Στην πολιτική συνηθίζουμε να λέμε ότι πρωταρχική σημασία έχουν οι ιδέες και οι θέσεις. Είναι πράγματι έτσι, ωστόσο οφείλουμε να δεχτούμε ότι ακόμα και οι εποικοδομητικότερες ιδέες και θέσεις εάν δεν περιβληθούν το κατάλληλο οργανωτικό σχήμα κι αν δεν εκφραστούν από αξιόπιστα πρόσωπα που μπορούν να απευθυνθούν στην κοινωνία, χάνουν την αξία τους.
Το τελευταίο διάστημα βρίσκεται σε έξαρση η συζήτηση για τα οργανωτικά της Ελιάς. Το πως θα στελεχωθεί το ευρωψηφοδέλτιο, ποιοι θα μετάσχουν στην οργανωτική συνδιάσκεψη, με ποιες διαδικασίες θα παρθούν οι αποφάσεις και όλα τα συναφή. Είναι πράγματι ζητήματα ζωτικά επί των οποίων θεωρώ χρέος μου να καταθέσω και τη δική μου γνώμη.
Έχω αρθρογραφήσει και παλιότερα υπογραμμίζοντας πως η οικοδόμηση της νέας κεντροαριστεράς πρέπει να γίνει βασικά υπόθεση της κοινωνίας. Βασικό λοιπόν πρόταγμα όλης της σχετικής συζήτησης πρέπει να είναι η διασφάλιση ότι όποιες αποφάσεις παρθούν θα έχουν την ευρύτερη δυνατή κοινωνική συμμετοχή και νομιμοποίηση. Δεν θα είναι αποτέλεσμα παρασκηνιακών συζητήσεων, ενδοκομματικών αλισβερισιών και αδιαφανών μεθοδεύσεων.
Με αυτά κατά νου ερχόμαστε στο πρώτο επίδικο ζήτημα: ποιοι θα πάρουν μέρος στην οργανωτική συνδιάσκεψη του Φεβρουαρίου (ή όποτε τελικά αυτή γίνει). Είμαι της άποψης ότι πρέπει να πάρουν μέρος όλοι ή όσο το δυνατόν περισσότεροι. Οι 58, το ΠΑΣΟΚ, η Δυναμική Ελλάδα, η Συμφωνία για τη Νέα Ελλάδα, οι Μπροστά, το Π80, η Πρωτοβουλία Β, ο Κοινωνικός Σύνδεσμος και γενικά όλες οι κινήσεις του ευρύτερου χώρου. Νομίζω ακόμα ότι οφείλει να προσκληθεί στο σχετικό διάλογο και η ΔΗΜΑΡ (τουλάχιστον όσα στελέχη της το επιθυμούν), η Οικολογία Ευρώπη, αλλά και η ΔΡΑΣΗ.
Δεν πρέπει να φοβηθούμε ούτε τις διαδικασίες ούτε το άνοιγμά τους σε όσο το δυνατόν ευρύτερο αριθμό ανθρώπων. Όσο περισσότερο ανοιχτούν οι διαδικασίες τόσο περισσότερο θα νομιμοποιηθούν κοινωνικά και πολιτικά. Η συνδιάσκεψη αυτή μπορεί να αποτελέσει μια πρώτης τάξης ευκαιρία για μια ουσιαστική πολιτική και προγραμματική όσμωση όλων των δυνάμεων που συναπαρτίζουν το χώρο μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ.
Κριτήριο καθορισμού της αριθμητικής αναλογίας των συμμετεχότων νομίζω ότι πρέπει να είναι το πολιτικό τους μέγεθος. Αυτό τουλάχιστον είναι το μόνο αντικειμενικό κριτήριο.
Έχω την πεποίθηση ότι καταλύτης επίτευξης του σχήματος που περιγράφω είναι οι 58. Αυτοί μπορούν να αποτελέσουν τον συνδετικό κρίκο μεταξύ όλων των προαναφερομένων, να πιέσουν για την ευρύτερη δυνατή συμμετοχή στη συνδιάσκεψη, αλλά και να διασφαλίσουν την παρουσία σε αυτή εκπροσώπων από όλες τις επιτροπές πρωτοβουλίας που έχουν σχηματιστεί και θα σχηματιστούν σε όλη τη χώρα.
Τι θα αποφασίσει αυτή η συνδιάσκεψη (η οποία παρεμπιπτόντως πρέπει να γίνει το συντομότερο διότι ο χρόνος τρέχει ήδη εναντίον μας); Την κοινή κάθοδο όσων δυνάμεων το επιθμούν στις ευρωεκλογές (για όσες δεν το επιθυμήσουν θα έχει γίνει τουλάχιστον ένα σημαντικό βήμα προσέγγισης με πιθανή μελλοντική χρησιμότητα) και τις διαδικασίες ανάδειξης του ευρωψηφοδελτίου.
