Στη Μαρίνα, που φρόντισε τον Κριαρά και μας έβαλε όλους στην αγκαλιά της
Μέρες χριστουγεννιάτικες θα έπρεπε να ενώνουν. Τι Ντίκενς, τι Άντερσεν, τι Παπαδιαμάντης. Κι εγώ αυτό θα ήθελα. Νομίζω κι ο Παπαδιαμάντης. Τον έβαλαν οι δήθεν εστέτ στο στόμα τους. Την μπρουταλιτέ και το μπανάλ τού Μπαμπινιώτη σάμπως αντιμετωπίζουν.
Συγγνώμη! Η κατάντια της εκπαίδευσής μας, η άγνοια και η ημιμάθειά σας απόλυτα πώς ταιριάζουν. Από πού και έως πού μπορούμε να μη χάσουμε τον Παπαδιαμάντη αρνούμενοι τους κανόνες; Πώς θα μάθαιναν ελληνικά Σολωμός και Καβάφης; Πώς χωρίς τις γραμματικές και τα συντακτικά ο Παπαδιαμάντης θα επινοούσε την γκροτέσκα γλώσσα του σε μετάφραση των δυτικών γλωσσών έτσι που το έβγαζε το ψωμί του ο μέγας; Από πού και έως πού είναι καθαρεύουσα η τεχνητή γλώσσα του Παπαδιαμάντη, το αμάλγαμα, τα κουήρ ελληνικά τού μεγάλου μας. Κουήρ όπως κουήρ και η ομηρική Kunstsprache, ακατανόητη στην εντέλειά της από πάσης φύσεως επαγγελματίες αοιδούς και ραψωδούς, ούτε αιολική, ούτε ιωνική, ούτε γεωμετρική ούτε παλιότερη, ετεροχρονισμένη.
Χωρίς κανόνες; Γιατί; Πηγάζει η γλώσσα από γονίδια ή υπερφυσικές καταβολές; Σε τι διαφέρετε από τη βιβλιογραφία συζύγου αντιπροέδρου της κυβερνήσεως που υποστηρίζει αμαθώς ό,τι καταξιωμένοι φωτοσβέστες, βλ. Ξανθάκη κ.λπ. Στο ότι γνωρίζετε και το Συκουτρή; Έχουμε αναφερθεί από τον οικείο ιστότοπο στη δυστυχή ήττα του δημοτικισμού και την πνευματική μελάνη που έβαψε τις μάπες μας όλων και όλων. Επίσης, όμως έχουμε αναφερθεί στο πώς προετοιμάζεται ο άγνωστος, ο κομψευόμενος Έλλην Χάιντερ ή Φόρτουϊν, για να διαδεχθεί τη λούμπεν Χρυσή Αυγή, τους Καρατζαφέρηδες, τους κρυφοφανερούς χουντικούς, τον αγενή Βελόπουλο. Ταιριάζετε και στο γλωσσικό κύριοι/ες, φιλοτέχνες τής απανθρωπιάς. Ένας Ροΐδης πώς θα σας έπρεπε!
Χρηστικό λεξικό ονομάζεται αυτό της Ακαδημίας, Χαραλαμπάκη. Αξιοπρεπές, αμετροεπές και σίγουρα όχι χρηστικό. Του Μπαμπινιώτη δεν είναι καν λεξικό. Τα λεξικά φτιάχνονται βάσει του γραπτού (ή) και του προφορικού λόγου όχι βάσει μόνο λεξικών. Αν υφίσταται ένα άξιο λεξικό της ΝΕ αυτό υπάρχει εδώ και καιρό, για να το εξαφανίζουν διευθυντές και διευθύντριες σχολείων και Ινστιτούτων, να το περιγελούν φροντιστές και λογής άσχετοι: το ένα και μόνο, αυτό που με μόχθο παρήγαγε το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών (Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη). Πάλιωσε. Ποιος παίρνει ρίσκο για μια επαρκή νέα προσπάθεια, όταν άλυτα παραμένουν τα ζητήματα του ψηφιακού λόγου, της αποδελτίωσης και της καταλογογράφησής του; Και είναι χρηστικό, γιατί ίντερνετ και ψηφιοποίηση άλλαξαν τους όρους τής χρηστικότητας, μετουσίωσαν μεγέθη όπως βάρος, όγκο, αριθμό σελίδων. Ιδού! Αυτό το Χρηστικό Λεξικό! Ελεύθερο δωρεάν, αφού άλλωστε με δημόσια χρήματα και δημοθοινίες προετοιμάστηκε επί έτη και έτη.
Χρηστικό λεξικό υπήρξε στα ελληνικά μας και πριν την ψηφιοποίηση: αυτό του Εμμανουήλ Κριαρά, το οποίο για λόγους εκδοτικούς (που δε μου επιτρέπεται να σχολιάσω και σίγουρα δε βαραίνουν το συντάκτη του) δεν ευδοκίμησε στο μομέντουμ που επικέντρωνε. Οπώς επίσης υπήρξε και χρηστικό παράλληλό του (θα έλεγα αντίγραφο ή άλλα που χρήζουν νομικής υποστήριξης και δεν είναι της παρούσης) το γνωστό και −ελλείψει Κριαρά από την αγορά− δικαίως επιτυχημένου Λεξικού Τεγόπουλου-Φυτράκη. Μπροστά στον Μπαμπινιώτη προτιμώ την εργώδη μονομανία Δημητράκου. Τουλάχιστον η ιδεολογία εκεί ανακατεύεται με τη γνώση, δεν εξαπατά.
Εμένα οι ήρωές μου των Χριστουγέννων έφυγαν. Δεν είναι μόνον ο κορυφαίος Εμμανουήλ Κριαράς ούτε απλώς ο δύσκολος μαθητής του Χρήστος Τσολάκης. Άνθρωποι έντιμοι, με πόνο πρώτα για τον άνθρωπο και το συμπολίτη και μετά για τη γλώσσα. Σαν ποιητές κι αυτοί, στο παράδειγμα Σολωμού, Καβάφη. Είχαν στα χέρια τους το ισορροπημένο εργαλείο ενός Μανόλη, του Μανόλη Τριανταφυλλίδη και του μνημείου που συνιστά το επίτευγμα της νεοελληνικής γραμματικής του.
Ρεβάνς λοιπόν στη μεταπολιτευτική μετριοπάθεια και σωφροσύνη που συμβόλιζαν και (κυρίως) η μεταρρύθμιση Ράλλη και η εισαγωγή τού Μονοτονικού λίγα χρόνια μετά από τους αντιπάλους τού μετέπειτα πρωθυπουργού. Τέτοια μιζέρια, ποιος στόμφος, τόση ανυποστασία, πόσος φθόνος, ΤΩΡΑ, που ο γραπτός μας λόγος έγινε επιτέλους κοινός, στην καλύτερη εποχή της εγγραμματοσύνης μας, ΤΩΡΑ που νέοι/ες πληκτρολογούν, διαμορφώνουν, δημιουργούν. Ευτυχώς, τέτοιες μέρες ήταν που ο γενναίος Κριαράς ανέβαινε στο Ματαρόα. Να μας γλιτώσει και μαζί να γλιτώσει από μας έστω για λίγο. Να ήτανε το 21. Νάτο έρχεται: με Μακρυγιάννη αντί Παπαδιαμάντη.