Η κρίση επιβαρύνει τόσο το σύστημα υγείας όσο και την υγεία των πολιτών.

.

Η αύξηση της ανεργίας σε πρωτοφανή επίπεδα, και η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος μεγάλου μέρους του πληθυσμού με την ταυτόχρονη μείωση της δημόσιας, αλλά και της ιδιωτικής δαπάνης για την υγεία, απειλούν σοβαρά την υγεία του πληθυσμού.

.

Αυξάνεται ραγδαία η επίπτωση σοβαρών παθήσεων (καρδιαγγειακές παθήσεις, ειδικές λοιμώξεις, ψυχικά νοσήματα κλπ), ενώ το Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ) επιβαρύνεται όλο και περισσότερο.

.

Είναι σαφές πως όλα τα παραπάνω σε συνδυασμό αποτελούν ένα «εκρηκτικό» μίγμα. Ζούμε την έναρξη μιας σοβαρότατης υγειονομικής – ανθρωπιστικής κρίσης.

.

.

Και ενώ τα προβλήματα στο χώρο της υγείας τείνουν να λάβουν δραματικά χαρακτηριστικά, φαίνεται ότι η χώρα συνεχίζει να ‘’προτιμά’’ τις παραδοσιακού τύπου παρεμβάσεις (π.χ. οριζόντια μέτρα) ενώ το ζητούμενο είναι η αλλαγή του τρόπου προσέγγισης της δημόσιας πολιτικής, η αλλαγή του παραδείγματος παρέμβασης (διαρθρωτικές αλλαγές). Μέχρι τώρα, η περικοπή των δαπανών στην υγεία στοχεύει σε λογιστικού τύπου συγχωνεύσεις υπηρεσιών και σε μείωση της τιμής της φαρμακευτικής δαπάνης, αγνοώντας ότι υπάρχουν παρεμβάσεις που μπορούν να επιφέρουν μεγάλη προστιθέμενη αξία τόσο στην ποιότητα των υπηρεσιών όσο και στη συγκράτηση των δαπανών.

.

Τρανταχτό παράδειγμα αποτελεί η ίδρυση του ΕΟΠΥΥ.

.

Η ίδρυση του ήταν μια αναγκαιότητα εδώ και δεκαετίες. Πως προσπαθήσαμε όμως να απαντήσουμε σε ένα υπαρκτό πρόβλημα, αυτό της πολυδιάσπασης των ταμείων κοινωνικής ασφάλισης και του χώρου της ΠΦΥ;

.

Με το γνωστό τρόπο, δηλαδή κυρίως με νομοθετικού τύπου παρεμβάσεις αγνοώντας όλα τα υπόλοιπα, όπως π.χ. τη διασφάλιση της ποιότητας του σχεδιασμού, τη διασφάλιση των απαιτούμενων μηχανισμών υλοποίησης (τόσο στην κεντρική όσο στις περιφερειακές υπηρεσίες του Υπουργείου) ικανών να φέρουν εις πέρας ένα τόσο δύσκολο εγχείρημα κλπ.

.

Έτσι ο ΕΟΠΥΥ στα σχεδόν 2 χρόνια λειτουργίας του δεν προώθησε καμία ενέργεια για την ανασυγκρότηση και ενοποίηση του χώρου της ΠΦΥ.

.

Ως προς τον υποτιθέμενο στόχο του ελέγχου του κόστους και της μείωσης της δαπάνης η ενοποίηση των ταμείων δεν επέφερε καμία ουσιαστική αλλαγή. Όλες οι υφιστάμενες παθογένειες (ελλείψεις πληροφοριακών συστημάτων, μη λειτουργική καταγραφή των ασφαλισμένων, εκ των υστέρων πληρωμή των δαπανών υγείας, κλπ) απλώς συγκολλήθηκαν σε ένα ενιαίο φορέα.

.

Γιατί αυτό που βλέπουν οι εταίροι μας εμείς δεν το θεωρούμε λύση? Η πρόταση της Task Force

.

Στα τέλη Νοεμβρίου του 2012 η Task Force υπέβαλε στην ηγεσία του Υπουργείου Υγείας ένα σχέδιο δράσης του οποίου οι προτάσεις συμπυκνώνονται στο εξής: για να μην μείνουν οι νόμοι στα χαρτιά πρέπει ο ΕΟΠΥΥ να είναι ικανός να υλοποιήσει τους στόχους. Κατά συνέπεια πρέπει πρωτίστως να αντιμετωπιστεί η διοικητική και οργανωτική ανεπάρκεια του. Συγκεκριμένα πρότεινε:

.

να δημιουργηθεί μια ικανή ομάδας διοίκησης: πρόσληψη μιας ομάδας μάνατζερ 6 από το εξωτερικό και 9 από την Ελλάδα (εμείς βεβαίως εμμένουμε στη μονοπρόσωπη διοίκηση με στελέχη ξένα προς το χώρο της υγείας τα οποία αλλάζουμε σε συνεχή βάση).

.

να μετασχηματιστεί: από μείγμα παρόχου και αγοραστή υπηρεσιών υγείας σε οργανισμό αμιγώς κοινωνικής ασφάλισης υγείας.

.

να παράξει ενιαίο πακέτο παροχών: αλλά και να αξιολογηθεί αν οι παρεχόμενες υπηρεσίες είναι όντως απαραίτητες.

.

Η ενοποίηση και η ανασυγκρότηση του χώρου της ΠΦΥ.

.

