Πριν από τον λόγο
Καλό θα ήταν να μη ξεχνάμε για τους ανθρώπους που ιδρύσαμε το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα, ότι παλέψαμε στο πλαίσιο μιας προς τα δεξιά προσανατολισμένης κοινωνίας και ενός κράτους με εχθρική στάση απέναντι στους μισούς Έλληνες. Για εμάς αποτελούσε στοιχειώδης βασική πράξη η ανάλυση τόσο της τοπικής όσο και παγκόσμιας κατάστασης και ο εντοπισμός των σημείων εκείνων που οφείλαμε να δράσουμε για να αλλάξουν, ώστε να χτίσουμε μια καινούρια Ελλάδα (που να ανήκει στους Έλληνες). Από αυτή τη δράση και από συνεχή μελέτη περιπτώσεων, διαμορφώθηκαν απόψεις, οι οποίες - με επεξεργασία από τη «βάση του Κινήματος» - κατέστησαν προτάσεις Αλλαγής. Με σοβαρότητα και ευθύνη για το χτίσιμο εναλλακτικής πρότασης διακυβέρνησης. Με συνεχή κίνηση και φυσικά σε διαρκή αγώνα που κίνητρο είχε την άσβεστη αγωνία για το μέλλον της Ελλάδας. Κάποιες φορές οι επιλογές μας απογοήτευσαν, όμως πάντα με την αγωνία διεγέρτη αναλύουμε (ανιδιοτελώς) τις πορείες του Κόσμου, της Χώρας, του Κινήματος. Στο πλαίσιο αυτής της συνεχούς αγωνίας που προτρέπει σε δράση, μελετάμε τα στοιχεία που υπάρχουν και τα καθιστούμε ορατά σε όλα τα κοινωνικά υποκείμενα, αλλά και στις πολιτικές δομές, που θέλουν (και μπορούν) να τα αντιληφθούν.
Εισαγωγικά
Έχοντας αναφερθεί (σε προηγούμενη αρθρογραφία στο metarithmisi.gr) στο ΠΑΣΟΚ, με προβληματισμούς που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως διεγέρτες κατά τη νέα περίοδο της πορείας του στην ελληνική πολιτική σκηνή, στο άρθρο αυτό επιχειρείται να καταγραφεί η εξέλιξη τη πορείας του όπως καταγράφεται σε διάφορες δημοσκοπικές έρευνες (επιλέγονται τέσσερεις από τις εταιρείες δημοσκοπήσεων: GPO, METRON Analysis, ALCO, και Interview) που είδαν το φως της δημοσιότητας. Ας θεωρηθεί μια προσπάθεια να προσεγγισθεί από μια άλλη οπτική γωνία η εξέλιξη της δυναμικής του στην διείσδυση στο κοινωνικό γίγνεσθαι, στο πλαίσιο του οποίου το ΠΑΣΟΚ επιχειρεί να διαμορφώσει απόψεις, να κατανοήσει τις κινήσεις του πλαισίου και να διατυπώσει εκείνες τις προτάσεις που θα το καταστήσουν πολιτικά κυρίαρχο κάποια στιγμή στο μέλλον.
Η εξέλιξη της πορείας του ΠΑΣΟΚ, στο άρθρο, αντιπαραβάλλεται με την εξέλιξη τριών παραγόντων-πολιτικών συμπιλημάτων που σήμερα φαίνεται να κυριαρχούν στη διαμόρφωση της κοινωνίας: τις συστημικές και τις αντισυστημικές πολιτικές δυνάμεις, αλλά και στην άγνοια. Το κίνητρο για την αντιπαραβολή αυτή το παρέχει η διπλή κοινωνική διαμόρφωση της σημερινής Ελλάδας, με τις δύο υπο-κοινωνίες (που φαίνεται να έχουν τις δικές τους διαφορετικές θέσεις, το δικό τους διαφορετικό δίκαιο, τα δικά τους μέσα προπαγάνδας και το κυριότερο δεν συνδιαλέγονται) να αναπτύσσουν όλο και σε εντονότερο βαθμό την τάση να αλληλοφαγωθούν. Υπάρχει, βέβαια, και μια μικρή ομάδα πολιτικών υποκειμένων που προσπαθούν να λειτουργήσουν έξω από τη συνθήκη αλληλοεξόντωσης που επιβάλλεται - κυρίως από μέσα ενημέρωσης και διαδίκτυο - αλλά σε συνθήκες πολέμου ποιος δίνει σημασία σε απόψεις νουνεχών προσώπων.