Κι εδώ ακριβώς ερχόμαστε στο δεύτερο επίδικο ζήτημα: με ποιον ακριβώς τρόπο θα καταρτιστεί το ευρωψηφοδελτιο; Πως θα αναδειχτούν οι υποψήφιοι; Ποια θα είναι η αναλογία σε αυτό των σχηματισμών που μετέχουν στην Ελιά; Ποιος θα είναι επικεφαλής;
Το πλέον δύσκολο και σύνθετο ζήτημα εν προκειμένω είναι ασφαλώς η διαδικασία συγκρότησης του ψηφοδελτίου. Θα προκύψει με ανοιχτές κάλπες σε όλη την Ελλάδα; Θα προκύψει με καθορισμό των υποψηφίων απευθείας από τη συνδιάσκεψη; Αν προκριθεί η πρώτη λύση τι θα γίνει με τον κίνδυνο επικράτησης των μηχανισμών; Αν προκριθεί η δεύτερη λύση πως θα απαντηθεί η κριτική περί έλλειψης της ευρύτερης κοινωνικής συμμετοχής και νομιμοποίησης; Διόλου απλά ζητήματα που απαιτούν ιδιαίτερη περισκεψη.
Nομίζω ότι εάν η Ελιά θέλει να ανταποκριθεί στις προκλήσεις των καιρών και στις απαιτήσεις της εποχής οφείλει να πάρει τα ρίσκα της. Η επιλογή των ανοιχτών και αμεσοδημοκρατικών διαδικασιών για τη συγκρότηση του ψηφοδελτίου είναι μονόδρομος. Πέραν του ότι ο κίνδυνος των μηχανισμών, παρότι υπαρκτός δεν έχει την ίδια δύναμη συγκριτικά με το παρελθόν, είναι και μια ευκαιρία για την κοινωνία να δώσει τις εξετάσεις της. Εάν η κοινωνία δεν θέλει μηχανισμούς θα έχει κάθε δυνατότητα να τους σαρώσει στην κάλπη. Εαν πάλι δεν το θέλει ή αδιαφορήσει δεν θα νομιμοποιείται να τους καταγγέλει.
Το μόνο θέμα, το οποίο κατά τη γνώμη μου οφείλει να καθοριστεί κεντρικά είναι η ποσόστωση της εκπροσώπησης κομμάτων και κινήσεων βάσει της οποίας θα στελεχωθεί το ψηφοδέλτιο, το οποίο πρέπει ασφαλώς να είναι αντιπροσωπευτικό όλων των μετεχόντων πολιτικών υποκειμένων και όλων των ιδεολογικών αποχρώσεων. Όχι της σειράς κατάταξής τους (αυτή θα προέλθει από την ανοιχτή κάλπη), αλλά της συμμετοχής.Μιλάμε πάντα για μια ποσόστωση, η οποία προφανώς και δεν θα συνεπάγεται την κατά απόλυτη πλειοψηφία κάλυψη του ψηφοδελτίου από κανέναν εκ των συμμετεχόντων.
Επαφίεται ως εκ τούτου στα ίδια τα κόμματα και τις κινήσεις να επιλέξουν και να θέσουν υπό την κρίση της κοινωνίας τους ανθρώπους που νομίζουν ότι έχουν τις προϋποθέσεις να σηματοδοτήσουν το ιδεολογικό και αξιακό στίγμα του μεγάλου τρίτου πόλου. Όποιος εξ αυτών συγκεντρώσει τις περισσότερες ψήφους ανεξαρτήτως από που προέρχεται θα τεθεί και επικεφαλής του ευρωψηφοδελτίου.
Η διαδικασία που εισηγούμαι έχει τα ρίσκα της, αλλά σποτελεί ένα τέστ για όλους μας. Τέστ πρώτα από όλα για τα κόμματα και τις κινήσεις να προτείνουν αξιόλογους ανθρώπους εντός ή εκτός κομματικών τειχών ως υποψηφίους και κυρίως τεστ για την κοινωνία να αποδείξει ότι δεν είναι έρμαιο μηχανισμών κι ότι όντως μπορεί και θέλει να κάνει τις υπερβάσεις της και να δώσει ευκαιρίες σε ανθρώπους που το αξίζουν. Όσο αντιπροσωπευτικότερο είναι το δείγμα των υποψηφίων τόσο μεγαλύτερο το εύρος των επιλογών, αλλά και των ενδιαφερομένων να ψηφίσουν και τόσο δυνητικά μικρότερη η επιρροή των περιβόητων ή και διαβόητων μηχανισμών.