Η απόρριψη της συνεργασίας ΔΗΜΑΡ – ΣΥΡΙΖΑ παρουσιάστηκε ως κεραυνός εν αιθρία. Ήταν όμως; Πριν εισέλθω στην ουσία του θέματος οφείλω μια μικρή διευκρίνιση. Επιδιώκω να κρίνω τις αντίθετες με μένα απόψεις με τρόπο και κριτήρια που θα ήθελα και οι άλλοι να κρίνουν τις δικές μου. Ενστερνιζόμουν πάντα την κατηγορική προσταγή «ενέργησε με τρόπο, ώστε οι αρχές σου να μπορούν να γίνουν καθολικός κανόνας». Δεν διανοούμαι, ακόμα και όταν κάνω λάθη, την πολιτική και συγγραφική μου δράση έξω απ’ αυτόν τον κανόνα. Σπεύδω επομένως να διευκρινίσω ότι δεν πιστεύω πως ο στόχος όσων υποστήριξαν τη συνεργασία με τον ΣΥΡΙΖΑ καθοδηγούνταν από προσωπικές στρατηγικές. Ήταν, κατά τη γνώμη μου, ένας πολιτικός στόχος, θεμιτός, αλλά από τη σκοπιά των ιδεών και των αρχών της Ανανεωτικής Αριστεράς πολιτικά λανθασμένος. Η ΔΗΜΑΡ μετά τις ευρωεκλογές έκανε την πρότασή της για τον διπλό διάλογο: από τη μια με τις δυνάμεις του σοσιαλισμού και της δημοκρατίας, της πολιτικής οικολογίας και της αριστερής σοσιαλδημοκρατίας και από την άλλη με τις δυνάμεις της ριζοσπαστικής Αριστεράς. Αυτό σήμαινε ότι η οποιαδήποτε συνεργασία με τον ΣΥΡΙΖΑ θα στηρίζονταν στην αυτόνομη πολιτική παρουσία του πόλου των δυνάμεων του σοσιαλισμού και της δημοκρατίας. Παρουσία που θα μπορούσε να εκλογικεύσει την πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ, σε περίπτωση κυβερνητικής συνεργασίας.
Στη συνέχεια ακολούθησε η δέσμευση του Συνεδρίου της να μη ψηφίσει για την εκλογή Προέδρου. Απόφαση που ακύρωνε τη μέχρι τότε σωστή θέση της ότι θα κρίνει το θέμα στη στιγμή που θα τεθεί και ανάλογα με τις εφαρμοζόμενες πολιτικές. Αυτό ήταν το πρώτο βήμα προς την αλλαγή του σχεδίου της. Η μεταγενέστερη απόφαση για τη διακοπή του διαλόγου με τις υπόλοιπες δυνάμεις του σοσιαλδημοκρατικού πόλου και η συνέχιση του μόνο με τον ΣΥΡΙΖΑ αποτέλεσε το δεύτερο βήμα σ’ αυτή την αλλαγή σχεδίου. Βήματα που δεν κατόρθωσε να αντιστρέψει η πρόταση των 7, αφού δυστυχώς δεν έγινε πρόταση του κόμματος, για συναινετική εκλογή Προέδρου και μετάθεση για τον Μάιο των εκλογών. Πρόταση που ευνοούσε πρωτίστως την ετοιμότητα του ΣΥΡΙΖΑ.
Το νέο σχέδιο, αντί της συγκρότησης του προαναφερθέντος συνασπισμού εξουσίας, μιλούσε για την «ώρα της Αριστεράς». Αυτό έθετε δυο πολύ σοβαρούς όρους. Πρώτον, μια συγκεκριμένη Προγραμματική Συμφωνία και δεύτερον την πολιτική και οργανωτική αυτονομία της ΔΗΜΑΡ. Αγνοούσε όμως την κουλτούρα του ΣΥΡΙΖΑ.
Η ένταξη στα ψηφοδέλτια του ΣΥΡΙΖΑ σηματοδοτούσε την εκούσια ενσωμάτωσή του μικρού στον μεγαλύτερο και όχι την αυτοτέλειά του. Ακόμη και κάτι τέτοιο θα μπορούσε να γίνει αποδεκτό αν ο σημερινός ΣΥΡΙΖΑ ήταν κάτι άλλο από αυτόν του 2010. Αλλά τι άλλαξε από τότε; Πολύ φοβάμαι πως πολύ λίγα πράγματα. Ίδιος αριστερισμός, λαϊκισμός, εκχωρήσεις σε εθνικιστικές φωνές. Δεν αναφέρομαι στους ΑΝΕΛ, αλλά τις αναφορές του αρχηγού του σε λιγότερο έλληνες και της πλευράς Λαφαζάνη στην υπεροχή του εθνικού έναντι του ευρωπαϊκού.
Όσον αφορά την Προγραμματική Συμφωνία και εδώ πολύ πριν τη ρήξη υπήρξαν φωνές, οι οποίες υποστήριζαν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ μπορούσε να αποδεχτεί να γραφτεί σε μια κόλλα χαρτί εκατό φορές «δεν θα προβούμε σε μονομερείς ενέργειες». Αλλά την ίδια στιγμή θα επέβαλλε το Πρόγραμμα Θεσσαλονίκης, το οποίο αποτελεί από μόνο του την Επιτομή της Μονομερούς Ενέργειας.
