Στο ποδόσφαιρο όποια ομάδα κερδίσει το κέντρο συνήθως κερδίζει και το παιγνίδι. Το ίδιο, σε συνθήκες κανονικότητας, συμβαίνει και στην πολιτική.
Την περίοδο της κρίσης ο κανόνας αυτός παραβιάστηκε. Το πολιτικό σύστημα βρέθηκε εντελώς ανέτοιμο να διαμορφώσει ένα εθνικό σχέδιο ανασυγκρότησης της χώρας. Και εγκλωβίστηκε στα μνημόνια. Με συνέπεια να στρεβλωθεί εντελώς το περιεχόμενο της πολιτικής αντιπαράθεσης. Και να κυριαρχήσει το απατηλό δίπολο “μνημόνιο – αντιμνημόνιο”.
Γύρω από το δίπολο αυτό φτιάχτηκαν πολιτικές καριέρες. Αρχικά ο Σαμαράς, με τα “Ζάππεια”. Ακολούθησε ο Τσίπρας, με τη μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ σε αντιμνημονιακό κόμμα. Από κοντά, στα δικά τους βέβαια μεγέθη, ο Μιχαλολιάκος και ο Καμμένος. Ο Θεοδωράκης, από την άλλη, θεώρησε πως βρήκε χώρο να πλασαριστεί σαν το νέο που αποστρέφεται το παλιό. Και κάποια στιγμή φτάσαμε η πολιτική ζωή της χώρας να κινείται στον αστερισμό του Λεβέντη.
Το δίπολο “μνημόνιο – αντιμνημόνιο” άρχισε να ξεθωριάζει από τη στιγμή που ο ΣΥΡΙΖΑ κέρδισε τις εκλογές του Ιανουαρίου. Και να σβήνει, από τη στιγμή που η “αντιμνημονιακή” κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ υπέγραψε και άρχισε να εφαρμόζει το τρίτο μνημόνιο. Έστω και με “πόνο ψυχής”. Και με το ΔΝΤ παρόν, “αυτοπροσώπως”.
Η εκλογή Μητσοτάκη στην ηγεσία της ΝΔ ξαναφέρνει την πολιτική ζύμωση και την πολιτική αντιπαράθεση στο χώρο του κέντρου. Και αλλάζει την πολιτική ατζέντα. Μεταρρυθμίσεις, κράτος, επιχειρηματικότητα, καινοτομία, φορολογία, επενδύσεις, δουλειές, κοινωνικές δομές, περιβάλλον, παιδεία, Ευρώπη, θα είναι το νέο πεδίο της πολιτικής αντιπαράθεσης και των εναλλακτικών πολιτικών σχεδίων. Με άλλα λόγια, επιστροφή στην κανονικότητα.
Η εξέλιξη αυτή οδηγεί αναπόφευκτα σε ανασχεδιασμό τη στρατηγική όλων των κομμάτων. Πρωτίστως του ΣΥΡΙΖΑ. Το γεγονός ότι η πρώτη δημόσια αντιπαράθεση έγινε στο γήπεδο των μεταρρυθμίσεων αποδεικνύει ότι ήδη έχουμε μπει σε άλλη εποχή. Και μπορεί η πρώτη επίθεση Τσίπρα να αφορούσε το κυβερνητικό παρελθόν του Μητσοτάκη. Η φυγή όμως στο παρελθόν έχει ημερομηνία λήξης. Πολύ σύντομα η αντιπαράθεση θα έλθει στο σήμερα και το αύριο. Τα προβλήματα άλλωστε είναι εκρηκτικά.
