Η Εκτελεστική Επιτροπή της ΔΗΜΑΡ αποφάσισε την περασμένη Δευτέρα να μη συμμετάσχει το κόμμα στο Φόρουμ Διαλόγου και Συνεργασίας των δυνάμεων της Κεντροαριστεράς και της Σοσιαλδημοκρατίας, που την ίδρυσή του είχε προτείνει μέλος της, ο Νίκος Μπίστης, τον οποίο η ίδια ΕΕ είχε ορίσει υπεύθυνο για τη διεύρυνση της ΔΗΜΑΡ.
Πολιτικές εξηγήσεις δεν δόθηκαν, ο Νίκος Μπίστης ανακοίνωσε ότι παραιτείται από τη θέση του υπεύθυνου, για λόγους πολιτικής ευθιξίας υποθέτω. Όταν είχε καταθέσει την πρόταση για το Φόρουμ στην εκδήλωση που είχαν οργανώσει έξι κινήσεις πολιτών με θέμα «Ευρωπαϊκή Σοσιαλδημοκρατία και η Ανασυγκρότηση της Κεντροαριστεράς στην Ελλάδα», προφανώς είχε την άτυπη έγκριση της ηγεσίας της ΔΗΜΑΡ, η οποία μετά τον «άδειασε» για λόγους που πρέπει κάποτε να μας τους εξηγήσει.
Στόχος του Φόρουμ θα ήταν να ασχοληθεί με προγραμματικά θέματα και να επιτύχει συνεργασίες, όπου αυτό ήταν εφικτό. Η πρόταση Μπίστη έγινε αμέσως αποδεκτή από το ΠΑΣΟΚ, το οποίο μάλιστα έσπευσε να ορίσει και αντιπροσώπους. Θεωρητικά το Φόρουμ θα μπορούσε να ξεκινήσει και χωρίς τη ΔΗΜΑΡ, με το ΠΑΣΟΚ και τις κινήσεις, και να την περιμένουν. Δεδομένου όμως ότι οι περισσότερες κινήσεις προέρχονται ή είχαν σχέσεις με τον χώρο του ΠΑΣΟΚ, συζήτηση μεταξύ αυτών και του ΠΑΣΟΚ δεν έχει νόημα, αφού η ύπαρξή τους δηλώνει δυσφορία απέναντι σε αυτό.
Ακόμη, οι κινήσεις αυτές είναι μικρές ομάδες, μερικών εκατοντάδων ατόμων στην καλύτερη περίπτωση, και, παρά τις φιλοδοξίες ορισμένων, δεν διαθέτουν το πολιτικό βάρος που θα έδινε στο χώρος της Κεντροαριστεράς νέα δυναμική. Επιπλέον, ορισμένες, όπως η «Πολιτεία 2012» στην οποία μετέχω, έχουν βασικό διακηρυγμένο στόχο της ύπαρξής τους ακριβώς το να συμβάλουν στην προσέγγιση ΔΗΜΑΡ-ΠΑΣΟΚ.
Η απόρριψη της πρότασης Μπίστη δείχνει πως είμαστε μακριά από το στόχο αυτό. Επίσημη εξήγηση, όπως προανέφερα, δεν υπάρχει· οι πληροφορίες που διέρρευσαν είναι ότι η ΔΗΜΑΡ αρνείται το φόρουμ επειδή δεν θέλει να συγχρωτισθεί με το αμαρτωλό ΠΑΣΟΚ – που σημαίνει ότι η ίδια θεωρεί ότι είναι αναμάρτητη. Και φυσικά είναι αναμάρτητα τα στελέχη και οι πρώην βουλευτές του ΠΑΣΟΚ που φιλοξενεί στους κόλπους της, όσα δεν αποχώρησαν ήδη αναζητώντας άλλα προσοδοφόρα ψηφοδέλτια. Και ο κόσμος του ΠΑΣΟΚ που την ψήφισε, γιατί από εκεί άντλησε το 90% των ψήφων της, αναμάρτητος και αυτός, βαφτίστηκε στην εξαγνίζουσα κολυμβήθρα της αντιμνημονιακής ως πριν λίγους μήνες ΔΗΜΑΡ.
