Η πόλεμος στην Ουκρανία κατέρριψε οριστικά τον μύθο ότι η κατάρρευση του «υπαρκτού σοσιαλισμού» είχε σημάνει το τέλος των ιδεολογιών και τον τερματισμό του ψυχρού πολέμου. Αυτό που πραγματικά άλλαξε με την πτώση του τείχους του Βερολίνου είναι η ιδεολογική βάση της σύγκρουσης η οποία διεξάγεται πλέον σε παγκόσμιο επίπεδο ανάμεσα στις δυνάμεις του αυταρχισμού και της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Ταυτόχρονα, η εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία ξύπνησε τις ηγεσίες της Δύσης από τον λήθαργο του εφησυχασμού αν και είχαν λάβει από καιρό τα ανησυχητικά μηνύματα αυταρχισμού που είχαν σταλεί με σαφήνεια, τόσο από τη Ρωσία όσο και από αρκετές άλλες περιοχές του πλανήτη.
Ο Πρόεδρος της Ρωσίας ανέλαβε την εξουσία με την ιδέα της ανασύστασης της Σοβιετικής Ένωσης ριζωμένη στο μυαλό του. Η άμεση επαναφορά του σοβιετικού εθνικού ύμνου είναι χαρακτηριστική. Οι αναθεωρητικές-επεκτατικές του βλέψεις εκδηλώθηκαν αμέσως μόλις αισθάνθηκε ακλόνητος στη θέση του μετά από εκκαθαρίσεις μηχανισμών, διώξεις αντιφρονούντων και κατάλληλες συνταγματικές «προσαρμογές». Η εισβολή στη Γεωργία και η προσάρτηση της Κριμαίας δεν ήταν στην πραγματικότητα παρά προειδοποιητικές βολές. Οι υποτονικές αντιδράσεις της παγκόσμιας κοινότητας άναψαν ουσιαστικά το πράσινο φως για να προχωρήσει στην υλοποίηση των σχεδίων του. Οι επαναλαμβανόμενες απειλές για τη χρήση πυρηνικών όπλων δείχνουν ότι ο Πούτιν είναι αποφασισμένος να ηγηθεί του αντι-δυτικού μετώπου.
Τα μηνύματα που έρχονται από την Κίνα είναι εξ ίσου ανησυχητικά. Ο Σι Τζινπινγκ, μετά από 10 χρόνια στην ηγεσία του ΚΚ αποφάσισε να αυτοανακηρυχθεί ως ο νέος «τιμονιέρης» της χώρας βάζοντας τέλος στις ενοχλητικές για το καθεστώς μεταρρυθμίσεις. Την ίδια στιγμή, ο τραμπισμός ξανασηκώνει κεφάλι στην Αμερική παρά τις σοβαρές κατηγορίες που βαραίνουν τον πρώην Πρόεδρο των ΗΠΑ ενώ η Μ. Βρετανία δοκιμάζεται από τις συνέπειες της επιλογής του Brexit στην οποία την οδήγησαν οι λαϊκιστές ηγέτες των Τόρις. Στην περιοχή μας ο Ερντογάν, σαν άλλος Πούτιν, θέτει θέμα για τα νησιά του Αιγαίρου.
Η «Ενωμένη Ευρώπη» πιάστηκε για μια ακόμα φορά στον ύπνο όντας ανέτοιμη να αντιμετωπίσει τόσο την επίθεση του Πούτιν στην Ουκρανία όσο και τον πόλεμο της ενέργειας που κήρυξε το Κρεμλίνο. Η μεγάλη ενεργειακή εξάρτηση, ιδιαίτερα της Γερμανίας, εξακολουθεί να εμποδίζει τη λήψη κοινών μέτρων που θα ανακουφίσουν τους ευρωπαίους πολίτες. Πέρα από τα αυταρχικά καθεστώτα τύπου Όρμπαν, το λαϊκιστικό τσουνάμι δυναμώνει συνεχώς και η ορμή του αποτυπώνεται και στα εκλογικά αποτελέσματα. Στη Γαλλία, ο Μακρόν βλέπει τα μεταρρυθμιστικά του σχέδια να προσκρούουν στη Λεπέν και στον Μελανσόν, στην Ιταλία η Μελόνι αντικατέστησε τον Ντράγκι, στη Σουηδία η Ακροδεξιά συμμαχία ανέλαβε τα ηνία της χώρας. Το όραμα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης θολώνει ολοένα και περισσότερο.
Οι τραγικές συνέπειες της οικονομικής και της ενεργειακής κρίσης, της πανδημίας και της επιταχυνόμενης κλιματικής αλλαγής στη ζωή των πολιτών είναι κυριολεκτικά βούτυρο στο ψωμί του λαϊκισμού κάθε χρώματος. Η καταπάτηση των θεσμών, η ανοχή στην παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των ατομικών ελευθεριών, η απαξίωση της παιδείας και της επιστήμης, ο εθνικισμός και ο θρησκευτικός φανατισμός υπονομεύουν τις δημοκρατικές αξίες και στρώνουν το δρόμο στις ολοκληρωτικές αντιλήψεις. Η αποφασιστική αντιμετώπιση των νέων πρωτοφανών προκλήσεων για την ανθρωπότητα απαιτεί την ανακοπή της επέλασης του λαϊκισμού και του αυταρχισμού από τις δυνάμεις της φιλελεύθερης δημοκρατίας.
Το άρθρο δημοσιεύεται στα ΝΕΑ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ 29/10/2022
Πηγή: www.tanea.gr