Ερωτήματα και Υποθέσεις
Το ΠΑΣΟΚ, υπολογίζεται από όλες τις δημοσκοπήσεις που είδαν το φως της δημοσιότητας μέχρι σήμερα που γράφεται το άρθρο (26/2/2025), ότι έχει μέση τιμή 14,04%, με τις τιμές του να κυμαίνονται μεταξύ της ελάχιστης 12,30% και της μέγιστης 16,60%. Ας σημειωθεί ότι η σημερινή μέση τιμή είναι μικρότερη από την αντίστοιχη μέση τιμή (15,24) όλων των μετρήσεων που έγιναν κατά τους τελευταίους μήνες της προηγούμενης χρονιάς κατά 1,20%. Την πρώτη αυτή αδρομερή εικόνα-πληροφορία ακολουθούν εύλογα ερωτήματα, όπως:
(1) Η πτώση που καταγράφεται οφείλεται στις μετρήσεις μιας εταιρείας ή είναι ένα γενικότερο φαινόμενο που καταγράφεται;
(2) η πτώση είναι συνεχής ή ξαφνική, χρονικά εντοπισμένη στις μετρήσεις των εταιρειών, οπότε θα μπορούσε να αποδοθεί σε κάποιο συγκεκριμένο γεγονός;
(3) οι μείωση της μέσης τιμής μπορεί να οδηγήσει σε σκέψεις για το αν υπάρχει κάποιος άλλος παράγοντας που κερδίζει από αυτές;
(4) πώς συν-μεταβάλλονται τα συμπιλήματα των πολιτικών δομών, που φαίνεται από την κίνηση της κοινωνίας ότι διαμορφώνονται και θα μπορούσαν να απεικονίσουν τις διαφορετικές καταστάσεις που μπορούν να εντοπιστούν στην λειτουργία της;
Ας αναφερθούμε σε μερικές υποθέσεις που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο αυτό: (1) Χωρίς να διεισδύσουμε στους όρους συστημικές και αντισυστημικές δυνάμεις, το κριτήριο (προσωρινό) που ελήφθη υπόψιν για την οριοθέτησή τους είναι οι απαντήσεις των υποκειμένων του ερευνητικού δείγματος που χρησιμοποιήθηκε από την εταιρεία δημοσκοπήσεων ALCO στην έρευνά της που είδε το φως της δημοσιότητας 19 Φεβρουαρίου 2025. Ως αντισυστημικές δυνάμεις θεωρήθηκαν αυτές που στην κλίμακα 1 (πολύ αντισυστημικές) έως 5 (πολύ συστημικές) βαθμολογήθηκαν από 2,7 έως 3,1.
(2) Ως αντισυστημικές στη συγκεκριμένη έρευνα θεωρήθηκαν: Νικη (3,1), Ελληνική Λύση (3,1), Φωνή λογικής (3,1), Σπαρτιάτες (2,9), Νέα Αριστερά (3,1), ΚΚΕ (2,8), Μέρα 25 (2,7) και Πλεύση Ελευθερίας (2,7). Οι τέσσερεις πρώτες ταξινομήθηκαν ως Δεξιές αντισυστημικές δυνάμεις, ενώ οι τέσσερεις τελευταίες ως Αριστερές αντισυστημικές δυνάμεις.
(3) Θεωρήθηκε δεδομένο ότι οι εταιρείες δημοσκοπήσεων δεν «μαγειρεύουν τα στοιχεία», όπως υποστηρίζεται από αγοραίες δυνάμεις, αλλά εφαρμόζουν τους κανόνες της στατιστικής και αποτυπώνουν την πολιτική «φωτογραφία» της περιόδου που έγιναν.
(4) Τα δεδομένα παρουσιάζονται ξεχωριστά για κάθε εταιρεία και όχι ενιαία, για ευνόητους λόγους που σχετίζονται με την μέθοδο κάθε εταιρείας.
(5) Οι μέσοι όροι όταν αναφέρονται, καθώς και οι ανώτερες και κατώτερες τιμές των πολιτικών οντοτήτων, υπολογίζονται από όλες τις δημοσκοπήσεις, δεν αποτελούν στατιστικούς δείκτες αλλά αναφέρονται για να μας δίνουν αδρομερώς τη θέση της κάθε οντότητας στην ταξινομία των πολιτικών δυνάμεων.