Υποθέτω ότι αναμάρτητοι είναι και τα τοπικά στελέχη του ΠΑΣΟΚ μαζί με τα οποία διοικεί η ΔΗΜΑΡ τους δήμους της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης – αμαρτωλοί πασόκοι είναι μόνον αυτοί που αποδέχονται την πρόταση για φόρουμ που (νόμιζαν ότι) τους κάνει η ΔΗΜΑΡ.
Οι ψηφοφόροι μάς ενδιαφέρουν πρωτίστως, όχι οι παλιές ή νέες αμαρτίες των πολιτικών. Μας ενδιαφέρουν όχι ως αριθμοί που θα δώσουν περισσότερες ή λιγότερες έδρες, αλλά ως πολίτες που αγωνιούν για το μέλλον τους και το μέλλον της χώρας και εμπιστεύθηκαν τη ΔΗΜΑΡ για να τους εκπροσωπήσει. Οι πολίτες αυτοί νιώθουν αριστεροί, ψήφιζαν για πολλά χρόνια ΠΑΣΟΚ και εμπιστεύθηκαν τη ΔΗΜΑΡ για να υπάρξει κυβέρνηση και να εξασφαλιστεί το καλύτερο στις διαπραγματεύσεις για το μνημόνιο – πρωτίστως όμως ψήφισαν ΔΗΜΑΡ ως αριστεροί, διότι είναι ευρωπαϊστές και απεχθάνονται το λαϊκισμό,τον τυχοδιωκτισμό και τη βία που εκφράζει (συχνά όχι μόνο λεκτικά) ο επίσης αριστερός ΣΥΡΙΖΑ.
Είναι βέβαιο ότι οι πολίτες αυτοί απεχθάνονται το ΠΑΣΟΚ αλλά δεν είναι ο κόσμος που συντρόφευε ως τώρα τα στελέχη της ΔΗΜΑΡ στη μακρά τους πολιτική πορεία: πρόκειται για πολίτες που ενδιαφέρονται για τη διακυβέρνηση της χώρας και όχι για τη συντήρηση πολιτικών μηχανισμών που προέκυψαν από συγκρούσεις στο εσωτερικό της κομμουνιστικής ή μετακομουνιστικής Αριστεράς και προσπαθούν να διαφυλάξουν την ιδεολογική και πολιτική καθαρότητά τους.
Η ΔΗΜΑΡ πρέπει να αποφασίσει αν θα εκπροσωπήσει αυτούς τους πολίτες ή αν θα παραμείνει πιστή στην παράδοση της μικρής ομάδας, που τη διατηρεί στη ζωή το ένστικτο αυτοσυντήρησης των στελεχών της. Αλλά για να γίνει κόμμα εξουσίας η ΔΗΜΑΡ πρέπει να συνεργαστεί με το ΠΑΣΟΚ, να συναθροίσουν το 7% και το 13% που έλαβαν τα δύο κόμματα στις εκλογές: το 20% είναι απολύτως συγκρίσιμο με το ποσοστό ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ.
Πιθανόν όμως η ΔΗΜΑΡ να βλέπει μακρύτερα, στην κυβέρνηση της Αριστεράς που προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ: η ΔΗΜΑΡ, ως κόμμα στελεχών, με τους 10-20 βουλευτές της θα είναι αναγκαία για τέτοια κυβέρνηση, όπως ήταν αναγκαία και για τη σημερινή, παρότι ΠΑΣΟΚ-ΝΔ είχαν από κοινού κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Η ΔΗΜΑΡ, δηλαδή, θα γίνει κόμμα που θα συμμαχεί πότε αριστερά και πότε δεξιά επειδή αριθμητικά ή πολιτικά είναι απαραίρητη η παρουσία της. Αν μάλιστα το ΠΑΣΟΚ εκμηδενιστεί (κάτι που δεν είναι απίθανο) η ΔΗΜΑΡ θα είναι περιζήτητη ως σύμμαχος.
