Ουκρανία : η Ένωση ως ειρηνοποιός δύναμη

Παναγιώτης Ιωακειμίδης 05 Απρ 2022

Οι θηριωδιες, (προφανή εγκλήματα πολέμου)  που διεπράχθησαν ( απο τα ρωσικά στρατεύματα) στη πόλη Μπούσα- αδιανόητες για την Ευρώπη του 2022-  πέραν από τη βαθειά  απέχθεια που προκαλούν  απαιτούν την απονομή δικαιοσύνης αλλά και την έμπρακτη καταδίκη τους με την επιβολή λ.χ.  νέων κυρώσεων . Απαιτουν όμως   ως  κορυφαία προτεραιότητα και την εντατικοποίηση   της  έρπουσας διπλωματικής διαδικασίας για τον τερματισμό του βάρβαρου  πολέμου και   ειρηνική διευθέτηση του ζητήματος της Ουκρανίας με  κύριο στόχο τη  διαφύλαξη της ανεξαρτησίας/ ακαιρεότητας   της χώρας  ως ελεύθερης δημοκρατικής οντότητας  και τη πλήρη ήττα του στρατηγικού σχεδίου του προέδρου Πούτιν( συνολική κατάληψη Ουκρανίας) . Σχέδιο  που ούτως ή άλλως   αποτυγχάνει    μπροστά  στη σθεναρή αντίσταση της Ουκρανίας και στη θλιβερή  κατάσταση των Ρωσικών ενόπλων δυνάμεων. Έτσι αυτή τη στιγμή οι  στρατιωτικές επιχειρήσεις   εστιάζονται  κυρίως  στην περιοχή  Ντομπάς και στις νότιες περιοχές (Αζόφ) προκειμένου να ενοποιήθεί  εδαφικά η   περιοχή με την Κριμαία γιά   να  προσαρτηθεί τελικά στη Ρωσία. Διαμελισμός Ουκρανίας.

Παράλληλα όμως ο πρόεδρος Πούτιν συμπράτει,   αν και διατηρεί σε χαμηλή πτήση τη διπλωματική διαδικασία διαπραγμάτευσης για να την εντατικοποιήσει όταν κρίνει   ότι είναι σε πλεονεκτική θέση ισχύος  για να προωθήσει  τους στόχους του. Ορισμένα σημεία σύγκλισης μεταξύ των δύο  πλευρών  έχουν, ως φαίνεται, επιτευχθεί στις μέχρι τώρα συνομιλίες, όπως (α) η εγκατάλειψη από πλευράς Ουκρανίας του στόχου ένταξής της στο ΝΑΤΟ (σταθερό αίτημα της Ρωσίας) και η υιοθέτηση καθεστώτος ουδετερότητας με ισχυρές εγγυήσεις και  με τη δυνατότητα ένταξής   στην Ευρωπαϊκή Ένωση, (β) εγκατάλειψη από πλευράς Ρωσίας της επιδίωξης προσάρτησης όλης της Ουκρανίας και ανατροπής του καθεστώτος Ζελένσκι («αποναζιστικοποίηση»). Το ακανθώδες θέμα βέβαια πάνω στο οποίο μπορεί να ναυαγήσει οποιαδήποτε δυνατότητα συμφωνίας παραμένει το εδαφικό και σε ποιά έκταση θα επιμείνει η Ρωσία στον ακωτηριασμό της χώρας, κάτι που δεν θα μπορούσε να αποδεχθεί ο πρόεδρος Ζελένσκι. Οπότε εμφανίζεται  το σενάριο ενός παρατεταμένου «πολέμου φθοράς» ή παγωμένης σύγκρουσης . 

Και στη διπλωματική διαδικασία,  η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να διαδραματήσει σημαντικό   ρόλο  λειτουργόντας   και ως η  ειρηνοποιός δύναμη, κάτι που είναι σε αρμονία με την ταυτότητα  της, χωρίς παρά ταύτα να χαλαρώνει στο στάδιο αυτό την πολιτική απόκρουσης της ρωσικής επιθετικότητας (προσέγγιση δύο γραμμών – two track).  Ειδικότερα,  η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί,μεταξύ άλλων,  να συμβάλει  εάν διακηρύξει ότι:

(α) Δεσμεύεται  να εντάξει  την Ουκρανία ως πλήρες μέλος  στο μέλλον με  καθεστώς ουδετερότητας (ανάλογο ή παρεμφερές  με αυτό της Αυστρίας)

(β) Το θεσμικό πλαίσιο της ΕΕ μπορεί να λειτουργήσει ως «παράμετρος εγγύησης» της ανεξαρτησίας και  καθεστώτος ουδετερότητας της Ουκρανίας.

(γ) Η επιλογή του  Ευρωπαικού συστήματος ασφάλειας  όχι εναντίον της Ρωσίας αλλά με τη Ρωσία παραμένει ως έσχατος  στόχος, με την αυτονόητη θεμελιακή προϋπόθεση ότι η Ρωσία θα συμπράξει εγκαταλείποντας την επιθετικότητά της και αποδεχόμενη  κανόνες και αρχές διεθνούς δικαίου, ΟΑΣΕ, κλπ. ( αν και  αυτό  είναι μάλλον  ανεφικτό με την παρουσία  Πούτιν στην εξουσία ,  έχει σημασία η επαναδιατύπωση του τωρα    – η Ρωσία ως κανονική χώρα  είναι μέρος της Ευρωπαϊκής ασφάλειας). 

 (δ) Η διάρκεια των κυρώσεων είναι συνάρτηση της συμπεριφοράς και πολιτικής της Ρωσίας. Δεν σκοπεύουν στην απομόνωση της Ρωσίας εις το διενεκές.

Η Ένωση αντέδρασε μέχρι τώρα γρήγορα, συνεκτικά και αποτελεσματικά για τη στήριξη της Ουκρανίας και  καταδίκη (κυρώσεις) της Ρωσικής επιθετικότητας. Καθήκον  είναι η συμβολή της (και) στην αναζήτηση της ειρήνης με δικαιοσύνη (τα εγκλήματα πολέμου λ.χ. θα πρέπει να τιμωρηθούν). 

Πηγή: www.tanea.gr