Τα γεγονότα. Μία δίκη, δύο προθέσεις και δύο γεγονότα υπήρξαν η αφορμή για να ξαναθυμηθώ. Να θυμηθώ την πορεία του ναζιστικού κόμματος στη διάρκεια της διακυβέρνησης του Χίτλερ. Η δίκη ξετυλίγεται εδώ και πολλούς μήνες στη Γερμανία και αφορά την εγκληματική δράση μιας νεοναζιστικής ομάδας που δολοφόνησε δέκα ανθρώπους, όταν πυρπόλησε ένα κτίριο υποδοχής μεταναστών. Πάλι στη Γερμανία, πριν από λίγες ημέρες έγινε γνωστό ότι μια ακροδεξιά οργάνωση πρόκειται να απαγορευθεί. Λίγες ημέρες νωρίτερα η βρετανική κυβέρνηση έφερε στη Βουλή νομοσχέδιο για την απαγόρευση της λειτουργίας και της συμμετοχής στη ναζιστική National Action με τον χαρακτηρισμό τρομοκρατική οργάνωση.
Τις τελευταίες ημέρες υπόδικοι βουλευτές της ΧΑ για συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση με βουλευτές δημοκρατικών κομμάτων έκαναν συμβολική επίσκεψη σε ακριτικό νησί, ενώ τέως υπουργός Δικαιοσύνης διατύπωσε την ανιστόρητη άποψη ότι τα δημοκρατικά κόμματα οφείλουν να βοηθήσουν για επανένταξη ακροδεξιών στη δημοκρατική νομιμότητα.
- Η πολιτική τάξη στην Ελλάδα. Από τα παραπάνω γεγονότα, αλλά και άλλα που συνέβησαν στο παρελθόν – περίπτωση Μπαλτάκου -, έχουν μια ιδιότυπη στάση απέναντι στην υποχρέωση της Δημοκρατίας να αυτοπροστατεύεται. Είναι αλήθεια ότι η ΧΑ προσαρμόζεται μετά την εισαγγελική παρέμβαση, ώστε να μπορέσει να πετύχει τους στόχους της μεταλλασσόμενη σε νομιμόφρονα σχηματισμό. Ομως υπάρχει στη ρητορική της ένα στοιχείο που ανεξάρτητα από την ειλικρίνεια της μετάλλαξης φανερώνει την πραγματική της φύση. Πρόκειται για την οικονομική της πολιτική. Που συνοψίζεται σε δύο φράσεις: αυτάρκης οικονομία και προτεραιότητα στον πρωτογενή τομέα. Είναι η φιλοσοφία που οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην επιβολή ολοκληρωτικού καθεστώτος μέσα από την εξαθλίωση της κοινωνίας. Για να καταλάβουμε καλύτερα τη σημασία αυτής της θέσης, ας μου επιτραπεί να καταφύγω στην Ιστορία.
- Τα οικονομικά των ναζί. Με την κρίση της Wall Street, ο Κόσμος στη Μεγάλη Υφεση κλείστηκε στον εαυτό του. Το αποτέλεσμα ήταν εφιαλτικό και εκφράστηκε με τη μείωση κατά 50% του παγκόσμιου εμπορίου. Η Γερμανία, σοβαρή βιομηχανική δύναμη, επέζησε οικονομικά στη διάρκεια της Βαϊμάρης επειδή η Αμερική τροφοδοτούσε την κάλυψη των πολεμικών της αποζημιώσεων μέσω διακρατικών δανείων. Με τη μεγάλη ύφεση τα δάνεια σταμάτησαν, οι εξαγωγές και η βιομηχανική παραγωγή βυθίστηκαν και η ανεργία και συνεπώς η φτώχεια ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο.
Είναι η ώρα που αναλαμβάνει την εξουσία ο Χίτλερ. Η οικονομική πολιτική που ακολούθησε είχε τρεις άξονες: τις δημόσιες δαπάνες για έργα – το πρόγραμμα αυτοκινητοδρόμων -, τη μετατροπή της βιομηχανίας σε πολεμική και την αγιοποίηση του γεωργικού τομέα. Ο τελευταίος είχε πρωτεύοντα ρόλο γιατί ήταν στη βάση της ρατσιστικής ιδεολογίας των ναζί. «Οι Γερμανοί προέρχονται από τη Γη». Οι γεωργοί είναι οι εθνικοί ήρωες ενός λαού που θα κυριαρχήσει για χίλια χρόνια. Η επιστροφή στη Γη, στη γεωργία, επιβάλλεται με πολλούς νομοθετικούς και προπαγανδιστικούς όρους.
