Σε καθέναν από τους 40.000 συμπολίτες μας που έπαιρναν παράνομα επίδομα αναπηρίας (ή όποιο άλλο), αντιστοιχούν δύο ή τρεις υπάλληλοι που τακτοποίησαν τη λαμογιά, όχι φυσικά με το αζημίωτο. Σε καθέναν από τους χιλιάδες καταπατητές και αυθαιρετούχους, αντιστοιχούν πολύ περισσότεροι κρατικοί λειτουργοί που τους βοήθησαν να αποκτήσουν φως, νερό, τηλέφωνο, φυσικά έναντι αμοιβής. Και βέβαια, οι περισσότεροι στο νοσοκομείο γνωρίζουν ποιοι γιατροί παίρνουν φακελάκια, στο υπουργείο Ανάπτυξης, ποιοι υπάλληλοι έχουν στήσει μηχανή παραγωγής βρώμικου χρήματος πάνω στα κοινοτικά κονδύλια του ΕΣΠΑ, στο υπουργείο Οικονομικών, ποιοι εφοριακοί και στελέχη του ΣΔΟΕ κάνουν άλλη δουλειά από αυτή για την οποία έχουν προσληφθεί.
Ο πολιτικάντης δεν θα είχε καμία δυνατότητα εκλογής, εάν δεν υπήρχε ο πελάτης που ανταλλάσσει την ψήφο του με την ευνοϊκή μεταχείριση του γιου στο στρατό και το βόλεμα της κόρης όπου να ’ναι. Και τα προεκλογικά ψέματα δεν θα επαναλαμβάνονταν, αν δεν υπήρχε μαζική προσήλωση στη λογική της εξαίρεσης: Δεν γίνεται να ισχύσουν όλα, αλλά μπορεί κάτι να γίνει ειδικά στην περίπτωσή μου, αφού ο πολιτευτής μου μπορεί να υπουργοποιηθεί και να βρει τις άκρες.
Είναι σοφός ο λαός; Είναι σίγουρα ιδιοτελής. Όχι όλοι, όχι πάντα. Αλλά πολλοί και συχνά. Το λέει η ιστορία των ελληνικών εκλογών. Ο ψηφοφόρος επιλέγει με το βλέμμα στην τσέπη του, συχνά αποδοκιμάζει και εκδικείται όποιον έσπασε το συμβόλαιο, σπανίως αποφασίζει με το βλέμμα στο μέλλον και με κριτήριο την πρόταση, τη διαχειριστική επάρκεια, πόσο μάλλον το μέλλον της επόμενης γενιάς.
Ο ψηφοφόρος έχει πάντα δίκιο; Σίγουρα έχει συνείδηση βαρυστομαχιασμένου τηλεθεατή. Αν μετρήσει κανείς την απήχηση που έχουν κάθε είδους αναγνωρίσιμοι, γόνοι και κληρονόμοι, οι εραστές των “παραθύρων” και οι ακραίοι γενικώς, καταλήγει εύκολα στο συμπέρασμα ότι πίσω από το παραβάν δεν μιλάει απαραίτητα η φωνή της συνείδησης, αλλά τα πιο χαμερπή ένστικτα.
Είναι αριστεροί όλοι αυτοί που δηλώνουν στις δημοσκοπήσεις ότι θα ψηφίσουν ΚΚΕ, ΣΥΡΙΖΑ, ΔΗΜΑΡ, ΑΝΤΑΡΣΥΑ; Αν αριστερό είναι η επιστροφή του επιδόματος, η απελευθέρωση των προσλήψεων στο δημόσιο και η διατήρηση του status quo ante, ασφαλώς. Αν μιλάμε για αναδιανομή του πλούτου, οικονομική δημοκρατία, πόσο μάλλον για κατάργηση ή περιορισμό της ιδιοκτησίας, ασφαλώς και όχι.
Η διαφθορά εξελίσσεται από πάνω προς τα κάτω ή αντίστροφα; Είναι σαν το ερώτημα σχετικά με την κότα και το αβγό και δεν έχει τόση σημασία όση του αποδίδεται. Το βέβαιο είναι ότι αυτού του είδους ο λαϊκισμός, η πολιτική φλυαρία και ανοησία που οδηγούν σε εθνική καταστροφή, δεν θα άντεχαν απέναντι σε μία κοινωνία με στοιχειωδώς εμπεδωμένες τις βασικές αρχές του ευρωπαϊκού διαφωτισμού.
Σηματοδοτεί την ανασύνθεση του πολιτικού σκηνικού η δυναμική νέων και μικρών κομμάτων; Ασφαλώς, αλλά με όρους λουμπενοποίησης. Η κατεδάφιση του δικομματισμού, στον οποίο οφείλονται τα ελληνικά πάθη, συντελείται με σκαπανείς τους Καμμένους, τους νεοναζί, τους γραφικούς και τους ασυνάρτητους. Θα ήταν θλιβερό, αν δεν ήταν τόσο επικίνδυνο.
Θα σωθούμε, τελικά; Κάνουμε ό,τι μπορούμε για το αντίθετο αποτέλεσμα. Αποκρούουμε όποια λύση προτείνεται έξωθεν και καμία λύση δεν παράγεται έσωθεν. Εθνικό σχέδιο για την έξοδο από την κρίση δεν διαμορφώνεται και ούτε καν επιχειρείται να διαμορφωθεί.
Αξίζει να σωθούμε; Κι αυτό ακόμη είναι αμφίβολο. Σε μια χώρα όπου δεν εφαρμόζεται ούτε καν ο αντικαπνιστικός νόμος και αντιμετωπίζεται ως προοδευτική η διάχυση της νικοτίνης, δεν έχει κανείς να ελπίσει σε πολλά. Πόσο μάλλον όταν η υπέρογκη φοροδιαφυγή παραμένει ανίκητη και -σε μεγάλο βαθμό- ηθικά νομιμοποιημένη, η καταστροφή της φύσης βαφτίζεται ανάπτυξη και η αντίσταση σε οποιοδήποτε ξεβόλεμα λατρεύεται -είτε πρόκειται για το όχι στο μνημόνιο, είτε για εκείνο του Αγοραστού από τη Θεσσαλία.
Η Αγγελική Σπανού είναι δημοσιογράφος