Υπάρχουν πολλά παραδείγματα τέτοιων μικρών ευρωπαϊκών κομμάτων· επιπλέον στη ΔΗΜΑΡ είναι εξασκημένοι σε τέτοιες τακτικές, στην πρακτική των «ρευμάτων» που ανακατανέμουν μεταξύ τους τις θέσεις, πάγια εσωκομματική πρακτική στο πλαίσιο του ΚΚΕ Εσωτερικού, της ΕΑΡ, του Συνασπισμού, του ΣΥΡΙΖΑ. Η διαφορά θα είναι ότι αντί να γίνονται οι διαπραγματεύσεις στην Κουμουνδούρου, θα γίνονται στη Βουλή ή στο Μαξίμου. Όμως θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους στη ΔΗΜΑΡ ότι, εκτός από το ΠΑΣΟΚ, είναι πολύ πιθανό να εκμηδενιστούν και οι Ανεξάρτητοι Έλληνες – σε αυτή την περίπτωση θα έχουμε αναβίωση του δικομματισμού με ΝΔ – ΣΥΡΙΖΑ και τη ΔΗΜΑΡ εντελώς αχρείαστη να παλεύει για το 3%. Αλλά και αυτό ξέρουν να το κάνουν τα στελέχη της, αν και όχι με τόση επιτυχία πάντα.
Τέλος πάντων, μάλλον θα τα καταφέρουν για τα επόμενα 5-6 χρόνια πολιτικού βίου που απομένει στα περισσότερα – μετά, ποιος θα τους γηροκομήσει; Τα απομνημονεύματά τους θα είναι απέραντη ιστορία πολιτικών ελιγμών· μου φαίνεται ότι, αντιθέτως, ο Αντώνης Μανιτάκης, που βρέθηκε αντιμέτωπος με σκληρές πραγματικότητες, θα μπορεί να μιλήσει για την ουσία του πολιτικού κι όχι για τις διαδικασίες.
Εμφανίζεται ορισμένες φορές στη ζωή η στιγμή της μεγάλης πρόκλησης που σε καλεί να υπερβείς τον εαυτό σου. Μπορείς να την αρνηθείς, να κλειστείς στο καβούκι σου που και το ξέρεις πολύ καλά και σε προφυλάσσει. Το καβούκι σου έχει γίνει πια ο εαυτός σου. Αλλά αυτή δεν είναι συμπεριφορά κυβερνώσας Αριστεράς που κάνει τις ιδέες της υλική δύναμη για να αλλάξει την κοινωνία – είναι Αριστερά του μεροκάματου του τρόμου της πολιτικής επιβίωσης, που χάνει την ιστορική ευκαιρία της κρίσης, που αδιαφορεί για τη δίψα της αλλαγής, δίψα πολύ ισχυρότερη από αυτή του 1974· γιατί η χούντα είχε θίξει λίγους, η χρεοκοπία μάς έχει θίξει όλους.
Αυτή δεν είναι ευρωπαϊκή Αριστερά, δεν σηκώνει το κεφάλι να δει τους μεγάλους ευρωπαϊκούς ορίζοντες αλλά κοιτάει κάτω και βλέπει μόνο τον ίσκιο της, πότε μικρό και πότε μεγάλο, ανάλογα με την ώρα. Το ΠΑΣΟΚ δεν θα γίνει ποτέ ξανά μεγάλο κόμμα εξουσίας, όσο ειλικρινής και αν είναι η αλλαγή του, που μάλλον δεν είναι. Έχει φθαρεί ανεπανόρθωτα. Η ΔΗΜΑΡ δεν θα γίνει ποτέ μεγάλο κόμμα εξουσίας γιατί δεν έχει αυτή την πολιτική κουλτούρα. Η συμπόρευση των δύο κομμάτων μπορεί, υπό όρους, να άρει από το ΠΑΣΟΚ τα στίγματα της φθοράς και της διαφθοράς, και να καταστήσει τη ΔΗΜΑΡ κόμμα εξουσίας.