Με τη βοήθεια γραφημάτων
1. Συγκριτική εικόνα το ΠΑΣΟΚ και των αντισυστημικών βουλευτικών δομών
Όπως αναφέρθηκε στην προηγούμενη ενότητα, η υπόθεση της ύπαρξης δυο ευρύτερων πολιτικών δομών (συστημικές-αντισυστημικές δυνάμεις) είναι συμβατή με την παρατηρούμενη εικόνα που αναδύεται από τη λειτουργία της ελληνικής κοινωνίας. Στην περιοχή αυτή χρησιμοποιούμε τα γραφήματα που απεικονίζουν τα δεδομένα των μετρήσεων των τεσσάρων εταιρειών που προαναφέρθηκαν, για να παρακολουθήσουμε την πορεία του ΠΑΣΟΚ σε αντιπαραβολή με τις μετρήσεις που παράγουν τα δεδομένα των αντισυστημικών δομών. Οι αντισυστημικές δομές της ελληνικής Βουλής διακρίνονται σε Δεξιά αντισυστημική δομή (Δ-αντιΣυστ) και σε αριστερή αντισυστημική δομή (Α-αντιΣυστ). Ακολουθούν τέσσερεις απεικονίσεις, μια για κάθε εταιρεία έρευνας.
1.1
1.2
1.3
1.4
Όπως παρατηρείται στις γραφικές αποτυπώσεις των τεσσάρων εταιρειών, σε όλες τις μετρήσεις που έγιναν τους τελευταίους μήνες του 2024 και τους πρώτους του 2025, η πορεία του ΠΑΣΟΚ είναι πτωτική (αρνητική). Στο ίδιο χρονικό διάστημα οι πορείες των αντισυστημικών δομών της ελληνικής Βουλής είναι αυξητική (θετική) τόσο για τις αριστερές αντισυστημικές δομές, όσο και για τις δεξιές, με την εξαίρεση – σε αυτές τις δεύτερες - των μετρήσεων της Metron Analysis στην οποία καταγράφεται μια ελάχιστα αρνητική πορεία. Οι κλίσεις των τάσεων των γραφημάτων είναι τέτοιες που δείχνουν ότι πιθανώς θα πρέπει να συγκριθούν τα δεδομένα και των δύο αντισυστημικών δομών μαζί, σε σχέση με το ΠΑΣΟΚ. Αυτό, αποτελεί παρατήρηση η οποία θα οδηγήσει στην τρίτη ενότητα γραφημάτων. Φαίνεται πάντως ότι μπορεί να υποστηριχθεί ότι πιθανώς από το ΠΑΣΟΚ να διαμορφώνεται μια ροή κοινωνικών υποκειμένων προς τις αντισυστημικές δομές της Βουλής, με μεγαλύτερη ένταση προς τις αριστερές.
Πριν όμως από αυτή, την ενότητα 3, θα ήταν καλό να παρακολουθήσουμε την συν-μεταβολή της πορείας του ΠΑΣΟΚ, με τις πορείες των υπολοίπων συστημικών δομών της Βουλής εκτός του ΠΑΣΟΚ και της ΑΓΝΟΙΑΣ (αδιευκρίνιστη ψήφος).
2. Συγκριτική εικόνα το ΠΑΣΟΚ, των συστημικών (πλην ΠΑΣΟΚ) βουλευτικών δομών και της ΑΓΝΟΙΑΣ
2.1
2.2
2.3
2.4
Οι κλίσεις των γραμμών τάσης στην πορεία της «άγνοιας» είναι αρνητικές στο τρεις έρευνες και θετική μόνο στην μια (Interview). Οι τάσεις του ΠΑΣΟΚ είναι πάντα αρνητικές, όπως ήδη παρατηρηθεί στην προηγούμενη ενότητα, ενώ οι τάσεις των υπόλοιπων συστημικών δυνάμεων της Βουλής μοιράζονται δύο θετικές και δύο αρνητικές. Οι πορείες των γραφημάτων δείχνουν μια ελάχιστη πιθανότητα αύξησης του πληθυσμού των υπόλοιπων συστηματικών δυνάμεων στις δύο δημοσκοπήσεις (Metron, ALCO), πιθανότητα μείωσης του πληθυσμού σε μία (GPO), ενώ οι πιθανότητα μείωσης του πληθυσμού των ΠΑΣΟΚ και υπόλοιπων συστημικών δυνάμεων, στην Interview, συνοδεύεται με πιθανότητα αύξησης του πλήθους της άγνοιας.
Το ΠΑΣΟΚ κινείται αρνητικά, οι υπόλοιπες συστημικές δυνάμεις και η άγνοια μάλλον κινούνται ταλαντευόμενες, με την άγνοια να φαίνεται ότι θα μπορούσε να συνεχίσει με αυξητική τάση. Αυτό θα το δούμε αν προστεθούν και άλλες μετρήσεις.
Καιρός, όμως, να δούμε το σύνολο των αντισυστημικών δυνάμεων της Βουλής.
3. Συγκριτική εικόνα των Συστημικών δομών, του συνόλου των αντισυστημικών βουλευτικών δομών και της ΑΓΝΟΙΑΣ
Στα γραφήματα που ακολουθούν εμφανίζονται όλες οι συστημικές δομές (και το ΠΑΣΟΚ).