Επομένως τίποτα δεν ήταν ξαφνικό. Η ιταμή και αλαζονική συμπεριφορά του ΣΥΡΙΖΑ ήταν φυσική συνέχεια του ίδιου του σχεδίου «ήρθε η ώρα της Αριστεράς».
Αυτό το σχέδιο ορθώς σέβονταν τον οριζόντιο διαχωρισμό Αριστερά- Δεξιά. Η άρνηση μερικών που παρουσιάζονται να θέλγονται από μια Κεντροαριστερά η οποία θα είναι ενδιάμεσος, απολίτικος πόλος κάνει απαραίτητο τον πολιτικό λόγο της ΔΗΜΑΡ, όσον αφορά την επίκληση αυτού του διαχωρισμού. Ο περιορισμός όμως μόνο σ’ αυτόν τον διαχωρισμό, αγνοεί τον άλλο κάθετο, εγκάρσιο διαχωρισμό, σήμερα πιο επίκαιρο από ποτέ, μεταξύ φιλοευρωπαϊκών και εθνικιστικών αντιευρωπαϊκών δυνάμεων.
Η ΔΗΜΑΡ εντασσόμενη, ακόμη και με αυτοτέλεια, στη λίστα του ΣΥΡΙΖΑ θα οδηγούνταν να είναι συμμέτοχη σ’ ένα εγχείρημα που διακινδυνεύει την παραμονή της χώρας όχι μόνο στο ευρώ, αλλά και στον ίδιο τον ευρωπαϊκό πολιτισμό. Θα διακινδύνευε δηλαδή τον καταστατικό της χάρτη.
ΔΗΜΑΡ- Πράσινοι – Αλληλεγγύη
Η συνεργασία της ΔΗΜΑΡ με τους Πράσινους-Αλληλεγγύη του δεδηλωμένου ευρωπαϊστή Νίκου Χρυσόγελου αποτελεί μια ελπίδα την οποία οφείλουμε όλοι να υποστηρίξουμε με όλη μας τη ψυχή και με όλες τις πνευματικές μας δυνάμεις.
Αντίθετα όμως απ’ όσα πρεσβεύει μια συντηρητική αντίληψη για την πολιτική η στήριξη αυτής της προσπάθειας δεν πρέπει να σημάνει και υποστολή της κριτικής στο προηγηθέν αποτυχημένο σχέδιο. Η κριτική, ακόμη και σε προεκλογικές περιόδους, δίνει μεγαλύτερη δυναμική στους πολιτικούς οργανισμούς. Αυτό που τους εξαϋλώνει είναι η άρνηση της κριτικής. Στην πολιτική δεν υπάρχουν μάχες που δίνονται με κατεβασμένη τη σημαία της κριτικής. Αντιθέτως υπάρχουν ήττες που οφείλονται στη δαιμονοποίησή της.
ΔΗΜΑΡ και ελληνική Σοσιαλδημοκρατία
Οι καταστατικές αρχές της ΔΗΜΑΡ όπως είναι ο αντιλαϊκισμός, ο αντιεθνικισμός, η αποκήρυξη σε συνθήκες δημοκρατίας οποιασδήποτε μορφής βίας ως πολιτικού μέσου, η πάλη για τη μείωση των ανισοτήτων σε συνθήκες στήριξης της παραγωγικής επιχειρηματικότητας, αλλά κυρίως το φιλοευρωπαϊκό της πνεύμα αποτελούν απαραίτητα υλικά για τη συγκρότηση της υπαρκτής Σοσιαλδημοκρατίας.
Η εκλογική ενδυνάμωση του σχήματος Πράσινοι – ΔΗΜΑΡ θα δημιουργήσει προϋποθέσεις για τη συγκρότηση του συνασπισμού εξουσίας του ελληνικού πόλου των δυνάμεων της Σοσιαλδημοκρατικής Αριστεράς, της Πολιτικής Οικολογίας με το φιλοευρωπαϊκό τμήμα της Ριζοσπαστικής Αριστεράς.
Ακριβώς την επομένη των εκλογών της 25ης Ιανουαρίου εκτός από τον αγώνα για παραμονή της χώρας στο ευρώ σε συνδυασμό με τη λελογισμένη έξοδό της από την στήριξή της από τους δανειστές, ξεκινά και η προσπάθεια για τη συγκρότηση του Ελληνικού Σοσιαλδημοκρατικού χώρου. Μάλλον οι δυο προσπάθειες αποτελούν μια ενότητα.
Κλείνω με την ευχή που έκανα στην ομιλία μου στο Συνέδριο της ΔΗΜΑΡ: «Καλή δημιουργική, διαφωτιστική και ευρωπαϊκή Χρονιά». Θα πρόσθετα εδώ μόνο και το «Καλή Σοσιαλδημοκρατική Χρονιά». Είναι αυτονόητη η ολόπλευρη και ολόθερμη στράτευσή μου στον εκλογικό αγώνα της συνεργασίας Πράσινοι – ΔΗΜΑΡ στην προοπτική της «ώρας της ελληνικής σοσιαλδημοκρατικής και οικολογικής Αριστεράς».