Η ουκρανική κρίση, που εισέρχεται πλέον στον τρίτο χρόνο της, εξακολουθεί να αποτελεί έναν από τους πιο περίπλοκους γεωπολιτικούς κόμπους της εποχής μας. Με τις αμερικανικές εκλογές να πλησιάζουν και τη μακρά σκιά του Ντόναλντ Τραμπ στο διεθνές τοπίο, η σύγκρουση φαίνεται να έχει αποκτήσει μια νέα δυναμική, που αποτελείται από στρατηγικές κινήσεις, συμφωνίες κάτω από το τραπέζι και πολιτικούς υπολογισμούς. Πώς όμως θα βγούμε από αυτόν τον πόλεμο χωρίς να χάσουμε γεωπολιτική επιρροή; Και, πάνω απ' όλα, ποιος θα βγει νικητής; Πώς αντιμετωπίζουν η Ιταλία και η Ελλάδα τη γεωπολιτική κρίση;

Ας δούμε μαζί μερικές από τις παραμέτρους της διεθνούς διαμάχης:

Το σχέδιο Τραμπ: τραχύ αλλά αποτελεσματικό;

Ο Ντόναλντ Τραμπ, γνωστός για την άμεση και συχνά ωμή προσέγγισή του, φαίνεται να έχει χαράξει μια στρατηγική που, αν και αμφιλεγόμενη, θα μπορούσε να αποδειχθεί αποτελεσματική. Το σχέδιο, όπως αποκαλύπτουν πρόσφατες φήμες και αναλύσεις, είναι πολυδιάστατο:

Άμεση εμπλοκή της Ευρώπης: Ο Τραμπ πιέζει τις μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες για μια πιο συγκεκριμένη εμπλοκή στην Ουκρανία. Στρατεύματα και στρατιωτικά μέσα θα μπορούσαν σύντομα να αναπτυχθούν στα κύρια κέντρα και τις υποδομές της χώρας, σηματοδοτώντας ένα αποφασιστικό βήμα πέρα από τις απλές δηλώσεις υποστήριξης. Αυτή η ενίσχυση της ΕΕ ως γεωπολιτικού παράγοντα θα μπορούσε να εξισορροπήσει τη ρωσική επιρροή και να μειώσει την ευρωπαϊκή εξάρτηση από τις ΗΠΑ.

Η συμφωνία για τα ορυκτά: Σύμφωνα με αποκλειστικό δημοσίευμα του Reuters, το Κίεβο ενδέχεται να υπογράψει συμφωνία με την Ουάσινγκτον για την εκμετάλλευση των ουκρανικών ορυκτών πόρων. Μια «μαλακή» εκδοχή του αρχικού σχεδίου, αλλά και πάλι ένας τρόπος για τον Τραμπ να δείξει στους Αμερικανούς ψηφοφόρους ότι τα χρήματα των φορολογουμένων επιστρέφουν, τουλάχιστον εν μέρει.

Ειρήνη χωρίς αναγνώριση: Μια ενδεχόμενη κατάπαυση του πυρός δεν θα συνεπαγόταν αναγνώριση των ρωσικών επιτευγμάτων από το Κίεβο. Αυτό θα επέτρεπε στον Τραμπ να παρουσιαστεί ως ικανός διαπραγματευτής χωρίς να παραχωρήσει έδαφος στον Πούτιν.

Η φθορά του ρωσικού στρατού: Ο πόλεμος, ακόμη και σε περίπτωση διαπραγματεύσεων, θα συνέχιζε να αποδυναμώνει τη Ρωσία, μειώνοντας τη στρατιωτική και υλικοτεχνική της ικανότητα.

Η παγίδα του Πούτιν: Ο Ρώσος ηγέτης, αν και γνωρίζει ότι βρίσκεται σε δύσκολη θέση, θα μπορούσε να βρει στη συνέχιση της σύγκρουσης έναν τρόπο να τροφοδοτήσει το εσωτερικό του αφήγημα.

Το σωζόμενο πρόσωπο: Εάν οι διαπραγματεύσεις αποτύχουν, οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να κατηγορήσουν τους Ουκρανούς ή τους Ρώσους, ενώ παράλληλα θα συνέχιζαν να προμηθεύουν το Κίεβο με στρατιωτική βοήθεια.

Η Ευρώπη μεταξύ ευκαιριών και κινδύνων

Για την Ευρώπη, το σενάριο αυτό αποτελεί ταυτόχρονα ευκαιρία και κίνδυνο. Από τη μία πλευρά, η μεγαλύτερη στρατιωτική και πολιτική εμπλοκή στην Ουκρανία θα μπορούσε να ενισχύσει τον ρόλο της ΕΕ ως παγκόσμιου παίκτη, μειώνοντας την εξάρτησή της από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Από την άλλη, ο κίνδυνος κλιμάκωσης της σύγκρουσης ή η κατηγορία της συνενοχής με την Ουάσινγκτον θα μπορούσε να υπονομεύσει την αξιοπιστία της Ευρώπης, ιδίως στα μάτια των χωρών που αντιμετωπίζουν με καχυποψία τη δυτική ανάμειξη.

