Τα όσα γράφονται  σ’ αυτό το σύντομο σημείωμα είναι οι  αυστηρά προσωπικές απόψεις του γράφοντος   με  αφορμή  το  επικείμενο  Συνέδριο  του κόμματος.

1. ΔΙΛΛΗΜΑΤΑ : Τα  διλλήματα του τωρινού  ΠΑΣΟΚ συνοψίζονται  στην Αμλέτια  διερώτηση του «να ζει κανείς ή να μη ζει». Θα πρόσθετα  πως κι αν είναι να ζει, με ποιόν τρόπο θα το καταφέρει.

Τα  κόμματα  αποτελούν  ζώσες  συλλογικότητες  και δεν ακολουθούν γραμμικά  τα προσδόκιμα ζωής  των ανθρωπίνων υποστάσεων, που τα αποτελούν. Μυστηριωδώς  εμφανίζονται  όταν οι ανάγκες της κοινωνίας  το θελήσουν και φανερά μαραζώνουν, ακόμα κι όταν οι κοινωνικές ανάγκες τα χρειάζονται ακόμα. .

Η  πολύχρονη διαδρομή του ΠΑΣΟΚ, εκτός από τις πολιτικές  φυσιογνωμίες των ηγετών του χαρακτηρίστηκε  από πλήθος χρήσιμων  παρεμβάσεων, από κάμποσες λανθασμένες πολιτικές  αλλά και από την αδυναμία ώριμης μετάβασης  από τα λαϊκά αιτήματα της πολιτικής  δημοκρατίας, που καθόρισαν την πρώτη του φάση στον οικονομικό και  κοινωνικό ρεφορμισμό, που απαιτούσαν  οι καιροί από το 1990  κι  ύστερα. Η επαφή του με τον ποπουλισμό ήταν αναπόφευκτη  και  κυρίαρχος πολιτικός λόγος  μαζί με τις δανεικές παροχές, πράγμα όμως που αφορούσε στο σύνολο του πολιτικού συστήματος, της παραδοσιακής  Αριστεράς περιλαμβανομένης  προνομιακά  διά των συνδικάτων.

Έτσι ο επιχειρηθείς  εκσυγχρονισμός αρχικά  από τον γηράσκοντα   Παπανδρέου και κυρίως  από τον Κ. Σημίτη, παρά τα μεγάλα βήματα,  σε καίρια  ζητήματα  όπως το συνταξιοδοτικό παρέμεινε  ατελής ή ημιτελής.

Το  ΠΑΣΟΚ, όπως και μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας, που το ακολουθούσε παρέμενε πεισματικά προσηλωμένο  στον πελατειακό παρασιτισμό, όμηρος των στρεβλώσεων των θέσεων της  πολιτικής δημοκρατίας, που στο μεταξύ  είχε  στέρεα  θεμελιωθεί.

Στο αναπόφευκτο  δίλλημα, με το παρελθόν  ή  με  μια αστική  και κατά το  δυνατόν ριζοσπαστική  οικονομική, θεσμική και κοινωνική  ολοκλήρωση  το ΠΑΣΟΚ απαντούσε ναι, αλλά συνήθως έκρυβε το όχι.

Το κόστος  της βίαιης  αυτογνωσίας, λόγω της κρίσης, ήταν βαρύ  σαν μεγάλος βράχος κατολίσθησης και πληρώθηκε με τόκο μεγάλο και δυσανάλογο, ωστόσο έμεινε με αυστηρούς  αριθμητικούς όρους το έργο του στα δύσκολα  χρόνια, να αποτιμάται θετικά  υπό την Προεδρία του Ευ. Βενιζέλου.

