Ήρθε η ώρα να πάρουν πρωτοβουλίες η Τοπική Αυτοδιοίκηση με την Επιστημονική Κοινότητα και να καλέσει αντίστροφα η ίδια σε διάλογο την πολιτική ηγεσία της χώρας η οποία δείχνει εγκλωβισμένη σε αναχρονιστικές λογικές πολιτικού κόστους, διαχείρισης της εικόνας της και αναγνώρισης των λαθών σε επιτελικό και διαχειριστικό επίπεδο χωρίς να δίνει ουσιαστική λύση και να απαντά στα μεγάλα προβλήματα για πολλοστή φορά.
Με αφορμή τις μεγάλες πυρκαγιές που βιώνουμε κάθε χρόνο δεν θα μπορούσα να μην απευθυνθώ σε ολους εσάς τους σκεπτόμενους πολίτες , τους συναδέλφους τους Εθελοντές που δίνουμε κάθε καλοκαίρι την μάχη να κρατήσουμε ζωντανό τον Υμηττό μας και να εκφράσω την αγανάκτηση μου για ότι συμβαίνει.
Η συνολική επιφάνεια της Περιφέρειας Αττικής (χωρίς την περιοχή της Τροιζηνίας, των νησιών και του Λεκανοπεδίου) είναι 2.500.000 στρέμματα και η επιφάνεια των δασικών εκτάσεων είναι 1.230.000 στρέμματα.
Από το 2017 μέχρι και τις 13 Αυγούστου 2024, 13 μεγάλες πυρκαγιές έχουν κάψει περισσότερα από 700.000 στρέμματα συνολικά από αυτά τα 450.000 στρέμματα είναι δάσος σύμφωνα με τις αναφορές από την Υπηρεσία Ταχείας Χαρτογράφησης Copernicus και το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για Δασικές Πυρκαγιές (EFFIS).
Οπότε τα τελευταία 8 χρόνια το 28% της συνολικής επιφάνειας της Περιφέρειας Αττικής έχει καεί από δασικές πυρκαγιές και το 36,58% της επιφάνειας των δασών.
Η πρόσφατη πυρκαγιά που ξεκίνησε από τον Βαρνάβα Αττικής και έφτασε μέχρι την οικιστική ζώνη του Λεκανοπεδίου, έκαψε 100.000 στρέμματα δασικής και χαμηλής βλάστησης της Βορειοανατολικής Αττικής.
Για να αντιληφθούμε το μέγεθος της καταστροφής, απωλέσαμε σε δύο μέρες ένα ορεινό όγκο σαν τον Υμηττό (84.000 στρέμματα) και 12 φορές το Μητροπολιτικό Πάρκο Αντώνης Τρίτσης (1200 στρέμματα έκαστο).
Από σκοπιμότητα ή επικίνδυνη άγνοια κινδύνου προβάλλεται η άποψη ότι "ήταν μικρή η ζημιά και λίγοι πολίτες έπαθαν κάτι" και "αυτοί θα αποζημιωθούν".
Αυτή η άποψη από μόνη της έπρεπε να ξεσηκώσει την επιστημονική κοινότητα ως ένα τσουνάμι συσπείρωσης δυνάμεων που θα παρασύρει μαζί του σε αλλαγή πλεύσης ολόκληρη την κοινωνία και κατ’ επέκταση όλους τους κυβερνώντες.
Όταν καίγεται σε 8 χρόνια το 1/4 της Αττικής και το 37% των δασών της δεν μπορούμε να μένουμε αδρανείς
Πόσο θα χειροτερέψει το μικροκλίμα της Αττικής ως συνέπεια των μεγάλων πυρκαγιών 2007-2023, σε συνδυασμό με τις επιπτώσεις της αλλαγής του παγκόσμιου κλίματος της ανυπαρξίας αερισμού και δροσισμού της πόλης.
Συγκεκριμένα στις 8 Ιουλίου 2024 η ευρωπαϊκή υπηρεσία Copernicus ανακοίνωσε, ότι ο Ιούνιος αυτού του έτους ήταν ο 12ος συνεχόμενος μήνας με τουλάχιστον 1,5 βαθμούς Κελσίου αύξηση της θερμοκρασίας του επιφανειακού αέρα σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή.
Επίσης οι κάτοικοι της Αθήνας βίωσαν τον θερμότερο Ιούνιο από το 1860.
Η Μεσόγειος πλήττεται όλο και περισσότερο από τις υψηλές θερμοκρασίες, το οικονομικό κόστος ζωής μεγαλώνει (πρέπει να ζούμε συνεχώς πλέον σε κλιματιζόμενους χώρους), και η ενεργειακή φτώχεια πλήττει πολλά νοικοκυριά, συνήθως τα πιο ευάλωτα
Το πρόβλημα με τις φωτιές δεν είναι τα (ανεπαρκή όπως λάθος ισχυρίζονται κάποιοι) εναέρια μέσα. Στην Αττική επιχείρησαν συνολικά 34 εναέρια, τα περισσότερα που είχαμε ποτέ.
