Ο κλισέ- τίτλος εμφανίζεται κάθε χρόνο τέτοια εποχή σε κάθε μέσο ενημέρωσης που σέβεται τον εαυτό του. «Η πρώτη, ή ο πρώτος, των πρώτων που αρίστευσε στις πανελλήνιες εξετάσεις συγκεντρώνοντας την υψηλότερη βαθμολογία». Απαραίτητη και η φωτογραφία όπως και η μίνι συνέντευξη όπου η αριστεύσασα, ή ο αριστεύσας, εξηγεί πώς τα κατάφερε.
Μπράβο και συγχαρητήρια σε όλα τα παιδιά που εισάγονται σε κάποια σχολή. Όχι μόνο στους αριστεύσαντες. Σε όλους.
Μπράβο όμως και σε μας; Γονείς που ζήσαμε τη χαρά αυτή ή που πρόκειται να τη γευτούμε στο μέλλον;
Όχι βέβαια. Τα στερνά τιμούν τα πρώτα και όσα μέλλεται να ζήσουν τα παιδιά που πετυχαίνουν στα πανεπιστήμια, μόνο αντάξια των κόπων που έκαναν, σχεδόν απ΄ την πρώτη γυμνασίου, δεν είναι. Καθ΄ όλη τη διάρκεια δηλαδή της παιδικής και εφηβικής τους ηλικίας που επί της ουσίας τους την «κλέβουμε». Για να κάνουν τι; Να εισαχθούν σ΄ ένα πανεπιστήμιο που δεν ξέρουν πότε και πόσο θα λειτουργεί, πόσες μέρες θα βρίσκεται υπό κατάληψη και πόσες θα περισσεύουν για μαθήματα; Σε ένα ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα όπου κινδυνεύει δια ασήμαντον αφορμή η ζωή φοιτητών και καθηγητών τόσο εντός του… ασύλου όσο και εκτός αυτού; Σε μια σχολή την οποία όταν τελειώσουν κάποτε με το καλό θα διαπιστώσουν πως όσα τους πρόσφερε σε γνώσεις ελάχιστα έως λίγο θα τους βοηθήσουν εάν καταφέρουν να κάνουν επάγγελμα τους αυτό που σπούδασαν;
«Παιδείας αγώνας άγονος» (σ. σ. παραφράζοντας τον τίτλο της κωμωδίας του Σαίξπηρ «Αγάπης αγώνας άγονος») είναι ίσως ο τίτλος που θα ταίριαζε στο εκπαιδευτικό μας σύστημα. Ένα σύστημα που παρά τις πάμπολλες και αλλεπάλληλες μεταρρυθμίσεις που υπέστη απ΄ όλους σχεδόν τους Υπουργούς Παιδείας τα τελευταία 40 χρόνια, τελικά δεν είναι τίποτα άλλο από μια βαριά και σταθερά ανθούσα βιομηχανία παραγωγής πτυχίων, πολλά απ΄ τα οποία είναι άνευ ουσιαστικού αντικρίσματος και αξίας.
Ναι, η ευθύνη βαρύνει σε μεγάλο βαθμό όσους όφειλαν εκ της θέσης και της αρμοδιότητας τους να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν ένα σύστημα που ως βασικό του στόχο θα είχε τη μύηση των παιδιών μας στη γνώση και στο να αποκτήσουν ουσιαστική κριτική ικανότητα κι ας εισάγονταν λιγότερα στα πανεπιστήμια. Ίσως έτσι να κατάφερναν να διαμορφώσουν μια πορεία με βάση τα δικά τους θέλω και τις δικές τους προτεραιότητες και όχι τα ανεκπλήρωτα όνειρα των γονιών τους. Βαρύνει όμως και μας, όχι μόνο ως γονείς, αλλά πρωτίστως ως πολίτες, που νομίσαμε ότι πληρώνοντας (σ. σ. φροντιστήρια κ.τ.λ.) εξασφαλίζαμε στα παιδιά μας το καλύτερο δυνατό μέλλον, πιέζοντας τα επί χρόνια για να μετατραπούν από ξέγνοιαστα και ανέμελα πλάσματα, σε άκρως ανταγωνιστικά, διεκδικώντας ένα τρόπαιο που ίσως και να μην τους χρησιμεύσει σε τίποτα στη ζωή τους.
Παιδείας αγώνας άγονος, λοιπόν, γιατί αν ήταν γόνιμος ακόμα και αν είχαμε μικρότερο αριθμό πτυχιούχων, θα ήταν καλύτερη η κοινωνία. Γιατί όπως είπε και ο Σωκράτης «η μόρφωση, όπως ακριβώς μια εύφορη γη, φέρνει όλα τα καλά». Βέβαια για τους αρχαίους μας προγόνους είμαστε περήφανοι και τους επικαλούμαστε ακόμα και δια ασήμαντον αφορμή, αλλά μάλλον δεν τους έχουμε κατανοήσει. Όπως δεν κατανοήσαμε ότι μόρφωση δεν σημαίνει απαραίτητα και πτυχίο. Και αυτό οφείλεται, δυστυχώς, στο ότι οι περισσότεροι από μας δεν τους μαθαίνουμε πραγματικά ποτέ γιατί δεν μας τους δίδαξαν, αλλά μας επέβαλαν να τους αποστηθίσουμε.