Η κρίση βρήκε την ελληνική κοινωνία ανέμελη και απροετοίμαστη. Ξαφνικά η χώρα περιήλθε σε μια κατάσταση οιονεί χρεοκοπίας και με όλα τα μέχρι τότε δεδομένα υπό αμφισβήτηση. Ο εγχώριος κοινωνικός σχηματισμός αντιλήφθηκε, αλλά και άρχισε να το βιώνει τραγικά κιόλας, ότι δεν μπορούσε πλέον να λειτουργεί και να αναπαράγεται με τους ίδιους τρόπους όπως πριν.
Πέρα όμως από την απόδοση των δεδομένων και υπαρκτών ευθυνών στην κυβέρνηση Καραμανλή για τη δημοσιονομική διαχείριση, τις οποίες πολλοί προσπαθούν να απαλύνουν, και την όποια, αστήρικτη ή τεκμηριωμένη, κριτική στους χειρισμούς του Γιώργου Παπανδρέου που οδήγησαν στο αναπόφευκτο Μνημόνιο, η κοινωνία και οι μηχανισμοί της πώς αντέδρασαν σ? αυτή τη νέα και πρωτόγνωρη κατάσταση;
Κατ? αρχάς η κοινωνία επέδειξε μια πεισματική άρνηση να κοιτάξει τον εαυτό της στον καθρέφτη και να δει τις δικές της παθογένειες και τις ενδογενείς αιτίες που την έφεραν στη δεινή σημερινή θέση. Αναπτύχθηκαν διάφορες συνωμοσιολογικές και ανορθολογικές θεωρίες, επιρρίφθηκαν ευθύνες στους ξένους, κυριάρχησε η δημαγωγία και ο δεξιός και «αριστερός» λαϊκισμός.
Επικράτησε δε ένας δημόσιος λόγος που αρνούνταν και το πλέον προφανές, ότι δηλαδή δεν ήταν το μνημόνιο που έφερε την κρίση, αλλά η κρίση που έφερε το μνημόνιο. Οτι το μνημόνιο ήταν η μόνη πρόταση που υπήρξε ως απάντηση στην πολλαπλή ελληνική κρίση και συνοδευόταν και από την ανάλογη χρηματοδότηση και τους σκληρούς όρους βέβαια. Από κανέναν άλλο κρατικό ή τραπεζικό οργανισμό, από οποιοδήποτε μέρος του κόσμου, δεν υπήρξε καμιά πρόταση λύσης και πολύ περισσότερο χρηματοδότησης.
Η εφαρμογή όμως του μνημονίου και η ορθολογική του διαχείριση προσέκρουσε στις αδυναμίες και στα πολλαπλά εσωτερικά συμφέροντα του εγχώριου πολιτικού συστήματος. Ετσι τα βάρη κατανεμήθηκαν άνισα, η κοινωνία απορρυθμίστηκε και αναπτύχθηκαν φυγόκεντρες τάσεις. Αντί για μια συντεταγμένη διαχείριση της κρίσης, όσες κοινωνικές ομάδες είχαν τη δυνατότητα, λόγω της θέσης τους στους πολυδαίδαλους κρατικούς μηχανισμούς, επέλεξαν την υπεράσπιση των στενά δικών τους συμφερόντων αδιαφορώντας για το γενικό σύνολο.
Οι πρόσφατες αποφάσεις του Μισθοδικείου και του Ελεγκτικού Συνεδρίου, για παράδειγμα, με τις οποίες κρίθηκαν αντισυνταγματικές οι περικοπές των αποδοχών και των συντάξεων των εν ενεργεία και των συνταξιούχων δικαστικών λειτουργών αντίστοιχα, δείχνουν ότι ακόμα και στον εσωτερικό «σκληρό πυρήνα του κράτους» η διαχείριση της κρίσης λαμβάνει υπ? όψιν της τα συμφέροντα των τμημάτων του. Οι αποφάσεις όμως δείχνουν επιπλέον ότι στον ταξικό κοινωνικό συσχετισμό, όπως αυτός συμπυκνώνεται σήμερα στο κράτος, οι δυνάμεις και οι αντιλήψεις του δημοσίου συμφέροντος, των μεταρρυθμίσεων, της ανασυγκρότησης και της εξόδου από την κρίση είναι ηττημένες.