Ο κος Κώστας Σημίτης είναι καθηγητής πανεπιστημίου και πολιτικός. Διετέλεσε πέντε φορές υπουργός από το 1981 έως το 1995 και τρείς φορές πρωθυπουργός της Ελλάδας από το 1996 έως το 2004.
Την 09/06/2019 δημοσιεύθηκε στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ άρθρο του με τίτλο «Αιγιαλίτιδα ζώνη – ΑΟΖ – Υφαλοκρηπίδα: προσοχή τώρα», στο οποίο εκφράζει τις ανησυχίες του αναφορικά με τις εξελίξεις στις σχέσεις της χώρας μας με την Τουρκία.
Το άρθρο αυτό προκάλεσε αντιδράσεις που υποχρέωσαν τον κο Σημίτη να επανέρθει με νεότερο άρθρο του την 24/06/2019 με τίτλο «Το διεθνές δίκαιο είναι πυξίδα μας».
Θεωρώ πως ο κος Σημίτης ήταν και εξακολουθεί να είναι, χρήσιμος πολιτικός για τη Χώρα, ανησυχώ όταν ανησυχεί και παρακολουθώ πάντα με προσοχή όσα λέει και όσα γράφει.
Το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί ελεύθερη απόδοση όσων μας έγραψε στα δύο αυτά άρθρα του.
Φίλες, φίλοι
Οι διαφορές και τα προβλήματα μεταξύ γειτονικών κρατών είτε παραμένουν επί χρόνια σε εκκρεμότητα είτε επιλύονται.
Όταν παραμένουν σε εκκρεμότητα ελλοχεύει πάντα ο κίνδυνος μία όξυνση των διαφορών να οδηγήσει σε βεβιασμένη επίλυση τους ή/και σε πολεμική σύγκρουση, ιδίως αν οι διαφορές αφορούν στα όρια της εθνικής κυριαρχίας.
Σε αυτή την περίσταση ο κίνδυνος να επικρατήσει το δίκιο του ισχυρού είναι πολύ μεγάλος.
Οι διαφορές λοιπόν σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, πρέπει να επιλύονται καταρχήν με συνεννόηση μεταξύ των κρατών και εφόσον δεν επέλθει συμφωνία, με προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο.
Τόσο απλό αλλά καθόλου εύκολο.
Καθόλου εύκολο γιατί το Διεθνές Δικαστήριο ενδέχεται να μην αποδεχτεί στις αποφάσεις του τις απόψεις που θα υποστηριχθούν από κάποιο προσφεύγον μέρος και αυτό πολύ πιθανόν να καταστρέψει τις πολιτικές καριέρες όσων συμφώνησαν στην προσφυγή του.
Η κυβέρνηση μου (1996 – 2004), προκειμένου να αποφευχθεί μία διαρκής διαμάχη με την Τουρκία για τα σύνορά μας, τόλμησε και είχε αποδεχτεί την προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο για την επίλυση κάθε εκκρεμούς συνοριακής διαφοράς μας που δεν θα είχε επιλυθεί με διμερείς διαπραγματεύσεις.
Μάλιστα στο πλαίσιο της συμφωνίας του Ελσίνκι (1999) πετύχαμε να τεθεί ως όρος στα υποψήφια προς ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση κράτη, άρα και στην Τουρκία, η υποχρεωτική προσφυγή τους στο Διεθνές Δικαστήριο για την επίλυση διασυνοριακών διαφορών τους.
Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας το 2004 ανέτρεψε αυτή την πολιτική, οι λόγοι εξηγήθηκαν παραπάνω.
Οι διαφορές και τα προβλήματα παραμένουν και αυτό παρέχει τη δυνατότητα στην Τουρκία να επαναφέρει το θέμα της οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και με τον τρόπο αυτό να αμφισβητεί τα σύνορά μας όποτε το κρίνει σκόπιμο.
Φίλες, φίλοι
Εκτιμώ πως οι σχέσεις μας με την Τουρκία θα οξυνθούν στο άμεσο μέλλον και αυτό γιατί οι συνθήκες που επικρατούσαν επί δεκαετίες μέχρι σήμερα άλλαξαν.
Η αποφασιστική διαφορά προέκυψε από την ανεύρεση κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) και την πιθανολόγηση ότι υπάρχουν κοιτάσματα φυσικού αερίου και πετρελαίου σε περιοχές της ελληνικής και κυπριακής υφαλοκρηπίδας.
Τα όρια της υφαλοκρηπίδας δεν έχουν συμφωνηθεί και εκτιμώ πως δεν θα συμφωνηθούν χωρίς προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο.
Το πρόβλημα δημιουργείται από το γεγονός πως η ελληνική και τουρκική άποψη για τα όρια της υφαλοκρηπίδας δε συμβιβάζονται αλλά αντιθέτως συγκρούονται.
Είναι πολύ πιθανό η Τουρκία να στείλει πλοίο ερευνών σε τμήμα της υφαλοκρηπίδας, που η Ελλάδα θεωρεί ελληνικό και η Τουρκία τουρκικό.
Η ένταση θα είναι αναπόφευκτη.
Το γεγονός αυτό, αντί να προκαλέσει την αρνητική στάση και την διαμαρτυρία των συμμάχων της Ελλάδας ενδέχεται να τους οδηγήσει σε μία επιφυλακτική στάση. Να θεωρήσουν ότι έχουν την ευκαιρία να τελειώνουν με τις ελληνοτουρκικές διαφορές και έτσι να ισχυροποιήσουν την παρουσία τους στην ανατολική Μεσόγειο.
Επειδή έτσι έχουν τα πράγματα, πιστεύω ότι είναι αναγκαία η τακτοποίηση των εκκρεμοτήτων.
Ο κίνδυνος επεισοδίων με αρνητικές επιπτώσεις θα συνεχίσει να είναι υπαρκτός εάν δεν προσπαθήσουμε να βρούμε λύσεις, όχι πάντα ευχάριστες ίσως, αλλά που κατοχυρώνουν την ειρήνη στην περιοχή.
Να αναλάβουμε πρωτοβουλίες, όταν αυτό θεωρηθεί χρήσιμο, ώστε να καταστεί σαφές ότι στις σχέσεις με τις γειτονικές χώρες δεν ισχύει το δίκιο του ισχυρότερου και μονόπλευρες αποφάσεις δεν μπορούν να γίνουν δεκτές.
Η Ελλάδα στην υπάρχουσα αντιπαράθεση πρέπει να δείξει αποφασιστικότητα ως προς την βούληση της να επιλύσει ειρηνικά οποιαδήποτε διαφορά σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο που απαιτεί συνεργασία και εφόσον δεν επέλθει συμφωνία, λύση των διαφορών από το Διεθνές Δικαστήριο.
Σε μια τέτοια προσπάθεια η Ελλάδα θα έχει πιστεύω την συμπαράσταση τόσο της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και των ΗΠΑ.
Σας ευχαριστώ