1. Το σίγουρο μήνυμα-σεισμός των πρώτων εκλογών είναι η ανάγκη ενός ολόκληρου κόσμου να δραπετεύσει από τα μνημόνια , την επαναλαμβανομένη και άγονη καταγγελτική πόλωση πολλών χρόνων και να μπει σε μια πορεία νέου αυτοπροσδιορισμού και ανάπτυξης. Η χώρα, μετά δεκαετή εξαναγκασμένη μνημονιακή πορεία, ακινητοποιημένη από τη διετή πανδημία και πιεσμένη από την πρόσφατη εισαγομένη ακρίβεια και πληθωρισμό, βγαίνει σε ένα ξέφωτο αυτενέργειας. Η κοινωνία εκπέμπει σήμερα μια εκρηκτική δυναμική αποπαγίδευσης και δημιουργίας, αναζητώντας εκπόλωση των αντιπαραθέσεων και γόνιμες συγκλίσεις με εθνικό πρόσημο. Τα πρώτα σημάδια ανάκαμψης είναι πια αισθητά, παρά την εύθραυστη οικονομία. Μαζί όμως αναπαράγονται και οι στρεβλώσεις, αδράνειες και αναστολές που μας επιβάλλουν τη συντήρηση του παρωχημένου. Ωστόσο όλες αυτές οι εμπειρίες της κρίσης και η βαθύτερη ανάγνωσή τους, όπως και ο σωστός επιμερισμός των λαθών, αναδύουν μια καλύτερη αντίληψη της τωρινής εποχής που είναι πολύτιμη παρακαταθήκη και ελπίδα αναγκαίας-όχι εξαναγκασμένης - ανασυγκρότησης.
2. Η δεύτερη αυτή προεκλογική περίοδος, σε μεγάλο βαθμό με προαναγγελθείσα κυβέρνηση και τεμαχισμένη αντιπολίτευση, έφερε, προσχηματικά στην αρχή αλλά με αυξανομένη εμπλοκή κάθε μέρα, τη ΝΔ απέναντι σε κρίσιμα ερωτήματα. Αυτά που έθετε χωρίς καταστροφολογία και μανιχαϊσμό, από μήνες το ΠΑΣΟΚ, για την φωλιά του θηρίου των σύγχρονων κοινωνιών, το εκάστοτε φορολογικό μείγμα και τη σχέση ανάπτυξης και κράτους με την κοινωνική πολιτική. Αυτά που δεν εξαντλούνται σε ατάκες-κοινοτοπίες και νούμερα παντός καιρού της αριθμομηχανής Σκέρτσου και της γενικόλογης δημιουργικής ασάφειας Σκυλακάκη, αλλά απο-καλύπτουν τη συγκεκριμένη εύνοια οικονομικών κέντρων και συντεχνιών, με τη δικαιολογία της διάχυσης των κερδών και την προσδοκία αυτόματης διάχυσης της «έμμεσης ευημερίας» σε όλους. Ό,τι δηλαδή κρύβεται επιμελώς με την απαράδεκτη απόκλιση αμέσων- εμμέσων φόρων με την ΕΕ, τα μερίσματα, το ΦΠΑ, το συνταξιοδοτικό, τις άνισες επενδύσεις, το εμπορικό έλλειμμα, κλπ.
Είναι όλα αυτά που απαιτούν μια αναδιάταξη του Ταμείου Ανάκαμψης, για συμπερίληψη όλων στις υποδομές, τα δίκτυα, τους κόμβους και τις περιφερειακές πολιτικές, και που υπολογίζουν όλους στη δυναμική των μεταρρυθμίσεων, τη δυνατότητα πολλαπλασιαστικών οφελών και προστιθέμενης αξίας ανεκμετάλλευτων κλάδων. Είναι αυτά, ακόμα, που δεν εξαντλούνται στην ευκαιριακή στήριξη της δημόσιας Υγείας με διορισμούς, ντουβάρια και μηχανήματα, αλλά αναζητούν τη διοικητική αναδιαμόρφωση του ΕΣΥ και τον έλεγχο της μεγάλης κερδοσκοπίας του ιδιωτικού τομέα. Ακόμα αυτά που εισάγουν στην Παιδεία το Εθνικό Απολυτήριο και Εθνικό Πτυχίο μαζί με την στήριξη της επαγγελματικής εκπαίδευσης και την αξιόπιστη αξιολόγηση από την Αρχή διασφάλισης (ΑΔΙΠ). Αυτά που στοχεύουν, δηλαδή, πραγματικά στην κατάργηση της παραπαιδείας και τη στήριξη των αγνοημένων και παραμελημένων απέναντι στους κατασκευαζόμενους «άξιους».