Θα πρόκειται για τη μεγαλύτερη αλλαγή που μπορεί να γίνει και στα δύο, και θα μπορεί να τα οδηγήσει σε ενιαίο φορέα. Ας μην καταχραστώ περισσότερο την υπομονή των αναγνωστών αναλύοντας σε τι είναι συμπληρωματικά τα δύο κόμματα και πώς μέσα από αυτά μπορεί να γίνει η απολύτως αναγκαία ανάδειξη νέου πολιτικου προσωπικού. Αν τα δύο κόμματα δεν προσπαθήσουν να βρουν κοινό δρόμο, δεν θα υπάρξει το μεγάλο ευρωπαϊκό αριστερό κόμμα που έχουμε ανάγκη οι αριστεροί και η χώρα.
Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι αυτό το μεγάλο κόμμα είναι ο ΣΥΡΙΖΑ. Εγώ δεν το πιστεύω: ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μετουσίωσε σε μεταρρυθμιστική δύναμη το κύμα βίας που σαρώνει τη χώρα από το 2008, και κυρίως τα δύο τελευταία χρόνια – καβάλησε πάνω στο κύμα υποσχόμενος να σαρώσει τα πάντα. Αν τους αποδώσουμε τον χαρακτηρισμό «μπολσεβίκοι του 21ου πρώτου αιώνα», νομίζω θα ενθουσιαστούν.
Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι εγγόνι του ελληνικού εμφυλίου πολέμου, για τούτο οι συνεχείς αναφορές στην Κατοχή. Και αδελφός της Γένοβας – πόσα ευρωπαϊκά αριστερά κόμματα αναφέρονται στους εμφύλιους και στη Γένοβα και πόσα από αυτά ετοιμάζονται να κυβερνήσουν; Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ σημαίνει αποκοπή μας από την Ευρώπη. Μπορεί ίσως να μεταλλαχθεί, να γίνει σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, έστω πιο αριστερό από τα υπόλοιπα, δεν είναι αυτό το θέμα – το θέμα είναι η έξοδος από την Ευρώπη και η καταστροφή της χώρας, με τους ναζί να ενισχύονται. Αλλά για να γίνει αυτή η αλλαγή του ΣΥΡΙΖΑ πρέπει ο στελεχιακός του κορμός να υποστεί μεταλλαγές πολύ μεγαλύτερες από όσες πρέπει να γίνουν στο ΠΑΣΟΚ ή στη ΔΗΜΑΡ για να αλλάξουν.
Και μάλλον δεν μπορεί να γίνει χωρίς διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ – αλλά τότε θα έχει εκλείψει το χαρακτηριστικό του «μεγάλο». Είναι εξαιρετικά επικίνδυνο να εναποθέτει κανείς τις ελπίδες του στη μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ – αυτό το ξέρουν πολύ καλά στη ΔΗΜΑΡ, τόσες δεκαετίες ήσαν μαζί. Αλλά και αν είναι δυνατόν να γίνει κάτι τέτοιο, γιατί να του χαρίσουν τη δόξα οι της ΔΗΜΑΡ, αφού μπορούν να τον προλάβουν; Κουράστηκαν; Δεν έχουν πολιτικές φιλοδοξίες;
Η συμπόρευση ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ είναι αναγκαία, μόνο θετικά θα έχει και για τις δύο πλευρές – και για τη χώρα. Θα δώσει ελπίδες και θα συσπειρώσει ξανά το 20% στις εκλογές. Ο Φώτης Κουβέλης και η ηγετική ομάδα της ΔΗΜΑΡ πρέπει να το ξαναδούν το θέμα – αλλιώς οδηγούμαστε στην καλύτερη περίπτωση στη μακρόχρονη ηγεμονία της Δεξιάς, στη χειρότερη σε απρόβλεπτες επικίνδυνες καταστάσεις.