Στην παγωμένη Κίρουνα, τη βορειότερη πόλη της Σουηδίας, προσέρχεται αύριο σύσσωμη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να συναντηθεί, σύμφωνα με τα καθιερωμένα, με την κυβέρνηση της Σουηδίας, σηματοδοτώντας έτσι την έναρξη της προεδρίας της ΕΕ από τη χώρα αυτή για το πρώτο εξάμηνο του 2023. Η συνάντηση δεν θα είναι όμως μόνο εθιμοτυπική, αλλά θα συμπεριλάβει ουσιαστική συζήτηση για τις προτεραιότητες της σουηδικής προεδρίας, από τις οποίες θα εξαρτηθεί η πρόοδος ή μη, σε μια σειρά από σημαντικά ζητήματα που απασχολούν την περίοδο αυτή την Ε.Ε.

Στην κορυφή της ατζέντας της συνάντησης βρίσκονται το εμπόριο, η μετανάστευση και η ευρωπαϊκή απάντηση στον αμερικανικό νόμο «Inflation Reduction Act (IRA)». Αναμένεται ότι η Επιτροπή θα θελήσει να εστιασθεί περισσότερο στο τρίτο θέμα της ατζέντας, χωρίς εν τούτοις αυτή να είναι υποχρεωτικά και η άποψη της Στοκχόλμης, όπως τουλάχιστον προκύπτει από την συνέντευξη που έδωσε στο Politico, εν όψει της αυριανής συνάντησης, ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Σουηδίας στην ΕΕ.

Πράγματι, ο Σουηδός διπλωμάτης δήλωσε ότι στην καλύτερη περίπτωση αναμένει στο εξάμηνο της προεδρίας της χώρας του μόνο κάποια «προσωρινά» μέτρα χαλάρωσης των κανόνων της Ε.Ε. για τις κρατικές ενισχύσεις, καθώς και ότι πριν την εξαγωγή τελικών συμπερασμάτων πρέπει να υπάρξει έκθεση αξιολόγησης των επιπτώσεων του αμερικανικού νόμου στην ευρωπαϊκή οικονομία. Δεν παρέλειψε μάλιστα να παραδεχθεί ότι η χώρα του έχει διαφορετική άποψη για το θέμα αυτό από τη Γαλλία. Σε ό,τι αφορά δε τη δημιουργία ενός νέου Ταμείου, αυτού που η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έχει ονομάσει «Ταμείο Κυριαρχίας», περιορίστηκε να δηλώσει ότι δεν αναμένει συγκεκριμένες προτάσεις επ’ αυτού μέσα στο εξάμηνο της σουηδικής προεδρίας. Φαίνεται ότι οι πάγοι της Κίρουνα συμβολίζουν και την πρόθεση της προεδρεύουσας χώρας για ουσιαστικό «πάγωμα» των αναγκαίων εξελίξεων στο μεγάλο αυτό ζήτημα.

Είναι περισσότερο από σαφής – όχι όμως και ανεξήγητη- η πρόθεση της σουηδικής προεδρίας «να πετάξει την μπάλα στην εξέδρα», αδιαφορώντας (;) για το ότι τυχόν αδράνεια της Ε.Ε. απέναντι στην επείγουσα ανάγκη να υπάρξει απάντηση στον αμερικανικό νόμο εγκυμονεί μεγάλους κινδύνους, όχι μόνο για την οικονομία της αλλά και για αυτή καθ’ εαυτήν τη συνοχή της.

Οι κίνδυνοι αυτοί έχουν εν μέρει ήδη λάβει σάρκα και οστά μετά από την πρόσφατη εξαγγελία του Γάλλου υπουργού Οικονομικών, σύμφωνα με την οποία η Γαλλία, μέχρι να υπάρξει η ευρωπαϊκή απάντηση, θα προωθήσει μονομερώς το δικό της εθνικό σχήμα, με ένα ευρύ φάσμα κινήτρων που θα ενθαρρύνουν τις «πράσινες» βιομηχανίες να μείνουν ή να επιστρέψουν στη Γαλλία. Η κίνηση αυτή που έπεται της ανάλογης, επίσης μονομερούς, γερμανικής, πρέπει κυρίως να αποδοθεί στην πίεση των γαλλικών επιχειρήσεων προς την κυβέρνησή τους «να κάνει κάτι» εν όψει της επαπειλούμενης μετοικεσίας επενδύσεων στις ΗΠΑ. Αρκετά αληθοφανής είναι όμως και η άλλη εξήγηση σύμφωνα με την οποία η εξαγγελία αυτή είναι τακτικός ελιγμός με στόχο να αυξηθεί η πίεση για λήψη αποφάσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Το πιθανότερο βέβαια είναι να ισχύουν και οι δύο ερμηνείες ταυτοχρόνως.