Το δίλλημα  του είναι  τώρα αν θα υπάρξει μικρό με μια μακρόχρονη  ιστορία  ή θ’ αλλάξει διαλυόμενο συντεταγμένα  ώστε να επανεπιχειρηθεί  η  καινούργια  ανασύσταση του ενδιάμεσου χώρου με κυρίαρχα τα χαρακτηριστικά, αλλά και τις αναζητήσεις της παρακμάζουσας εκλογικά  σ/ δημοκρατίας. Οι αριθμοί  των ποσοστών, η σμίκρυνση του εκλογικού  κοινού και  η διαφαινόμενη απουσία  ηγετών με έντονα  τα  χαρακτηριστικά  του αυτοπροσδιορισμού, της γνώσης και του πολύ προσωπικού στοιχείου, ταυτόχρονα ενταγμένων  στην Λογική, στο  ratio   αλλά  και στην φιλελεύθερη Σ/δημοκρατία  με οδηγεί στην αναγκαιότητα της συντεταγμένης θεσμικής  αυτοδιάλυσης, ώστε να  αποφευχθεί  ο  επιδεινούμενος  μαρασμός.

2. ΑΥΤΑΠΑΤΕΣ : Φαντάζει ως αυταπάτη το να προσπαθεί κάποιος να δει το Συνέδριο, όπως  χτες και προχτές  και τις  υποψηφιότητες  ως  καρικατούρα επανάληψης αλλοτινών  καιρών.  Προφανώς και θα  απαντήσουν σ’ αυτό οι συμμετέχοντες, ωστόσο είναι μια  βολική  αυταπάτη που αλλοιώνει την πραγματικότητα το να πιστέψει κανείς πως  ένας σχηματισμός του 45%  που κατεβαίνει για  συγκεκριμένους λόγους  στο 4,70 % , μπορεί να επανακάμψει  αντιστρέφοντας την προηγούμενη διαδρομή, τουλάχιστον δεν υπάρχει  ιστορικό προηγούμενο. «Πρέπει όλα να αλλάξουν για να μείνουν ίδια»  είναι  η πασίγνωστη φράση του Ντι Λαμπεντούζα   στον Γατόπαρδο  κι  αν θέλουμε να συσταθεί επίκαιρα η   Κ/ Αριστερά, πρέπει να  μαζευτούν απαρχής  πολλά κομμάτια, όσα αντέχουν κι όσα βρεθούν και το θνήσκον  ΠΑΣΟΚ αντάμα  και διπλα – δίπλα  και να ομογενοποιηθούν  σε μιαν σύγχρονη πολιτική κατασκευή, στερεή αλλά αδογμάτιστη, με το Προνοιακό Κράτος  αλλά και το επιχειρείν ταυτόχρονα στην προμετωπίδα  και τον ορθολογισμό των αναγκών αντί του  παρασιτικού πελατειακού κρατισμού,  με σπουδαία  όρεξη για κύματα εκσυγχρονισμού παντού, μα  κύρια σήμερα  στην  Παιδεία.
3. ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ: Η προοπτική του ΠΑΣΟΚ στενά  δεν φαίνεται, η προοπτική της  νέας  αναζήτησης όμως  εδράζεται  ακριβώς  στην μη – προοπτική  του υπάρχοντος. Δημιουργική  διάλυση, που θέλει κι ο Αυστραλός  Σουμπέτερ  και ξαναρχίνισμα. Στην κίνηση τίποτα δεν είναι  από τα πριν γνωστό, ούτε το ένα ούτε τα  άλλα, μα  αν δεν ξεκινήσεις  να  τα  δοκιμάζεις  δεν θα μάθεις  ποτέ, κι αυτήν εκτιμώ ως προτιμότερη προοπτική  για  τον μαστιζόμενο  συγκεκριμένο  πολιτικό  χώρο.

H  πολιτική  σύσταση του  εξωστρεφούς  πολιτικού  ενδιάμεσου  χώρου, ακόμα, είναι επιπλέον αναγκαία  ως  ανάχωμα  στην πιο ύπουλη  και πονηρή  εθνικιστική    έξαρση , που  δεν είναι  άλλη  από τον παρόντα  χωρικό  απομονωτισμό.