«Για να διηγηθούμε την ιστορία μας πρέπει να έχουμε μια μνήμη, μία γενεαλογία σημείων».
- Bion (Άγγλος ψυχαναλυτής)
Μετά από δύο και κάτι χρόνια αριστερής διακυβέρνησης, αποφεύγοντας τις φανατικές ή πολωτικές κρίσεις, υπάρχουν ορισμένες βασικές παραδοχές οι οποίες γεννούν βασικές απορίες.
Βασικές παραδοχές
-Η προηγούμενη κατάσταση του συνόλου των ελληνικών παθογενειών δημιούργησε μαζική αποστροφή, με έντονα θυμικά χαρακτηριστικά, προς κάθε μορφής «παλαιό». Η φαύλη σπείρα μιας τυπικής κρίσης, δηλαδή η διαφθορά, η ατιμωρησία, η φοροδιαφυγή, τα δημόσια ελλείμματα με την υπερχρέωση του κράτους, οι ανυπολόγιστες στρατιωτικές δαπάνες, ο πελατειασμός, η ανομία δημιούργησαν μια προβλεπόμενη άνευ προηγούμενου ύφεση και μια πολυεπίπεδη κοινωνικοοικονομική και ηθική κρίση. Ο φαύλος κύκλος της χώρας έχει επαναληφθεί επτά φορές από το 1828 με τους ίδιους βασικούς μηχανισμούς αναπαραγωγής.
-Η βασική λειτουργία των θεσμών της δημοκρατίας μας αναπαράγει ένα πλαίσιο και μια κοινωνία του «δήθεν», δηλαδή ένα τεράστιο και διευρυνόμενο χάσμα μεταξύ διακηρύξεων, πολιτικής πρακτικής και τήρησης των νόμων, μέσα από την συσκότιση και την μετάθεση της ατομικής ευθύνης;
-Ο ΣΥΡΙΖΑ διογκώθηκε εκλογικά και πολιτικά όχι σαν μια συστράτευση ψηφοφόρων με αριστερή συνείδηση αλλά σαν κίνημα διαμαρτυρίας απέναντι στο μνημόνιο και σε όσα έφεραν το μνημόνιο.
-Η ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται να είχε χαμηλή συνειδητότητα του ιστορικού ρόλου και της ευθύνης που αναλάμβανε: Όταν ορθά κινητοποιείς το θυμικό των μαζών χτίζοντας μια νέα ομαδική αυταπάτη για το «σκίσιμο των μνημονίων» και την ανατροπή του συσχετισμού δυνάμεων στην Ευρώπη, τότε πρέπει να είσαι έτοιμος να επεξεργαστείς το τέλος της αυταπάτης και τη βία της διάψευσης. Η επίπονη αυτή ψυχική διεργασία δεν μπορεί να καλυφθεί ούτε με επικοινωνιακά τρυκ, ούτε με λαϊκιστικές εξάρσεις, ούτε με ρήξη με τον στοιχειώδη ορθολογισμό.
-Λαμβάνοντας υπόψιν την ιστορική μνήμη της χώρας μας, ο ΣΥΡΙΖΑ όφειλε να εξηγήσει με απολύτως διαφανείς όρους και την ποιότητα του συμβιβασμού με τους δανειστές και την ρεαλιστική δυνατότητα να υλοποιήσει μόνο ένα μικρό μέρος από αυτά που είχε υποσχεθεί. Δεν το έκανε.
-Η ιστορική αυτή ευκαιρία της «πρώτη φορά Αριστεράς» θα μπορούσε να προσφέρει μία δυνατότητα ηγεμονίας των αριστερών ιδεών υπό δύο προϋποθέσεις: α) την υιοθέτηση ενός άλλου ηθικού παραδείγματος διακυβέρνησης με κεντρικό άξονα την αξιοκρατία απέναντι στην άλωση του κράτους β) μια αριστερή ατζέντα μεταρρυθμίσεων που δεν συνδέονται με τους μνημονιακούς καταναγκασμούς (λχ διαχωρισμός εκκλησίας-κράτους).
-Η έννοια της προσωπικής ευθύνης των στελεχών αλλά και της ηγετικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να συγκαλύπτεται ούτε να υποκαθίσταται από κλειστές κομματικές διαδικασίες ούτε και από μία προσχηματική αυτοκριτική (κοινότοπη κουλτούρα της ριζοσπαστικής αριστεράς).