Κάθε κυβέρνηση προσπαθεί να πάρει περισσότερα εναέρια μέσα ή να νοικιάσει. Το πρόγραμμα "Αιγίς" προβλέπει αγορά περίπου 2 δις για εναέρια μέσα. Το περίεργο είναι ότι όσα περισσότερα εναέρια μέσα έχουμε κάθε χρόνο τόσο ...πιο μεγάλες καταστροφές διαπιστώνουμε και περισσότερες αριθμητικά φωτιές ξεσπούν.
Στο έδαφος σβήνει ή ξεφεύγει μια φωτιά και αυτό είναι ένα μάθημα που δεν φαίνεται να γίνεται κατανοητό. Οι πυροσβέστες λένε αν δεν πατήσει η μπότα την φωτιά αυτή δεν σβήνει.
Από τα κονδύλια του «Αιγίς» για πολιτική προστασία δεν προβλέπεται να ενισχυθούν οι δήμοι για να εξοπλιστούν σωστά, να στελεχωθούν με μόνιμο επιστημονικό προσωπικό και εκπαιδευμένο δυναμικό Δασοπροστασίας – Δασοπυρόσβεσης.
Η πολιτική προστασία είναι 12 μήνες και όχι μόνο η αντιπυρική περίοδος.
Με εποχιακούς υπάλληλους και εποχιακή λογική δεν λύνονται τα μεγάλα προβλήματα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε.
Ο νόμος για την πολιτική προστασία εξαιρεί τους Δήμους, οι οποίοι δεν συμμετέχουν ουσιαστικά στον αντιπυρικό σχεδιασμό της χώρας. Μπροστά στο πρόβλημα όμως οι Δήμοι είναι δακτυλοδεικτούμενοι. Δε κοπήκαν τα χόρτα, φταίνε οι δημότες που δεν καθάρισαν τα οικόπεδα τους, δεν έριξαν αλάτι στους δρόμους, δεν καθάρισαν τα φρεάτια, κ.α.
Συνεχώς εκχωρούνται αρμοδιότητες από το κεντρικό κράτος χωρίς όμως να αποδίδονται και οι πόροι που θα υλοποιήσουν τις ανάγκες για όλα αυτά.
Ο νόμος όμως προβλέπει αντιπυρικό σχεδιασμό μέχρι το επίπεδο της περιφέρειας δημιουργώντας 13 περιφερειακά κέντρα διαχείρισης.
Έστω όμως, αρκεί να έχουμε εξοπλισμό χωρίς να έχουμε ανθρώπινο δυναμικό, χειριστές μηχανημέτων, επιστημονικό προσωπικό?
Χρειαζόμαστε μια ολοκληρωμένη οικολογική διαχείριση του δάσους, ενεργή συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας και αξιοποίηση της ψηφιακής τεχνολογίας .
Παλιότερα η συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας στην διαχείριση και προστασία του δάσους γίνονταν σχεδόν από μόνη της, από τις τοπικές κοινωνίες που ζούσαν από το δάσος. Σήμερα δεν υπάρχει αυτό πάρα μόνο ως εξαίρεση.
Το να μπαίνουν μπουλντόζες μέσα στο δάσος για "καθαρισμό" δεν είναι λύση.
Μπροστά στην πίεση των πυρκαγιών και των φόβο των κατοίκων που διαμένουν στο περιαστικό μέτωπο των πόλεων ως μέτρο πρόληψης, προβλέπεται η αφαίρεση όλης της υπώρειας και θαμνώδους βλάστησης και το ανασήκωμα των κλαδιών των δένδρων στα 2,5 μέτρα από το έδαφος χωρίς να λαμβάνει υπόψη την φυτική και ζωική ποικιλότητα και τι σημαίνει δασικό οικοσύστημα. Για να σώσουμε το δάσος δεν το καταστρέφουμε.
Χρειάζεται να δούμε νέα και παλαιότερα επαγγέλματα που προστάτευαν το δάσος. Να τα ενισχύσουμε. Να μεταφέρουμε πόρους σε αυτά. Να δημιουργήσουμε μια πράσινη οικονομία του δάσους.
Η ατμοσφαιρική ρύπανση που δεν παρακολουθείται πλέον ούτε καν ειδοποιήσεις υπάρχουν ακόμα και σε μεγάλες συγκεντρώσεις παραμένει στα ύψη ενώ οι πρόωροι θάνατοι λόγω ρύπανσης και υψηλών θερμοκρασιών φαίνεται να είναι μερικές χιλιάδες ετησίως. Παρόλα αυτά επιδημιολογικές μελέτες δεν έχουμε ανάγκη να κάνουμε.