Ο Πούτιν και η ρωσική παγίδα

Ο Βλαντιμίρ Πούτιν, από την πλευρά του, φαίνεται να γνωρίζει ότι βρίσκεται σε λεπτή και δύσκολη θέση. Ο πόλεμος, που αρχικά είχε σχεδιαστεί ως επιχείρηση αστραπή, έχει μετατραπεί σε μια κουραστική σύγκρουση με βαρύ ανθρώπινο και οικονομικό κόστος. Ωστόσο, ο Ρώσος ηγέτης θα μπορούσε να δει στη συνέχιση της σύγκρουσης έναν τρόπο να εδραιώσει την εσωτερική του εξουσία, παρουσιάζοντας τον εαυτό του ως τον μόνο ικανό να υπερασπιστεί τη «μητέρα πατρίδα» από εξωτερικές απειλές εν καιρώ πολέμου.

Και η Ιταλία;

Σε αυτό το πλαίσιο, η Ιταλία βρίσκεται σε αμφίσημη θέση. Από τη μία πλευρά, η ακροδεξιά κυβέρνηση Μελόνι με τη στήριξη του φιλοπουτινικού τοπικιστή του βορρά Σαλβίνι, έχει δείξει κάποια πίστη στην ατλαντική γραμμή, υποστηρίζοντας τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας και στέλνοντας βοήθεια στην Ουκρανία. Από την άλλη, προσωπικότητες όπως ο Τζουζέπε Κόντε και ορισμένα υπολοιπόμενα μέλη του Κινήματος 5 Αστέρων συνεχίζουν να επικρίνουν τον δυτικό παρεμβατισμό, τροφοδοτώντας τον φιλοπουτινισμό και μια εσωτερική συζήτηση που κινδυνεύει να αποδυναμώσει τη θέση της Ιταλίας στη διεθνή σκηνή.

Και η Ελλάδα;

Στο διεθνές πλαίσιο δεν μετράει και τόσο, θεωρείται αμελητέα δύναμη. Στην πραγματικότητα, στη συνάντηση στη Γαλλία ο Μακρόν δεν κάλεσε καν τον Έλληνα πρωθυπουργό ομόλογό του Μητσοτάκη. Η Ελλάδα είναι εγκλωβισμένη σε μια πολυπαραγοντική εσωτερική κρίση, όχι μόνο οικονομική αλλά και θεσμική, πολιτική, πολιτιστική, ακόμη και δημογραφική, ενώ η Τουρκία πιέζει για τη διεκδίκηση του ρόλου της ως υπερδύναμης της ανατολικής Μεσογείου, διεκδικώντας εν μέρει το Αιγαίο. Η κρίση της εισβολής στην Κύπρο το 1974 είναι πλέον γεγονός και δεν αμφισβητείται, γεγονός που ανοίγει νέες ορέξεις στον Ερντογάν να κατακτήσει με πράξεις βίας ελληνικά νησιά κοντά στις τουρκικές ακτές. Πάντα υπάρχει το casus belli της Τουρκίας κατά της Ελλάδας, σε περίπτωση που οι Έλληνες απαιτήσουν, βάσει του διεθνούς δικαίου, την επέκταση της θαλάσσιας ζωτικής περιοχής στα 12 μίλια από τις ακτές, αντί μόνο στα 6 που ισχύει σιωπηρά μέχρι σήμερα.

Πώς θα βγούμε από τον πόλεμο χωρίς να χάσουμε την επιρροή μας;

Η διέξοδος από την κρίση στην Ουκρανία περνά μέσα από μια λεπτή ισορροπία μεταξύ διπλωματίας και αποτροπής. Η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει πιο ενεργό ρόλο, όχι μόνο ως πάροχος βοήθειας, αλλά και ως αξιόπιστος διαμεσολαβητής. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, από την πλευρά τους, πρέπει να εξισορροπήσουν την επιρροή τους με τον σεβασμό της ουκρανικής κυριαρχίας και να αποφύγουν να μετατρέψουν τη χώρα σε απλό πιόνι στο μεγάλο γεωπολιτικό παιχνίδι.

Όσον αφορά τη Ρωσία, μόνο μια λύση με διαπραγμάτευση που θα λαμβάνει υπόψη τις ανησυχίες της για την ασφάλειά της (αλλά χωρίς να νομιμοποιεί τις επιθετικές της ενέργειες) μπορεί να οδηγήσει σε διαρκή ειρήνη.

Σε τελική ανάλυση, η ουκρανική κρίση είναι μια δοκιμασία για ολόκληρο το διεθνές γεωπολιτικό σύστημα. Εκείνοι που ξέρουν πώς να πλεύσουν σε αυτά τα ταραγμένα νερά χωρίς να χάσουν τον προσανατολισμό τους θα βγουν ισχυρότεροι. Οι άλλοι κινδυνεύουν να παγιδευτούν στον λαβύρινθο του πολέμου και της παρακμής.

Για περισσότερες αναλύσεις και γνώσεις σχετικά με την ουκρανική κρίση και τις γεωπολιτικές της επιπτώσεις, επισκεφθείτε το www.grecia.it, την πύλη που ενώνει την Ιταλία και την Ελλάδα σε ένα ταξίδι στην ιστορία, την πολιτική και τον πολιτισμό.

Πηγή: https://www.grecia.it/ucraina-trump-putin-e-leuropa-il-labirinto-della-guerra-e-la-ricerca-di-una-via-duscita