμως δεν ισχύει στο ελληνικό πολιτικό σύστημα. Στο πελατειακό κράτος, η οικογενειοκρατία έχει μητέρα την «ημετεροκρατία», η οποία με τη σειρά της έχει «μπολιάσει» τον έλληνα από την εποχή ακόμα της τουρκοκρατίας. (Εγραφε ένας Σουηδός περιηγητής το 1779: Ο πονηρός Ελλην γνωρίζει τη τέχνη να σχηματίζει πολιτικά κόμματα και να αποκτά οπαδούς»

Ο βουλευτής μπορεί να έχει αποτύχει παταγωδώς στον χειρισμό σημαντικών πολιτικών υποθέσεων αλλά αν έχει πετύχει στην «τακτοποίηση» των ημετέρων οι επιπτώσεις στην πολιτική του σταδιοδρομία θα είναι μικρότερες, ισως δε και αμελητέες, αν είναι απόγονος πολιτικού που έχει με «κόπο» χτίσει το δίκτυό του, το οποίο πλέον συμπεριλαμβάνει και τα δίκτυο ενημέρωσης. Επομένως όχι μόνο δεν αξιολογείται και δεν τιμωρείται αλλά απεναντίας «εξαγνίζεται» στην κάλπη στη βάση του επικίνδυνου σοφιστικού επιχειρήματος ότι οι πολιτικοί κρίνονται από την ψήφο του λαού, επιχειρήματος που σημειωτέον χρησιμοποιείται συνεχώς από τον Μπερλουσκόνι. Και βέβαια, η ανεπάρκεια ενός πολιτικού μπορεί να έχει επιπτώσεις για το σύνολο της κοινωνίας, σε αντίθεση με τον χασοδίκη δικηγόρο του οποίου η ανεπάρκεια θα βλάψει τα συμφέροντα ενός ατόμου, το πολύ μιας ομάδας.

Το πιο ανησυχητικό όμως είναι ότι η «κληρονομικώ δικαίω» ανάδειξη στο βουλευτικό αξίωμα καταλύει τον βασικό κανόνα της Δημοκρατίας, την παροχή ίσων ευκαιριών. Πώς να ανταγωνιστεί ο νέος πολιτευτής τον «επίγονο». Είναι η χελώνα με το λαγό και μόνο στα παραμύθια ο λαγός έρχεται δεύτερος. Η ανισότητα των ευκαιριών (με το νομιμοποιητικό μανδύα της κάλπης) ευνοεί πάντα τους λίγους ισχυρούς αλλά όχι αναγκαστικά ικανότερους. Αλλά, αυτός δεν είναι ο ορισμός της ολιγαρχίας;

Υπάρχει λύση; Πάντως ο αρχαίος Κλεισθένης είχε βρει μια λύση, για τα δεδομένα της εποχής του, προκειμένου να αντιμετωπίσει την «οικογενειοκρατία» και την αντιπαλότητα μεταξύ των Αλκμεωνιδών και της οικογένειας του Ισαγόρα .

Γράφει ο Αριστοτέλης: » Πρώτα χώρισε όλες τις φυλές σε δέκα αντί για τέσσερις που ήταν πριν, θέλοντας να τους αναμείξει ώστε να συμμετέχουν περισσότεροι στο κράτος. Στην συνέχεια όρισε ότι στην Βουλή θα συμμετέχουν 500 άτομα αντί για 400 που ήταν πριν, 50 από κάθε φυλή. Χώρισε επίσης το έδαφος της Αττικής σε Δήμους των 30 μερών, 10 μέρη για τους Δήμους της πόλης, δέκα για την παραλία, και δέκα για την ενδοχώρα, και ονόμασε τα μέρη αυτά τριττύες. Όρισε με κλήρωση πως κάθε τρεις Δήμοι θα αποτελούν μία φυλή, έτσι ώστε κάθε φυλή θα βρίσκονταν σε ένα Δήμο της πόλης, ένα της παραλίας και ένα της ενδοχώρας. Ονόμασε συνδημότες όσους διέμεναν στον ίδιο Δήμο, για να καταργηθεί η χρήση του πατρικού ονόματος και να μην ξεχωρίζουν σε τίποτα οι νέοι πολίτες, που έπαιρναν το όνομα τους από τον Δήμο στον οποίον ζουν «

Πάντα υπάρχει μια λύση, όπως πάντα υπάρχουν λεφτά. Το ερώτημα είναι αν Δημοκρατία των Επιγόνων θέλει να παραδειγματισθεί από τη Δημοκρατία των Προγόνων.

.

Ο Μιχάλης Πολυδώρου είναι δημοσιογράφος