Ο Μπενεντέτο Κρότσε από πολλούς θεωρείται το κορυφαίο πνευματικό ανάστημα της Ιταλίας στον 20ο αιώνα. Μεταχεγκελιανός φιλόσοφος, θεωρητικός της αισθητικής, δοκιμιογράφος, αυτοταλαιπωρήθηκε πολύ από τις πολιτικές ιδέες που προσπάθησε σε περιόδους κρίσης να τις ενσωματώσει σε νεόφερτα πολιτικά ρεύματα. Θεωρείται ο διανοητικός πυλώνας του φιλελεύθερου αντιφασισμού, ωστόσο, στις αρχές της δεκαετίας του 1920, σε μιαν επώδυνη στροφή της σκέψης του, αποφάσισε να συνταχθεί με το ανατέλλον άστρο του Μουσολινικού φασισμού, λέγοντας πως αυτός είναι το φάρμακο – αντίδοτο για την παρηκμασμένη –τότε– ιταλική κοινωνία. Είπε ακόμα πως αφού το καταπιεί και ιαθεί μερικώς ή ολικώς, τότε δεν θα το ξαναχρειαστεί. Αναγνώρισε το λάθος της επιλογής – στην οποία συντέλεσε η κοινή αρχική μαρξιστική παιδεία, τόσον του ίδιου, όσο και του πρώιμου Μουσολίνι – αντιστάθηκε όσο μπορούσε στους μελανοχίτωνες, έγινε φιλελεύθερος, επικεφαλής μάλιστα των Ιταλών φιλελευθέρων και πέθανε το 1952.
Είναι από τα πλέον ανάγλυφα ιστορικά παραδείγματα, όπου η σκέψη ενός προοδευτικού στοχαστή μπερδεύεται με τα ολοκληρωτικά φληναφήματα δημαγωγών που αγαπούν να μισούν τo αστικό δημοκρατικό ιδεώδες.
Οι παραπάνω εισαγωγικές γραμμές, όπως και η επικεφαλίδα, δόθηκαν έτσι ώστε να ιχνηλατηθούν οι οβιδιακές μεταμορφώσεις δημοκρατών στοχαστών ή καλλιεργημένων πολιτικών του χώρου των μεταρρυθμίσεων και του εκσυγχρονισμού, αναφορικά με την επιλεκτική και απροσδόκητη συγγενική εξ αγχιστείας σχέση που επιχειρούν να συνάψουν με το εθνοποπουλιστικό ομογενοποιημένο πιά πολιτικό υβρίδιο που διοικεί τη χώρα από την αρχή του 2015. Τα ονόματα λίγο – πολύ είναι γνωστά.
Φαίνεται πως διακονούν την αντίληψη – απλουστευτικά – μιας νέου τύπου Ελληνικής Σ/δημοκρατίας, που μαγικά θα σχετιστεί αλλιώτικα με την Ευρώπη ή και τους γείτονες της χώρας. Παρακάμπτουν με εντυπωσιακή σιωπή, με μια κραυγαλέα σιγή τον κοινοβουλευτικό καθεστωτισμό που προσπαθεί να επιβάλλει ως άλλο νομιμοποιημένο Κράτος – Παρακράτος η παρούσα διακυβέρνηση, διασχίζοντας φόρα – παρτίδα το περιστύλιο της Βουλής.
Στέκονται σε ασύστατες διακηρύξεις, που ναι μεν έχουν την αναγωγή τους στον Δυτικό Διαφωτισμό, ωστόσο δεν συνοδεύονται από κανέναν οδικό χάρτη υλοποίησης. Τουναντίον, εμφανίζονται και εξαφανίζονται αναλόγως του ακροατηρίου και του – υποτιθέμενου – αντιπάλου.
Επί παραδείγματι, ο ευτελισμός ως προς την αποφασιστικότητα της ιδρύσεως ουδετερόθρησκου κράτους. Χρησιμοποιείται η θεμιτή αλλαγή της ύλης των Θρησκευτικών, η οποία όμως αναστέλλεται. Έτσι το ψεύδος αντικαθιστά τον ορθό πολιτικό λόγο και τις αναγνώσεις του, που λένε πως επειδή το Ελληνικό Κράτος είχε ως συστατικό την Ορθοδοξία κι ακόμα–ακόμα την φαντασιακή εικασία της Πανορθόδοξης Σερβορωσικής ενίσχυσης, επίσης επειδή η μετεξέλιξη αυτών των στερεοτύπων οδήγησε στην τερατογένεση του Ελληνοχριστιανικού Πολιτισμού, απαιτείται ένας χρόνιος αποδεικτικός οδικός χάρτης, με πολλές πιθανότητες ευοδώσεως.