Τέλος είναι όλα αυτά που μια αντιπολίτευση ΣΥΡΙΖΑ, με σημαία τη λαϊκιστική έγνοια της καθημερινότητας, σε ένα διαρκές προσκλητήριο καταγγελίας μιας επερχόμενης εξαθλίωσης και καταστροφής, με μόνιμη αγανάκτηση επί παντός, ποτέ δεν πρότεινε για ένα κοινό προοδευτικό ορίζοντα. Αντίθετα, η βεβαιότητα ότι ο εκβιασμός των άλλων, ότι θα συμπλεύσουν αναγκαστικά μαζί του στο βάρος των μετεκλογικών στιγμών, διέλυσε όλο το οικοδόμημα της απλής αναλογικής-που ποτέ δεν στήριξε ουσιαστκά ως τόπο τέτοιων συγκλίσεων.
3. Στα εξόχως πολιτικά αυτά επιχειρήματα του ΠΑΣΟΚ, επί της ουσίας της πολιτικής και όχι των επιφαινόμενων, των κοινοτοπιών και των χαρακτηρισμών, η ΝΔ αντέδρασε καταφεύγοντας στην κλασσική αντι-ΣΥΡΙΖΑ τακτική: «λίγη λάσπη, λίγη στρέβλωση, λίγα πειραγμένα νούμερα, κλπ». Ο μείζων όμως λαϊκισμός, που δείχνει και την αμηχανία της, είναι η απειλή για φοροκαταιγίδα, η κατασκευή και προώθηση, με όρους επικοινωνιακού ολοκληρωτισμού, του φόβου των φόρων επί παντός, σαν γενικής απειλής για όλους σε μια χώρα τόσο εκτεταμένης φοροαποφυγής. Το ΠΑΣΟΚ φάνηκε, παρά την προεκλογικά διακεκαυμένη ζώνη της οικονομίας, και αδιαφορώντας για το ολίσθημα-μάθημα Κατρούγκαλου, να επιμένει στους διαφορετικούς κανόνες και όχι στα ημίμετρα και τις γενικολογίες ΣΥΡΙΖΑ. Είναι χαρακτηριστικές οι στοχευμένες υποστηρικτικές παρεμβάσεις σοβαρών στελεχών του χώρου της κεντροαριστεράς, Σημίτη, Βενιζέλου, Χριστοδουλάκη, Διαμαντοπούλου που αναδεικνύουν με ένταση αυτά τα προβλήματα και το διαφορετικό ορίζοντα που ανοίγουν οι άλλες λύσεις.
Το ΠΑΣΟΚ κατάφερε σε αυτό το γύρο, σε ένα βαθμό, να εξαναγκάσει την προεκλογική συζήτηση πέρα από τα καθημερινά επιφαινόμενα, να καταδυθεί στην κεντρική πολιτική, τη σχέση κεφαλαίου εργασίας, τους όρους και τις διαφορετικές λογικές παρέμβασης του σύγχρονου κράτους. Κατάφερε, έστω ατελώς και αγχωδώς, να προτείνει μια εναλλακτική, δίκαιη και εφαρμόσιμη προοπτική της νέας ανανεωμένης σοσιαλδημοκρατίας, την απάντηση σε ευκαιρίες για όλους, απέναντι στις ανισότητες για τους πολλούς. Οι 200 χιλιάδες νέες ψήφοι είναι ένα πρώτο πρόκριμα, αλλά ο δρόμος από εδώ και πέρα είναι ανηφορικός και μακρύς. Όμως η μεταμνημονιακή περίοδος μιας νέας ελπίδας και μεγάλων προσδοκιών έχει ήδη αρχίσει!