Το μεγάλο πρόβλημα στο χώρο της υγείας δεν είναι η χρηματοδότηση (ή καλύτερα δεν είναι αποκλειστικά η χρηματοδότηση) αλλά η διοικητική και οργανωτική ανυπαρξία του συστήματος η οποία αφήνει ανεξέλεγκτη την προσφορά και αναγκάζει τους πολίτες να περιφέρονται ασκόπως μέσα στο ΕΣΥ.

.

Η αναδιοργάνωση του χώρου της ΠΦΥ (πέραν μιας σειράς άλλων ενεργειών που μπορούν να αναληφθούν για την συνολική αναδιοργάνωση του ΕΣΥ) δύναται:

.

να αποφορτίσει τα νοσοκομεία και άρα να καταστήσει πιο εύκολη την ανασυγκρότησή τους (μετρήσεις δείχνουν ότι πάνω από 30% των επισκέψεων στα νοσοκομεία θα είχαν αποφευχθεί, αν υπήρχε ορθολογικά οργανωμένη ΠΦΥ).

.

.
• να αντιμετωπίσει την διαχείριση των χρονίων νοσημάτων προσφέροντας τεράστια προστιθέμενη αξία στην προστασία του πληθυσμού μειώνοντας ταυτόχρονα το κόστος.

.

.

.

Το δίκτυο της ΠΦΥ

.

Υπάρχουν όμως οι δομές και οι ανθρώπινοι πόροι για την λειτουργία ενός αξιόπιστου συστήματος ΠΦΥ?

.

Όχι μόνο υπάρχουν αλλά βρίσκονται και σε αφθονία. Η χώρα διαθέτει ένα εξαιρετικά πυκνό δίκτυο δομών ΠΦΥ το οποίο όμως υποχρησιμοποίειται. Οι σχετικές μελέτες δείχνουν ότι οι μονάδες του ΕΟΠΥΥ δουλεύουν σε σχέση με την θεωρητική τους χωρητικότητα σε ποσοστό μικρότερο του 40%. Το ίδιο συμβαίνει και με τα Κέντρα Υγείας του ΕΣΥ.

.

Πόσες δομές διαθέτει η χώρα[1];

.

209 Κέντρα Υγείας (εκ των οποίων τα 8 είναι αστικού τύπου), 89 Πολυδύναμα Περιφερειακά Ιατρεία, 1460 Περιφερειακά Ιατρεία, 43 Ειδικά Περιφερειακά Ιατρεία.

.

Με τι ανθρώπινο δυναμικό;

.

Σύνολο 7.987 ατόμων ως εξής: 3073 γιατροί, 2.375 νοσηλευτικό προσωπικό και 2.539 λοιπό προσωπικό.

.

Στα παραπάνω πρέπει να προστεθούν και οι αντίστοιχες δομές υγείας του ΙΚΑ (οι οποίες πέρασαν στην εποπτεία του ΕΟΠΥΥ). Πρόκειται για περίπου 350 δομές  με 10.928 ανθρώπινο δυναμικό (εκ των οποίων οι 6.670 ιατροί). Επιπλέον πρέπει να προστεθούν τα δημοτικά ιατρεία.

.

Με άλλα λόγια η ΠΦΥ διαθέτει πάνω από 560 δομές και σχεδόν 20.000 ανθρώπινο δυναμικό.

.

Και ενώ υπάρχουν οι πόροι

.

Η ΠΦΥ εξακολουθεί να λειτουργεί αποσπασματικά, χωρίς συντονισμό και να χαρακτηρίζεται από πληθώρα στρεβλώσεων με κυριότερες, την έλλειψη συστήματος παραπομπών των πολιτών στο σύστημα υγείας (και κατά συνέπεια την αδυναμία ανάσχεσης του κύματος της ζήτησης προς τα νοσοκομεία), τη μη διαχείριση των χρονίων νοσημάτων, την εξαιρετική αδυναμία ανάπτυξης προγραμμάτων πρόληψης.

.

Με άλλα λόγια η ΠΦΥ συνεχίζει να λειτουργεί με λάθος παράδειγμα.

.

Συμπέρασμα

.

Η διασφάλιση της υγείας των πολιτών στις περιοριστικές συνθήκες της συγκυρίας απαιτεί αλλαγή του παραδείγματος παρέμβασης που ακολουθεί η χώρα στο τομέα της υγείας (αλλά και γενικότερα των δημόσιων πολιτών), η δε παροχή των υπηρεσιών πρέπει να εστιασθεί στους χρονίους πάσχοντες, τους ηλικιωμένους, τους φτωχούς και τους άνεργους, οι οποίοι πλήττονται σε μείζονα βαθμό από την κρίση.

.

Όσο εμμένουμε ως χώρα σε υποτιθέμενες δομικές μεταρρυθμίσεις χωρίς να διασφαλίζουμε τους μηχανισμούς υλοποίησης και τις προϋποθέσεις επιτυχίας, το αποτέλεσμα θα είναι να προσθέτουμε δυσλειτουργίες αντί να αφαιρούμε.

.

Ο ΕΟΠΥΥ πρέπει να μετατραπεί σε οργανισμό αμιγώς κοινωνικής ασφάλισης υγείας και να ενοποιηθούν οι μονάδες ΠΦΥ υπό μία ξεχωριστή διοίκηση.

.

Τα δίκτυα των υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας οφείλουν να αναδιαταχθούν με κριτήριο το μέγεθος και τις ανάγκες του πληθυσμού αναφοράς, την ευχερή πρόσβαση και το κόστος χρόνου των πολιτών. Μια έξυπνη αναδιάταξη ανθρώπινων και τεχνολογικών πόρων, μπορεί να διασφαλίσει την παραγωγική λειτουργία των μονάδων και την κάλυψη των αναγκών των πολιτών.

.

.