Από τον καιρό που ο Πλάτωνας δημιούργησε το πρώτο «Πανεπιστήμιο»- το οποίο δεν ήταν κρατικό- του δυτικού πολιτισμού, έχουν περάσει 2.500 χρόνια. Και όμως στην Ελλάδα του 2024, υπάρχουν ακόμα αμφιβολίες στο εάν η ίδρυση μη κρατικών Πανεπιστημίων είναι απαραίτητη για την λειτουργία της ίδιας της Δημοκρατίας!
Ακόμα και οι Ιακωβίνοι του Ροβεσπιέρου, της πλέον ριζοσπαστικής πτέρυγας της Γαλλικής Επανάστασης, ευαγγελίζοντο ένα μη κρατικό Πανεπιστήμιο, αρνούμενοι την υποταγή στην κρατική και θρησκευτική εξουσία. Το Πανεπιστήμιο της νεωτερικότητας ως θεσμός αμφισβήτησης της παράδοσης και δημιουργίας νέας πρωτοποριακής γνώσης ουδέποτε επεδίωξε εθελούσια την υπαγωγή του στον σκληρό πυρήνα των κρατικών ιδρυμάτων. Μάλιστα, μετά τον β’ παγκόσμιο πόλεμο και λόγω της υπαρξιακής αγωνίας αποφυγής της εγκαθίδρυσης νέων ολοκληρωτικών καθεστώτων οι ελεύθερες δυτικές κοινωνίες θεώρησαν ότι η ακηδεμόνευτη έρευνα και η αναζήτηση της αλήθειας είναι συστατικό στοιχείο της ύπαρξής τους. Ο Karl Popper στο ιστορικό του βιβλίο «Η ανοιχτή κοινωνία και οι εχθροί της» , περιέγραψε με ενάργεια την αναγκαιότητα υπεράσπισης του φιλελεύθερου μοντέλου – όχι φυσικά την οικονομική εκδοχή του νεοφιλελευθερισμού- της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας σε όλες τις εκφάνσεις των πολιτικών θεσμών.
Για αυτό πρέπει, οι καθηγητές Πανεπιστημίου στην χώρα μας, να έχουν την τόλμη να αναγνωρίσουν δημόσια, ότι η ύπαρξη μόνο κρατικών Πανεπιστημίων είναι επικίνδυνη για την ποιότητα μιας ελεύθερης πλουραλιστικής Δημοκρατίας. Όπως μας υπενθύμισε με γενναιότητα ο καθηγητής Νίκος Αλιβιζάτος, το άρθρο 16 του Συντάγματος που απαγορεύει την ίδρυση μη κρατικών Πανεπιστημίων, είναι κατάλοιπο του χουντικού Συντάγματος. Ο περιορισμός του εύρους των αντιπαραθέσεων σε θέματα φιλοσοφίας, παιδείας, έρευνας και πολιτισμού , όπως συμβαίνει με την άρνηση λειτουργίας μη κρατικών και γιατί όχι ιδιωτικών Πανεπιστημίων, είναι χαρακτηριστικό φοβικών, υπανάπτυκτων κοινωνιών και, πλέον, η σημερινή Ελλάδα δεν ανήκει σε αυτές.
Θα πρέπει να γίνει αντιληπτό, ότι πάντα ο ολοκληρωτισμός έχει μια μακρόχρονη επώαση πριν αποκτήσει ορατά συστατικά. Και δυστυχώς στον χώρο του ελληνικού Πανεπιστημίου υπάρχουν ακόμη εστίες επώασης – ιδιαίτερα σε φοιτητικές ομάδες- ολοκληρωτικών αντιλήψεων ως υπόλειμμα ετεροχρονισμένης αντιχουντικής αντίστασης. Υπάρχει, επομένως, πάντα ο κίνδυνος η θεωρούμενη «πολιτική πρωτοπορία» να καταλήξει σε υιοθέτηση ολοκληρωτικών ιδεών. Όπως έχει γράψει ο Γάλλος φιλόσοφος Marcel Gauchet, ο ολοκληρωτισμός «εκφράζει μία βλέψη, έναν στόχο που βασίζεται στη συνειδητή ανατροπή των φιλελεύθερων αξιών» και συνεχίζει γράφοντας για τις φαντασιώσεις των εκφραστών του ολοκληρωτισμού ότι «Η ολοκληρωτική ιδεολογία προτείνει μια αντίληψη για την ιστορία η οποία εξυψώνει την στιγμή του παρόντος σε ξεχωριστή, μοναδική, αποφασιστική στιγμή για την ιστορία». Ίσως οι καταληψίες των ελληνικών Πανεπιστημίων να έχουν ανάλογες φαντασιώσεις.
Ορθώς ο Κυριάκος Πιερρακάκης, εισηγείται το νομοσχέδιο. Όμως, το επιχείρημα ότι τα μη κρατικά Πανεπιστήμια, είναι απαραίτητα ώστε να μην φεύγουν φοιτητές στο εξωτερικό, ακόμη και ως τακτικός ελιγμός, είναι σίγουρα αδύναμο και κατώτερο της επιχειρούμενης ιστορικής πρωτοβουλίας. Στην περίπτωση ίδρυσης ξένων Πανεπιστημίων στην χώρα μας, είναι απαραίτητο το ήμισυ των μαθημάτων να γίνεται στα Ελληνικά, με εξαίρεση επιμέρους προγράμματα τμημάτων ξένων Α.Ε.Ι.
Η γλώσσα δεν είναι μουσειακό είδος, αλλά ένας ζωντανός οργανισμός , ο οποίος μέσω της λειτουργίας των Ανώτατων Ιδρυμάτων ανανεώνεται και εμπλουτίζεται στην πορεία του ιστορικού χρόνου. Για αυτό είναι πάντα επίκαιροι οι στίχοι του Οδυσσέα Ελύτη,
«Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου στις αμμουδιές του Ομήρου…»
Πηγή: www.tanea.gr