Ο επάρατος νεοφιλελευθερισμός – ως τέτοιο εννοώ τις περιπτώσεις Θάτσερ, Πινοσέτ, Ρέιγκαν – ουδέποτε, ή τέλος πάντων λίγες φορές προσέγγισε τις πολιτικές λιτότητας που υπό τον μανδύα της δημοσιονομικής σταθερότητας εφαρμόζονται στην Ευρώπη. Κατά συνέπεια, δεν μπόρεσα να κατανοήσω τις επίκαιρες γειτονίες π.χ. του κ. Ν. Μουζέλη, με την νεοαριστερή ασαφή ιδιόλεκτο και τη θέση που αυτή δίνει σε πελατειακές συνιστώσες της Πολιτείας. Να το πούμε πολύ απλά: Τι δουλειά έχει ο εκσυγχρονισμός με τις συντεχνίες, που ως μέρη του ομιχλώδους όχλου τον συγκροτούν αθροιζόμενες;
Η συνηγορία υπέρ των μεταρρυθμίσεων, δεν μπορεί σε οποιαδήποτε εκδοχή να ταυτιστεί με τον βίαιο ελληνοχριστιανικό – μεταξικού τύπου – αντιμεταρρυθμιστικό λόγο του Υπ. Εθνικής Άμυνας. Παρομοίως, ο ιδεολογικός μιλιταρισμός που βρίσκεται σε πλήρη αναντιστοιχία με τον έξυπνο και ευέλικτο διπλωματικό δρόμο, δεν έχει καμμιά απολύτως σύνδεση – ίσα , ίσα – με τον νέο πατριωτισμό του εθνικού σχεδιασμού και την αντίληψη πως μια χώρα, πρώτα ισχυροποιείται ως Πολιτεία και κατόπιν οχυρώνεται στρατιωτικά, ή έστω ταυτόχρονα.
Γνωρίζετε ίσως πως ο ευφυής αλλά και μαζί σκληρότατος Ι. Μεταξάς, πήρε ανορθωτικά μέτρα για το ΙΚΑ, ενίσχυσε με τον τρόπο του το λόγο και το ρόλο των γυναικών, καθιέρωσε το οκτάωρο. Τα μέτρα – ορθά – έμειναν και διευρύνθηκαν μετά την Κατοχή, ωστόσο δεν μπορούμε ολιστικά να ανεχθούμε μια δικτατορική εκτροπή του Μεταξά, του Μανιαδάκη, του Κοτζιά, ακόμα κι αν τη στήριξαν ικανοί πολιτικοί, όπως ο συνεργάτης του Ελ. Βενιζέλου, Κ. Ζαβιτσιάνος, αλλά και μερικοί άλλοι.
Η δόλια συνταγματική εκτροπή που παρατηρείται και κινείται στις παρυφές της Συνταγματικής ορθότητας, θα μπορούσε να είναι ολιγαρχική απολυταρχία αν ο Καραμανλής ο πρεσβύτης δεν έβαζε πιεστικά τη χώρα στην ΕΟΚ, αν ο Σημίτης δεν μας έχωνε πιο βαθιά σ΄ αυτήν μέσω του Ευρώ κι αν ο Παπαδήμος, ο Βενιζέλος και πιο μετά ο νεορεαλιστής Σαμαράς, δεν μας κράταγαν εκεί μέσα.
Τα ρωσικά εκτυπωτήρια δεν έχουν καμμιά σχέση με τις σ/δημοκρατικές αλλά και αστικές μεταρρυθμίσεις που μέχρι προχτές πρέσβευαν ο Μουζέλης, ο Τσουκαλάς ή ο Βέλτσος. Όταν ο Πουλαντζάς είδε τις δυσκολίες της δημοκρατικής μετάβασης, κατέληξε φοβισμένα στην αναγκαιότητα ενός προωθημένου φιλελευθερισμού στα τελειώματα του βιβλίου του για το Κράτος και τις Κοινωνικές Τάξεις. Όταν ο Μπερλινγκουέρ είδε από κοντά τους φράχτες της ιταλικής κοινωνίας, μίλησε για δίκαιη λιτότητα. Όταν ο σπουδαίος Μπ. Κρότσε συνάντησε και αποδέχτηκε τον Μουσολίνι, έμπρακτα μετάνιωσε και τεκμηρίωσε το μετάνιωμά του .
Εδώ, οι οπαδοί του Γκίντενς θα κάνουν ξανά τη θεωρητική στροφή στα πλαίσια ενός ευέλικτου μείζονος εθνικού σχεδιασμού, που μάλλον σύντομα θα απαιτηθεί; Ποιος ξέρει…