Σε κάθε όμως περίπτωση, οι μονομερείς απαντήσεις υπονομεύουν την προοπτική μιας ουσιαστικής ευρωπαϊκής απάντησης.

Προς αποφυγή δε παρερμηνειών, κοινή ευρωπαϊκή απάντηση δεν σημαίνει ότι απαγορεύεται οποιαδήποτε εθνική προσπάθεια. Είναι αναγκαίο όμως αυτή να είναι ενταγμένη στον κοινό στόχο μιας ευρωπαϊκής απάντησης. Δεν σημαίνει επίσης  έναρξη πολέμου ενισχύσεων με τις ΗΠΑ, ενός πολέμου άλλωστε που μάλλον δεν θα απέβαινε νικηφόρος για την Ευρώπη.  Όπως αποσαφήνισε ο επίτροπος οικονομικών Π. Τζεντιλόνι σε συνέντευξή του στο χθεσινό φύλλο της εφημερίδας ΤΑ ΝΕΑ: «Δεν ξεκινάμε πόλεμο επιδοτήσεων. Θα είναι λάθος και δεν πάμε προς αυτή την κατεύθυνση. Προσπαθούμε να απαντήσουμε με τη δική μας εθνική και κοινή στήριξη στην ανταγωνιστικότητά μας». Ο Π. Τζεντιλόνι δεν παρέλειψε ακόμη να δηλώσει ένθερμος υποστηρικτής της δημιουργίας του «Ταμείου Κυριαρχίας», το οποίο, μέσω ευρωπαϊκών πόρων, θα παρέχει χρηματοδότηση στις περιπτώσεις αδυναμίας ή δυσκολίας λήψης των αναγκαίων μέτρων με χρήση εθνικών πόρων. Υπενθυμίζεται ότι ο επίτροπος εσωτερικής αγοράς Τιερί Μπρετόν έχει κοστολογήσει το ταμείο αυτό στα 350 δισεκατομμύρια ευρώ.

Η εξαγγελλόμενη στάση της προεδρεύουσας Σουηδίας δεν πρέπει να εκπλήσσει. Τα τελευταία χρόνια είναι συνεπές μέλος των «frugal 4» που έχουν τη δική τους αντίληψη για την ευρωπαϊκή ενοποίηση, αντέδρασαν μέχρι τέλους στη θέσπιση του Ταμείου Ανάκαμψης και αντιτίθενται σε κάθε νέα χρηματοδότηση. Ενδεικτικό της στάσης αυτής είναι και το ότι η σουηδική προεδρία είναι η μόνη προεδρία που μετά από πολλά χρόνια δεν προβλέπει στο πρόγραμμά της τίποτε  για θέματα οικονομικής και κοινωνικής συνοχής.

Όμως, «οι καιροί ου μενετοί» για την αντιμετώπιση της νέας πραγματικότητας που δημιουργεί η ενεργειακή κρίση και οι έμμεσες συνέπειές της, όπως ο εν λόγω αμερικανικός νόμος. Και αν η προεδρεύουσα χώρα της Ε.Ε μαζί με τους λοιπούς «φειδωλούς» έχουν την άποψή τους επί του πρακτέου, οι περισσότερες από τις λοιπές χώρες της Ε.Ε. έχουν τη δική τους διαφορετική άποψη, μαζί με την Επιτροπή, μαζί – ελπίζεται – και με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που όμως μέχρι στιγμής παραμένει επιμόνως άφωνο.

Χωρίς να δημιουργούν συνθήκες αντιπαλότητας, τα λιγότερο ισχυρά κράτη-μέλη, και ιδίως αυτά του ευρωπαϊκού νότου, πρέπει με κάθε πρόσφορο μέσο να πείσουν την προεδρεύουσα Σουηδία και όσους συμφωνούν μαζί της  ότι είναι ζωτικής σημασίας για την Ε.Ε. να αντιμετωπισθεί το ταχύτερο δυνατόν το μεγάλο αυτό ζήτημα και να συνδυασθεί η αναγκαία προσαρμογή των κανόνων ανταγωνισμού της Ε.Ε. με τη δημιουργία του Ταμείου που θα ελαχιστοποιεί τις δυσμενείς συνέπειες της προσαρμογής αυτής για τις ασθενέστερες χώρες. Οι «πάγοι» της Κίρουνα πρέπει να λιώσουν πολύ πριν τη λήξη της σουηδικής προεδρίας.

Πηγή: www.kreport.gr