Δύο είναι τα δεδομένα: Η Ελλάδα βρίσκεται από τη μια αντιμέτωπη μ’ ένα σκληρό και άδικο πρόγραμμα προσαρμογής 11,5 δισ. και από την άλλη, με ένα διαρκώς βελτιούμενο ευρωπαϊκό κλίμα εξελίξεων, που συμπεριλαμβάνει και τη χώρα μας.
Το ζητούμενο τελικά είναι εάν στη Σύνοδο Κορυφής του Οκτωβρίου, η Ελλάδα, αξιοποιώντας το θετικό ευρωπαϊκό περιβάλλον, θα επιτύχει μια «συνολική λύση» του ελληνικού προβλήματος, με εμπροσθοβαρή χαρακτηριστικά, που θα εξουδετερώνει, ή, εν πάση περιπτώσει, θα μετριάζει το κλασικής υφεσιακής λογικής πακέτο των 11,5 δισ. Αυτό είναι το «στοίχημα» της κυβέρνησης. Η διαπραγμάτευση γίνεται σε «ευρύτερο πλαίσιο», μέρος του οποίου είναι τα 11,5 δισ. Και μόνο ένα θετικό ευρύτερο ευρωπαϊκό πλαίσιο αποφάσεων για την Ελλάδα, μπορεί να καταστήσει «βιώσιμο» το πρόγραμμα των 11,5 δισ.
Τι μπορεί να περιλαμβάνει; Πρώτον, την «επιμήκυνση» του χρόνου που, όπως όλα δείχνουν, έχει διασφαλιστεί. Δεύτερον, μια παράλληλη σημαντική ελάφρυνση του χρέους, μέσω της ΕΚΤ. Τεχνικοί τρόποι και ιδέες υπάρχουν αρκετές. Και τρίτον, γρήγορη μεταφορά αναπτυξιακών πόρων. Η πρόσφατη συμφωνία με την ΕΤΕΠ για άμεση χρηματοδότηση -κυρίως μικρομεσαίων- είναι μια καλή είδηση. Η γρηγορότερη απορρόφηση του ΕΣΠΑ πρέπει να διευκολυνθεί. Η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και η εξόφληση των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου, θα δώσουν μεγάλη ώθηση ρευστότητας… κ.ο.κ. Ο «συνδυασμός» όλων αυτών, σε ένα πλαίσιο διαρκών εξελίξεων στην Ευρώπη, μπορεί να δώσει στο τέλος τη διαφορά.
Για να οδηγηθούμε όμως σε μια τέτοια εξέλιξη, πρέπει αναγκαστικά να περάσουμε από τις «συμπληγάδες πέτρες» των 11,5 δισ. Δυστυχώς, η δογματική ακαμψία της τρόικας στην Αθήνα -με λάθος εκτιμήσεις και περίεργες απαιτήσεις, που δυναμιτίζουν την πολιτική και κοινωνική σταθερότητα της χώρας- είναι αδικαιολόγητη και ασύμβατη ως προς τη γενικότερη πολιτική κατεύθυνση της Ευρώπης.
Η εμμονή -στην ίδια λογική- της μείωσης μισθών, συντάξεων, κοινωνικών παροχών και περαιτέρω άσκοπης απορρύθμισης των εργασιακών σχέσεων, δείχνουν ιδεολογικό-πολιτικό δογματισμό, προσανατολισμένο σ’ ένα μοντέλο ανάπτυξης στηριγμένο αποκλειστικά στο χαμηλό κόστος εργασίας και τη δημόσια ασφαλιστική απορρύθμιση. Έτσι όμως δεν «εξυγιαίνεται» μια χώρα της Ευρωζώνης. Απλώς οδηγείται στην πλήρη αποσταθεροποίηση και τον εκφασισμό.
Προφανώς -παρά τα σοβαρά βήματα- η δημοσιονομική προσαρμογή της χώρας δεν έχει σταθεροποιηθεί. Αλλά με αθροιστική ύφεση 20% του ΑΕΠ τα τελευταία χρόνια και κοντά στο 25% ανεργία, είναι ηλίου φαεινότερο ότι η έμφαση πρέπει να δοθεί αποκλειστικά στις διαρθρωτικές αλλαγές στο κράτος, στο μάζεμα της σπατάλης και της διαφθοράς, στην αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και της παραοικονομίας και στην ανάπτυξη. Αρκετά βίαιη και άδικη αναδιανομή πλούτου έγινε. Η Μέρκελ φαίνεται ότι είναι διατεθειμένη να «γυρίσει σελίδα». Όλα δείχνουν ότι η γερμανική ελίτ συνειδητοποίησε τα μεγάλα οφέλη της Γερμανίας από το ευρώ. Ο κύβος, υπέρ της ενότητας της Ευρωζώνης, ερρίφθη.
Οι αμφιταλαντεύσεις (περί ενδεχόμενης διάλυσης), στοίχισαν ακριβά και οδήγησαν την Ευρώπη σε ύφεση. Οι πρωτοβουλίες Ντράγκι, η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Καρλσρούης, η σχεδιαζόμενη τραπεζική εποπτεία, οι εισηγήσεις Ρομπάι για κοινή ανάληψη ενός μέρους του ευρωπαϊκού χρέους, κ.λπ., ανοίγουν το δρόμο στην αναζήτηση μιας μεγαλύτερης ευρωπαϊκής ενοποίησης, βήμα-βήμα. Σ’ αυτό το περιβάλλον, η ομαλοποίηση της κατάστασης στην Ελλάδα αντιμετωπίζεται πια ως όρος για την επίλυση των πιο σημαντικών προβλημάτων, της Ισπανίας και της Ιταλίας. Όλα αυτά πρέπει να τα αξιοποιήσουμε…