«Τούτο μόνο να ξέρεις:
Ο,τι σώσεις μες στην αστραπή
καθαρό στον αιώνα θα διαρκέσει»
Οδυσσέας Ελύτης

Στο ορεινό χωριό στο οποίο μετακινούμαι σπάνια, η παρέα συζητούσε και πάλι για την κρίση. Αυτή τη φορά κυρίαρχο θέμα ήταν οι συντάξεις. «Θα μας κουρέψουν το χρέος; Θα φθάσουν τα χρήματα για τον ΕΟΠΥΥ που πνέει τα λοίσθια; Θα υπάρξει ανάπτυξη;». Προσπάθησα να τους καθησυχάσω λέγοντας αυτά που πιστεύω. Δεν θα κουρέψουν το χρέος γιατί δεν μπορούν να χαρίσουν κρατικά χρήματα, θα συνεχίζουν όμως να μας στηρίζουν με κάποιον άλλον τρόπο που θα καλύπτει και τις ανάγκες για τις συντάξεις. Ακουγαν προσεκτικά, χωρίς να φέρουν αντιρρήσεις «ψεκαστικού» χαρακτήρα.

Η τελευταία ερώτηση με ξάφνιασε. «Καλά, και αν συμβεί πολιτικό ατύχημα;». Δηλαδή; τους ρώτησα. «Αν βγει ο ΣΥΡΙΖΑ; Η ΧΑ;». Προσπάθησα να εξηγήσω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να προκαλέσει ατύχημα. Και ότι, αν χρειαστεί, θα βάλει νερό στο κρασί του. Τίποτε δεν άκουγαν. Οι συντάξεις τους κινδύνευαν και από κόμματα του ανέφικτου οράματος. Σκέφτηκα ότι αυτό είναι καινούργιο. Μετά τα χρόνια της οργής, ο χρόνος δίνει την προτεραιότητα στην ασφάλεια.

Θυμήθηκα τις ανάλογες κουβέντες πριν από έναν μήνα, όταν ο Κουβέλης εγκατέλειψε τα εγκόσμια της διακυβέρνησης για να επιστρέψει στα καθημερινά. Ενας ένας, όλοι παγωμένοι, δήλωναν ότι θα αναγκαστούν να ψηφίσουν Σαμαρά. Και λίγες ώρες μετά, όταν ο Βενιζέλος δήλωσε καθαρά ότι παραμένει στην κυβέρνηση, φάνηκαν ανακουφισμένοι. «Δεν πάμε σε εκλογές».

Το ΠΑΣΟΚ επιστρέφει στο πολιτικό παιχνίδι, λοιπόν; Μάλλον. Εχει δύο ισχυρά ατού και πολλά αρνητικά. Το ένα ατού είναι το ιστορικό. Από τον Ελευθέριο Βενιζέλο στον Γεώργιο Παπανδρέου και από αυτόν στον Ανδρέα Παπανδρέου, στον Σημίτη και στον Γιώργο Παπανδρέου, ένας ισχυρός πόλος της ελληνικής κοινωνίας εκφράζεται από αυτό που λέμε Κέντρο και, τελευταίως, Κεντροαριστερά. Τα πιο δυναμικά στοιχεία της κοινωνίας εκφράστηκαν κατά καιρούς σε έναν χώρο που τους έδινε όραμα, πίστη στη Δημοκρατία και στην ελευθερία, κοινωνική ευαισθησία. Και ευρωπαϊκή πορεία. Η κρίση, η πτώχευση, θόλωσε τα νερά. Εδωσε διέξοδο στην οργή και κάλυψε την έλλειψη ρεαλιστικού οράματος με κόμματα που πόνταραν στην άρνηση.

Το δεύτερο χαρακτηριστικό που προέκυψε από τους διαλόγους είναι το ισχυρότερο: ο φόβος μπροστά στην ανασφάλεια.

Και σε αυτά τα δύο δεδομένα, ο Βενιζέλος, εφόσον το θέλει, μπορεί να βασίσει την επαναφορά του χώρου – που έχει κατά καιρούς εμφανισθεί ως φιλελεύθερος, κεντρώος, σοσιαλιστικός, πατριωτικός και εξωστρεφής – στην πολιτική σκηνή, με τη δύναμη που του δίνει ο μεσαίος χώρος. Που από την κρίση και μετά έδειχνε να εξαερώνεται.

Η κίνηση του ΙΣΤΑΜΕ να προσκαλέσει όλους τους ηγέτες του ΠΑΣΟΚ και αυτοί να αποδεχθούν την πρόσκληση· η διολίσθηση όσων δεν άντεξαν τη δυσάρεστη αλλά τη μόνη εφικτή προσπάθεια και κατέφυγαν σε τάσεις κομμάτων της Αριστεράς· η προσήλωσή του στην προσπάθεια μέσα από τη μόνη δύναμη – την ΕΕ – που μπορεί, έστω και με λάθη να βοηθήσει τη χώρα δείχνουν το ιστορικά αναπόφευκτο. Το ΠΑΣΟΚ, με γενναία υπεράσπιση των επιτευγμάτων του στη διάρκεια της κρίσης αλλά και αποδοχή των λαθών του, με άνοιγμα σε προσωπικότητες και κινήσεις που ενστερνίζονται τις αρχές που είπαμε, αλλά και συνέχιση της προσπάθειας συμπόρευσης με άλλες συγγενείς δυνάμεις για τις δημοτικές και τις ευρωπαϊκές εκλογές, ίσως δώσουν την ευκαιρία της επαναφοράς ενός κόμματος απαραίτητου για την κοινωνία, για την ισορροπία του συστήματος και για την ενδυνάμωση του ευρωπαϊκού κόμματος.

Τα όσα ισχυρίζομαι για το ΠΑΣΟΚ ισχύουν και για τη ΝΔ. Το άλλο ιστορικό και παραδοσιακό κόμμα σταθερότητας του συστήματος. Στο κάτω κάτω τα δύο αυτά κόμματα, παρά το όποιο κόστος, στηρίζουν ως κυβέρνηση την τελική προσπάθεια και δεν εγκαταλείπουν τη χώρα στα άγνωστα νερά του ανύπαρκτου σοσιαλισμού ή της υπαρκτής κατάρας του νεοναζισμού. Ο κόσμος σιγά σιγά αρχίζει να το καταλαβαίνει. Ισως όχι ακόμη στις μεγαλουπόλεις, αλλά στα χωριά σίγουρα.

Ωστόσο, τίποτε δεν αποκλείει το «πολιτικό ατύχημα». Μόνο που δεν θα είναι ατύχημα μόνο για τους συνταξιούχους της παρέας αλλά και για τους υπολοίπους. Ακόμη και γι? αυτούς που θα κυβερνήσουν κατόπιν ατυχήματος και που αν δεν αλλάξουν ριζικά θα πληρώσουν πολύ ακριβά την πολιτική τους επιτυχία. Και πολύ πιο σύντομα από ό,τι φαντάζονται.