Αποτέλεσμα αυτής της τριπλής οικονομικής στόχευσης ήταν η αύξηση της κατανάλωσης, η εξάλειψη της ανεργίας και η επέκταση των κοινωνικών παροχών. Αν σε όλα αυτά προστεθεί και η μονομερής κατάργηση της συνθήκης των Βερσαλλιών, και συνεπώς η διακοπή της πληρωμής των πολεμικών αποζημιώσεων στους νικητές του Μεγάλου πολέμου, στην πρώτη φάση, δόθηκε η δυνατότητα στους ναζί να χρηματοδοτούν παροχές, εξοπλισμούς κ.λπ., και χρόνο, με λαϊκή αποδοχή, ώστε να ολοκληρώσουν την άλωση των θεσμών και να εγκαταστήσουν το ολοκληρωτικό τους κράτος.
Ομως. Ομως όλα αυτά τα ωραία είχαν ημερομηνία λήξης, στο μέτρο που η οικονομία της εξελίχθη σε «αυτάρκη» και εσωστρεφή. Η πτώχευση του Τρίτου Ράιχ ήταν προ των πυλών. Για να μην επανέλθει σε πληθωρισμό και ανεργία, είχε μόνο δύο δρόμους, μια και ο τρίτος – ο διεθνής δανεισμός – ήταν κλειστός: ή να επιβάλει σκληρή λιτότητα ή να χρησιμοποιήσει τη βιομηχανική της παραγωγή σε πολεμικό υλικό για να αρχίσει τον πόλεμο.
Προτίμησε τον δεύτερο. Ο πόλεμος έδωσε παράταση στον χρόνο κατάρρευσης του ναζιστικού καθεστώτος, γιατί εφαρμόζοντας την ιδεολογική της σάλτσα για ανάγκη και δικαίωμα του γερμανικού έθνους σε ζωτικό χώρο (Lebensraum) λεηλάτησε πρώτες ύλες και χρυσό από τις κατεχόμενες χώρες, και τις περιουσίες των Εβραίων. Και απέδωσε τους σκλάβους στην παραγωγή. Ενώ παράλληλα κράτησε τους «γνήσιους» Γερμανούς ευχαριστημένους και τυφλούς στις θηριωδίες που διέπραξε ο παράφρων δικτάτορας μέχρι την τελική κατάρρευση.
- Το μάθημα. Το μάθημα λοιπόν που μπορούμε να πάρουμε είναι απλό. Η οικονομική πολιτική που υπαινίσσεται η Χρυσή Αυγή για κλειστή και εθνικά υπερήφανη Ελλάδα, στραμμένη στον πρωτογενή τομέα και στην αυτάρκεια, είναι το αδύνατο σημείο της. Που προσεκτικά το καλύπτει μέσα από πατριωτικές και ξενοφοβικές κραυγές. Είναι η σημαντικότερη πολιτική τους θέση, που οδηγεί νομοτελειακά στην οικονομική εξαθλίωση, που όμοιά της δεν έχουμε ζήσει ούτε με τη σημερινή πτώχευση. Και ακριβώς αυτό το μοντέλο οδηγεί στην επιβολή ολοκληρωτικού καθεστώτος.
Ο πολεμικός εθνικισμός, η απομόνωση από την παγκόσμια κοινότητα, η προφανής ανάγκη σε μια τέτοια κοινωνία να εξαρτάται από την απόλυτα κυρίαρχη κρατική- κομματική εξουσία. Μια τέτοια εξουσία, όπως έγραφε η Χάνα Αρεντ, έχει τα σπέρματα της αυτοκαταστροφής από τη γέννησή της. Το πρόβλημα είναι ότι αν της δοθεί χρόνος μαζί με την καταστροφή της θα οδηγήσει στην καταστροφή της χώρας.
Το πιο επικίνδυνο στοιχείο είναι ότι πολιτικές δυνάμεις δεν ασχολούνται με τον ρόλο της οικονομίας στη διαμόρφωση του πολιτεύματος. Και την ενημέρωση του κυρίαρχου λαού. Είναι άγνοια της Ιστορίας ή μήπως σε όλο το φάσμα της πολιτικής υπάρχουν δυνάμεις που φλερτάρουν με τις ιδέες αυτές;