Η εκλογή Μητσοτάκη αποτελεί ταυτόχρονα απειλή και ευκαιρία για τον ΣΥΡΙΖΑ. Απειλή, γιατί ο Μητσοτάκης θα επιδιώξει να κυριαρχήσει στο μεσαίο χώρο. Ευκαιρία, γιατί ο μόνος τρόπος να τον αντιμετωπίσει ο ΣΥΡΙΖΑ αποτελεσματικά είναι η γρήγορη και ειλικρινής προγραμματική και ιδεολογική του μετατόπιση. Κόβοντας τα “νταραβέρια” με τον εθνολαϊκισμό. Και με κυρίαρχη επιλογή τη διασφάλιση της απρόσκοπτης ευρωπαϊκής πορείας της χώρας. Ο άλλος δρόμος, τον οδηγεί σε στασιμότητα, οπισθοδρόμηση και τελικά ήττα. Θέλει; Μπορεί; Η πρώτη, εύκολη απάντηση είναι αρνητική. Όταν, όμως, ο “Πιτσιόρλας” δεν γνωρίζει τι ποιεί ο “Σκουρλέτης”, και αντιστρόφως, η απάντηση δεν μπορεί να είναι μονοσήμαντη. Σίγουρα θα παίξουν ρόλο και οι εξελίξεις στον ενδιάμεσο χώρο.
Η εκλογή Μητσοτάκη αποτελεί, πολύ περισσότερο, απειλή αλλά και ευκαιρία για τα κόμματα της ευρωπαϊκής ελάσσονος αντιπολίτευσης.
Το ιδεολογικά ασπόνδυλο Ποτάμι, αν συνεχίσει τη μοναχική του πορεία και περιοριστεί σε ατομικές προσκλήσεις, μπαίνει σίγουρα σε περιπέτειες. Αποδεικνύεται ότι η ανανέωση του κομματικού συστήματος δεν θα γίνει με παρθενογένεση.
Η πρώτη αντίδραση της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, πρωτίστως του ΠΑΣΟΚ, υπήρξε αμήχανη και φοβική. Το άρθρο, ωστόσο, της Φ.Γεννηματά στα “ΝΕΑ του Σαββατοκύριακου” δημιουργεί νέα, ελπιδοφόρα δεδομένα.
Πιστεύω πως χρειάζονται πιο τολμηρά βήματα. Μια μεγάλη ενωτική πρωτοβουλία. Για να φτάσουμε γρήγορα, με σχέδιο και δεσμευτικό χρονοδιάγραμμα, στο ιδρυτικό συνέδριο του νέου, σύγχρονου κόμματος της ελληνικής σοσιαλδημοκρατίας. Με αξιόπιστες διαδικασίες, ανοιχτές στην κοινωνία. Χωρίς ηγεμονισμούς. Χωρίς επετηρίδες, μηχανισμούς, φέουδα, εγωιστικές συμπεριφορές και προσωπικούς διαγκωνισμούς, που έρχονται από το παρελθόν. Διαφορετικά, “the game is over”. Η φύση άλλωστε και η πολιτική δεν ανέχονται το κενό. Οι ηγεσίες και τα στελέχη του χώρου βρίσκονται μπροστά σε ιστορικές ευθύνες.
Τσίπρας και Μητσοτάκης στήνουν ήδη το σκηνικό ενός νέου, πολωτικού δικομματισμού. Έχουν και οι δυο συμφέρον από την περαιτέρω συρρίκνωση του ενδιάμεσου χώρου. Ο τίτλος της “ΑΥΓΗΣ” ήταν χαρακτηριστικός: “Αριστερά ή Δεξιά”. Για να συμπληρώσει ότι “μεσοβέζικες επιλογές είναι πλέον δύσκολο να σταθούν”.
Το ερώτημα δεν είναι αν θα το πετύχουν. Είναι πολύ πιθανό να το πετύχουν. Το ερώτημα είναι αν αυτό χρειάζεται η χώρα μας για να βγει επιτέλους στο ξέφωτο. Η Ελλάδα, όμως, αυτό που χρειάζεται είναι πολιτική σταθερότητα, δημοκρατική ανασυγκρότηση, οικονομική ανάπτυξη, κοινωνική ανόρθωση και σταθερή ευρωπαϊκή πορεία. Και για να το πετύχει, χρειάζεται υπεύθυνες πολιτικές δυνάμεις, με εναλλακτικά πολιτικά σχέδια. Υπεύθυνη συμπολίτευση και υπεύθυνη αντιπολίτευση. Αλλά και εκλογίκευση της πολιτικής αντιπαράθεσης, που να επιτρέπει ευρύτερες συναινέσεις για τα μείζονα. Αυτό μόνο μια αναγεννημένη, ισχυρή προοδευτική παράταξη μπορεί να το εξασφαλίσει.