3.1
3.2
3.3
3.4
Στις μετρήσεις όλων των εταιρειών η πορεία του συνόλου των αντισυστημικών δομών της ελληνικής Βουλής εμφανίζεται θετική, που λογικά σημαίνει ότι ο πληθυσμός τους έχει την τάση να αυξάνεται. Η πορεία όλων των συστημικών δομών εμφανίζεται να είναι αρνητική, που σημαίνει ότι ο πληθυσμός τους έχει την τάση να μειώνεται. Το ίδιο και η άγνοια εμφανίζεται να έχει την τάση να μειώνεται, αλλά ακόμη και στην μέτρηση που έχει θετικό πρόσημο (Interview), μειώνεται εντονότερα ο πληθυσμός όλων των συστημικών δομών, ενώ αυξάνεται ο πληθυσμός του συνόλου των αντισυστημικών δομών.
Συνοπτικά
Στην προσπάθεια να μελετηθεί η πορεία του ΠΑΣΟΚ, στην νέα περίοδο της ύπαρξής του με την προεδρία του νέου προέδρου και των στελεχών που αποτελούν την ηγετική ομάδα, εξετάστηκαν τα δημοσκοπικά δεδομένα από όλες τις εταιρείες ερευνών από τα τέλη του προηγούμενου χρόνου (2024) και την αρχή του τρέχοντος (2025). Η εξέταση συνδυάστηκε με την πορεία της άγνοιας και του διπόλου των συστημικών και αντισυστημικών δυνάμεων της ελληνικής Βουλής. Η σύγκριση σε σχέση με το δίπολο επιβλήθηκε από την εμφάνιση της ίδιας της κοινωνίας η οποία (για λόγους που δικαιολογούνται, όπως φαίνεται από άλλα άρθρα δημοσιευμένα στο metarithmisi.gr) εμφανίζει μια κύρια διπολική μορφή.
Αυτή η προσέγγιση της δημοσκοπικής πορείας των παραγόντων που αναφέρθηκαν πιο πάνω, δείχνει τάση μείωσης των πληθυσμών του ΠΑΣΟΚ, του συνόλου των συστημικών δομών, αλλά και της άγνοιας. Στον αντίποδα φαίνεται μια τάση αύξησης του πληθυσμού των αντισυστημικών δυνάμεων. Θεωρείται σχεδόν σίγουρο ότι τα προσεχή δεδομένα των δημοσκοπικών ερευνών θα ενισχύσουν την εικόνα αυτή.
Ευελπιστώ ότι η γνώση των στοιχείων θα επιτρέψει τους υπευθύνους του ΠΑΣΟΚ να προβούν σε εκείνες τις κινήσεις που θα το επιτρέψουν να ανατάξει την κατάσταση που αναδείχθηκε και να επανέλθει στον αγώνα για μια άλλη κρατική οργάνωση και μια άλλη κοινωνία. Τέλος θα ήθελα πριν κλείσω να θυμηθούμε ότι επιχειρήθηκε να παρουσιαστεί η ανάγκη: να προτείνει το ΠΑΣΟΚ ένα Νέο (ενιαίο κοινωνικό) Όραμα, να οικοδομήσει και να παρουσιάσει μια Νέα Πρόταση Αλλαγής, να αναπτύξει διαρκή αλληλεπίδραση με τα κοινωνικά υποκείμενα που συγκροτούν την ελληνική κοινωνία, για την απελευθέρωσή τους, για την προώθηση της Αλήθειας και της Γνώσης. Μιας γνώσης που στηριγμένη στις προτάσεις που η Επιστήμη και η Τεχνολογία καταθέτει στον κοινωνικό διάλογο, να συμβάλει στην ελαχιστοποίηση της λειτουργίας μιας πολιτικής δομής στελεχιακού τύπου και στη διαμόρφωση ενός λαϊκού κινήματος με αναφορά στην ίδια την κοινωνία. Με σοβαρότητα και ευθύνη για το χτίσιμο εναλλακτικής πρότασης διακυβέρνησης.
Επίμετρο
Όταν είχε ολοκληρωθεί το άρθρο, είδαν το φως της δημοσιότητας και άλλες δύο έρευνες των εταιρειών Pulse (26/2/2025) και GPO (5/3/2025). Τα νέα δεδομένα προστέθηκαν στη βάση δεδομένων που διατηρώ και όχι μόνο επιβεβαιώνουν πλήρως τα παρουσιαζόμενα στο άρθρο στοιχεία, αλλά όπως φαίνεται υπάρχει αυξημένη ένταση των παραμέτρων. Στο τέλος του Α’ τριμήνου του έτους 2025, θα παρουσιαστούν μαζί με όλα τα στοιχεία της περιόδου.