Μια κυβέρνηση θα έπρεπε να είναι ειλικρινής να καλέσει σε διάλογο, να συζητήσει με την επιστημονική κοινότητα, να δει τις καλές πρακτικές των Δήμων, να προσκαλέσει τους εμπλεκόμενους φορείς σε μια από κοινού σχεδιασμένη καμπάνια για να επιβιώσει η Αττική και δημιουργήσει το μοντέλο για όλη την Ελλάδα.
Πρέπει να σταματήσει να περιστοιχίζεται από όσους έχασαν τις μάχες, τους ανίκανους και τα ΜΜΕ.
Πρέπει να συμβουλεύεται τους καλύτερους, την επιστημονική κοινότητα (έχουμε τους καλύτερους) και να έχει δίπλα της αυτούς που ξεχώρισαν από το αποτέλεσμα.
Ναι ήρθε η ΩΡΑ ΜΗΔΕΝ για να ΦΩΝΑΞΟΥΜΕ ΔΥΝΑΤΑ προς όλες τις κατευθύνσεις.
Να προκαλέσουμε τις μεγάλες αλλαγές που απαιτούνται σε πολιτικό επίπεδο.
Να δημιουργήσουμε ένα ολοκληρωμένο μοντέλο πρόληψης που θα λαμβάνει υπόψη την πολυπλοκότητα του φυσικού περιβάλλοντος, την εξέλιξη των δασών και την ραγδαιότητα των φαινομένων που επιφέρει η κλιματική αλλαγή.
Να χτίσουμε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο αντιμετώπισης κρίσεων που θα βασίζεται στην συσσωρευμένη γνώση όλων των εμπλεκομένων φορέων, ψηφιακά αποθηκευμένο ως «κιβωτό πληροφορίας ανοικτού κώδικα» με πρόσβαση σε όλους, από τον Πρωθυπουργό, τον Πυροσβέστη, τον Δήμαρχο μέχρι τον κάθε πολίτη.
Μόνο τότε θα μιλάμε την ίδια γλώσσα στην καθημερινότητα μας, τις επιχειρήσεις, τους δήμους, την περιφέρεια, το κεντρικό κράτος αλλά και θα υπάρχει συντονισμός ενεργειών και δράσης στην μάχη για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών για τις πυρκαγιές, τις πλημμύρες, τις χιονοπτώσεις, τους σεισμούς κ.α.
Αναρωτηθήκατε ποτέ όλα αυτά τα σχέδια που εκπονούνται γι αυτό τον σκοπό, σε χιλιάδες σελίδες χαρτιού ποιος τα γνωρίζει και ποιος την ώρα της κρίσης μπορεί να τα αξιοποιήσει?
Ποιοι είναι οι εμπλεκόμενοι διαχείρισης κρίσεων που αλλάζουν κάθε λίγο σε τοπικό και κεντρικό επίπεδο.
Έχοντας την τιμή για δέκα συνεχή έτη να μου έχει ανατεθεί από τον Δήμαρχο Ελληνικού Αργυρούπολης κ. Γιάννη Κωνσταντάτο η αρμοδιότητα του Αντιδημάρχου Περιβάλλοντος και Πολιτικής Προστασίας αλλά και ως Μέλος της Διοίκησης του ΣΠΑΥ και το γνωστικό μου αντικείμενο του Τεχνολόγου Ηλεκτρονικού Μηχανικού, διαπιστώνω και από μέσα, τι δεν έχει γίνει τόσα χρόνια και τι πρέπει να αλλάξει στο θέμα κεντρικά και τοπικά χωρίς να αδικούμε τις όποιες προσπάθειες γίνονται τελευταία προς την σωστή κατεύθυνση.
Είμαστε έτοιμοι λοιπόν να συζητήσουμε, να ανταλλάξουμε τις καλές πρακτικές που έχουμε πετύχει στον Δήμο Ελληνικού Αργυρούπολης και να διεκδικήσουμε την προστασία των δασών μας και του φυσικού περιβάλλοντος.
Πρέπει να επιστρέψει ξανά το αίσθημα ασφάλειας των πολιτών και της ποιότητας ζωής στις πόλεις μας και στα χωριά μας.
Με εκτίμηση
Πηγές:
Υπηρεσία Ταχείας Χαρτογράφησης Copernicus
Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για Δασικές Πυρκαγιές (EFFIS).
Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (Intergovernmental Panel on Climate Change, IPCC) του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών
Η δε Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (Intergovernmental Panel on Climate Change, IPCC) του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών σε έκθεση της το 2018 τονίζει, ότι οι επιπτώσεις θα είναι πολύ δυσμενείς, εάν η θερμοκρασιακή άνοδος