Out of the box δράση για τα Δ. Βαλκάνια

Παναγιώτης Ιωακειμίδης 13 Μαϊ 2024

Η κατάσταση στα  Βαλκάνια χειροτερεύει. Η επιστροφή στην εξουσία των εθνικιστών (VMRO-DPMNE) στη Β. Μακεδονία (προεδρία, κυβέρνηση) μόνο θετική εξέλιξη δεν μπορεί να θεωρηθεί για την περιοχή .Περικλείει τον  εν δυνάμει  κίνδυνο επιδείνωσης των σχέσεων της χώρας με Ελλάδα, Βουλγαρία, Σερβία, ακόμη και ΕΕ. Η νεοεκλεγείσα πρόεδρος Γκορτάνα Σιλιανόφσκα όπως και ο αρχηγός του VMRO Κριστιάν Μιτσκόσκι( νέος πρωθυπουργός;)  έχουν πρώτα απόλα  ανοιχτά αμφισβητήσει τη Συμφωνία των Πρεσπών με την οποία διευθετήθηκε το θέμα της ονομασίας της χώρας και άνοιξε ο δρόμος για την ένταξη της στους Ευρωτλαντικούς θεσμούς.  Κι αν ακόμη δεν φθάσουν στο σημείο να επιχειρήσουν κάτι δραστικό γύρω από τη Συμφωνία παραβιάζοντας την αρχή pacta sunt servanda (κάτω και από την πίεση ΕΕ και ΗΠΑ) είναι σχεδόν  βέβαιο ότι θα αθετήσουν κάποιες επιμέρους δεσμεύσεις. Ήδη έχουν δηλώσει ότι δεν θα χρησιμοποιούν τη συμφωνημένη ονομασία (Β. Μακεδονία) αλλά σκέτο το Μακεδονία σε ευθεία παραβίαση της Συμφωνίας.  Αυτό θα αποτελέσει βεβαίως πρόκληση για την Ελλάδα και επιχείρημα για όσους θα ήθελαν να δουν τη Συμφωνία να ξηλώνεται. Η κυβερνητική αλλαγή στη Β. Μακεδονία και η συνακόλουθη αβεβαιότητα έρχεται σε μια στιγμή που το σύνολο των Δ. Βαλκανίων απειλούνται με γενικευμένη αστάθεια και σε μια συγκυρία που οι σχέσεις της χώρας μας έχουν περάσει σε κατάσταση έντασης ή δοκιμασίας (Αλβανία, Σερβία, Κόσοβο, οριακά Βουλγαρία). Η δε Βοσνία-Ερζεγοβίνη βρίσκεται σε χρόνια αστάθεια με ορατή πάντοτε την απειλή της διάλυσης. Ενώ δυνάμεις όπως Ρωσία, Κίνα, Σ. Αραβία, Τουρκία έχουν επιδοθεί σε αγώνα δρόμου για να ενισχύσουν την παρουσία και επιρροή τους στην περιοχή( επίσκεψη Κινέζου προέδρου στη Σερβία.κ.λπ) .

        Η κατάσταση με άλλα λόγια στην περιοχή είναι εντελώς δυστοπική. Μια γενικότερη ανάφλεξη δεν μπορεί να αποκλεισθεί, ιδιαίτερα εάν επιστρέψει στην εξουσία στις ΗΠΑ ο Ντ. Τραμπ με τις περίεργες θεωρίες του για αλλαγή συνόρων. Η μόνη δύναμη που θα μπορούσε να λειτουργήσει σταθεροποιητικά είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση με κύριο μέσο τη διεύρυνση προκειμένου οι χώρες των Δ. Βαλκανίων να ενσωματωθούν θεσμικά στην ΕΕ.  Αλλά η διευρυνσιακή διαδικασία η οποία εκίνησε το 2003 με την Ατζέντα της Θεσσαλονίκης (με πρωτοβουλία της Ελλάδας δηλαδή) παραμένει βαλτωμένη παρά τις διακηρύξεις για επιτάχυνσή της μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία. Εδώ η ευθύνη και ρόλος της Ελλάδας είναι κομβικής σημασίας. Ως η μόνη χώρα της περιοχής με την μακρύτερη ιστορία συμμετοχής στην Ένωση και ισχυρή επιρροή ως ανεπτυγμένη οικονομία και υπέρμαχος της διεύρυνσης, μπορεί και πρέπει σε συνεργασία  να αναλάβει πρωτοβουλίες ξεφεύγοντας από οποιεσδήποτε διμερείς σκοπιμότητες. Και η ενδεδειγμένη πρωτοβουλία είναι μια με ισχυρό ουσιαστικό και συμβολικό περιεχόμενο- η Αθήνα   να παρουσιάσει ένα σχέδιο για την  πολιτική ένταξη όλων των Βαλκανικών χωρών στην Ένωση τώρα στη λογική της «σταδιακής προσχώρησης».  Με  την προϋπόθεση της ειρηνικής διευθέτησης οποιασδήποτε διένεξης σε τακτό χρονικό διάστημα και σεβασμό του κράτους δικαίου, οι Έξι Δυτικοβαλκανικές χώρες μπορούν  να κληθούν να συμμετέχουν στα πολιτικά όργανα της Ένωσης (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, Συμβούλιο) και σε συγκεκριμένο  αριθμό κοινών πολιτικών και δράσεων. Και με την εκπλήρωση  του  σύνολου  των κριτηρίων και διαπραγμάτευσης  να ολοκληρώσουν την πλήρη θεσμική ένταξη τους .

        Καιρός για τα Βαλκάνια να σκεφθούμε και δράσουμε out of the box…

Πηγή: www.tanea.gr