Βασικές απορίες
-Γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ δεν εκμεταλλεύθηκε τους πρώτους μήνες της διακυβέρνησης μια εξαιρετικά ευνοϊκή ευρωπαϊκή συγκυρία προτείνοντας ένα ολοκληρωμένο αναπτυξιακό σχέδιο για τη χώρα στον αντίποδα του νεοφιλελεύθερου δόγματος και φανατισμού;
-Γιατί δεν δημιούργησε μια νέα δομή διαρκούς μεταρρύθμισης για τον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης και την ενίσχυση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης; (Η προσφορά τεχνογνωσίας από ξένους εμπειρογνώμονες ήταν πρωτοφανής και εντυπωσιακή).
-Γιατί δεν προήγαγε μία σαφή διάκριση μεταξύ πολιτικής διεύθυνσης και διοίκησης του κράτους δίνοντας ένα αντιπαράδειγμα απέναντι στον πελατειασμό των προηγούμενων κυβερνήσεων;
-Μήπως η τρόικα εμπόδισε τη δημιουργία ενός συστήματος εσωτερικού ελέγχου-αξιολόγησης-κοινωνικής λογοδοσίας και αξιοποίησης των αναφορών των ανεξάρτητων αρχών (Συνήγορος του πολίτη κοκ);
-Μήπως τα μνημόνια εμπόδισαν τη δημιουργία νησίδων καινοτομίας με διεθνείς συνεργασίες στους τομείς των νέων τεχνολογιών, της επικοινωνίας, της υγείας, της παιδείας που θα πολλαπλασίαζαν τις δυνατότητες αξιοποίησης του τεράστιου επιστημονικού και ανθρώπινου κεφαλαίου που διαθέτει η χώρα;
-Τι θα εμπόδιζε την ενίσχυση της θέσης της χώρας μας στον ρευστό γεωπολιτικό μας περίγυρο εάν μπορούσαμε να εξάγουμε μέσα από οργανωμένο σχεδιασμό ποιοτικές υπηρεσίες και τεχνογνωσία στις γύρω χώρες;
-Υπήρξε ισχυρή πολιτική βούληση για την καταπολέμηση της μεγάλης φοροδιαφυγής και των λαθρεμπορίων; Έγινε ό,τι ήταν δυνατόν και ζητήθηκε η τεχνογνωσία εταίρων; Με άλλα λόγια, ήταν προτεραιότητα η μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων μέσα από μια τέτοια προσέγγιση και πέρα από την χορήγηση επιδομάτων στους ασθενέστερους;
-Πώς εξυπηρετήθηκε το πρόταγμα κάθε αριστερής διακυβέρνησης για μείωση της ανεργίας και της φτώχειας χωρίς δράσεις εξορθολογισμού του κοινωνικού κράτους, του συστήματος υγείας και των υπηρεσιών ψυχικής υγείας, μέσα από στοχευμένα σχέδια και καλές πρακτικές;
-Με δεδομένη την διεθνή τουριστική ακτινοβολία της χώρας μας, ποιες συγκεκριμένες πρωτοβουλίες αναλήφθηκαν για να εκσυγχρονιστούν οι υποδομές, να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα των υπηρεσιών, να αναπτυχθεί τουριστική συνείδηση μέσα από την πάταξη της αισχροκέρδειας και της κουλτούρας της αρπαχτής;
-Πώς αναδείχθηκε το τεράστιο πολιτιστικό κεφάλαιο της χώρας σε συνάρτηση με την προσέλκυση καινοτόμων επενδύσεων; Δημιουργήθηκε ένα επιχειρηματικό περιβάλλον που να ευνοεί τέτοιου είδους κινήσεις;
Και μια τελευταία απορία: Με γνώμονα την ιστορική μνήμη είναι δυνατόν να συγκροτηθεί μια κρίσιμη κοινωνική μάζα ώστε να γίνει κάτι; Αν η απάντηση είναι θετική τότε δεν θα είναι πια ανυπόφορες οι προηγούμενες ερωτήσεις.
Δημοσιεύτηκε στο Progressive CItizens