Ηταν κάποτε μια φτωχή χώρα που έζησε λιτά επί αιώνες. Κάποια περίοδο όμως, γοητευμένη από την εύκολη κατανάλωση και τη διαφθορά, δημιούργησε τεράστια χρέη. Ατυχώς, την ίδια περίοδο, λόγω γεωπολιτικής θέσης, έγινε τόπος διέλευσης εκατομμυρίων προσφύγων και οικονομικών μεταναστών καθ’ οδόν προς τη γη της επαγγελίας.
Μέσα στην ατυχία της ωστόσο, η χώρα ευτύχησε να κυβερνηθεί από ικανούς πολιτικούς και τεχνοκράτες άτρωτους σε ιδεοληψίες, οι οποίοι εκπόνησαν ένα συγκροτημένο σχέδιο για να μετριάσουν την οικονομική κρίση με ευφυή διαχείριση της προσφυγικής. Επέμεναν με απόλυτο ρεαλισμό πως μια λύση είναι προοδευτική μόνο αν μπορεί να πραγματοποιηθεί.
Πέρα από αδιέξοδους συναισθηματισμούς, είχε γίνει σαφές σε διεθνές επίπεδο ότι σωτηρία και ένταξη εκατομμυρίων προσφύγων είναι αδύνατες, αν δεν λειτουργούν παραγωγικά συστήματα υψηλής απόδοσης.
Σε κάθε αναπτυγμένο σύστημα, μόνο ένας περιορισμένος αριθμός ήταν δυνατόν να χωρέσει, αλλιώς οι θεσμοί και οι οικονομίες κινδύνευαν να τιναχτούν στον αέρα. Ποια υπεύθυνη πολιτική θα εγκατέλειπε στη μοίρα του το κοινωνικό ποίμνιο επειδή έτρεχε να σώσει το απολωλός πρόβατο;
Η αλληλεγγύη χωρίς όρια ήταν αξιέπαινη πρακτική μη κυβερνητικών οργανώσεων και εθελοντών, αλλά θα συνιστούσε κακή πρόταση διακυβέρνησης, επειδή θα διέλυε τον κρατικό μηχανισμό με μοιραίες συνέπειες και για τους ίδιους τους πρόσφυγες.
Για να υποστηριχθούν λοιπόν το ανθρωπιστικό έργο και η βέλτιστη ενσωμάτωση, τροποποιήθηκαν λίγο οι διεθνείς κανόνες, ώστε να επιτρέπεται ο προσωρινός περιορισμός της ελευθερίας κίνησης των προσφύγων, πράγμα που μείωσε και τις ξενοφοβικές κοινωνικές τάσεις.
Το σχέδιο βασίστηκε σε τέσσερις αρχές:
- 1) Οι εταίροι στηρίζουν τη χώρα μόνο εφόσον εκπληρώνει με σοβαρότητα τις υποχρεώσεις της.
- 2) Δεν είναι δυνατή αξιόπιστη συνεργασία με αναξιόπιστους γείτονες.
- 3) Ανθρωποι αποφασισμένοι να θαλασσοπνιγούν δεν αφήνονται αβοήθητοι στη θάλασσα ούτε σπρώχνονται προς τα πίσω.
- 4) Εγχειρήματα μεγάλης κλίμακας απαιτούν οικονομικούς πόρους, κατάλληλη οργάνωση, διεθνή πολιτική στήριξη και ανοχή της κοινωνίας.
Οργανώθηκαν λοιπόν αποτελεσματικοί τρόποι διάσωσης και περίθαλψης, οι αφικνούμενοι όμως ετίθεντο αμέσως υπό προσωρινή κράτηση. Η διεθνής υποστήριξη εξασφάλισε μεταφραστές για όλες τις γλώσσες και ειδικευμένους λειτουργούς για ταχεία ταυτοποίηση και χωρισμό σε κατηγορίες των εισερχομένων.
Οι χώροι προσωρινής υποδοχής, ελέγχου και κατάταξης ήταν περιφραγμένοι, προσεκτικά φυλασσόμενοι και απομονωμένοι από τον ντόπιο πληθυσμό για λόγους αμοιβαίας προστασίας, ενώ κάποιες αρνητικές αντιδράσεις αντιμετωπίστηκαν με ενημερωτικές πρωτοβουλίες αλλά και αυστηρότητα, σε πλαίσιο κατάστασης έκτακτης ανάγκης.
Στους τόπους άφιξης, κυρίως νησιά με σημαντικές υποδομές για υποδοχή τουριστών, οικονομικές δραστηριότητες για συνεχή παροχή υπηρεσιών σε όλη τη διάρκεια του χρόνου παρήγαν κάποια οφέλη για τον ντόπιο πληθυσμό.
Μετά την προσωρινή παραμονή, οι πιστοποιημένοι πρόσφυγες μεταφέρονταν σε οργανωμένους καταυλισμούς, όπου θα διέμεναν μόνιμα υπό φύλαξη μέχρι την αποδοχή από χώρα υποδοχής της μετεγκατάστασής τους ή μέχρι την οικειοθελή επιστροφή στη χώρα τους.
Οι υπόλοιποι μετανάστες κατέληγαν επίσης σε φυλασσόμενους καταυλισμούς, όπου θα διέμεναν μέχρι να επιτευχθεί επαναπροώθηση στις χώρες προέλευσης. Μεγάλες οργανωμένες εγκαταστάσεις, συνολικής δυναμικότητας εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων, κατασκευάστηκαν σε λίγες άγονες ημιορεινές περιοχές της ηπειρωτικής χώρας.
Η διαθεσιμότητα έμπειρων τεχνικών εταιρειών και παροπλισμένου, λόγω της οικονομικής κρίσης, τεχνικού εξοπλισμού επέτρεψε την κατασκευή των κατάλληλων υποδομών σε χρόνο-ρεκόρ.
Δεν προσλήφθηκαν δημόσιοι υπάλληλοι, αλλά οργανώθηκαν υπό διεθνή εποπτεία πιστοποιημένες ιδιωτικές υπηρεσίες φύλαξης, στέγασης, διατροφής, ένδυσης, υγειονομικής περίθαλψης, εκπαίδευσης για παιδιά, νομικών συμβουλών, αναψυχής και θρησκευτικών παροχών. Δημιουργήθηκε ταχύτατα μεγάλος αριθμός θέσεων εργασίας που επέτρεψε την έναρξη οικονομικής ανάκαμψης της χώρας.
Το όλο δαπανηρό εγχείρημα χρηματοδοτήθηκε εξ ολοκλήρου από τους εταίρους της χώρας. Η αφόρητη πίεση από τις κοινωνίες τους, το μέγεθος και το αδιέξοδο του προσφυγικού προβλήματος τους υποχρέωσαν να δεχτούν το μοναδικό ρεαλιστικό και αξιόπιστο σχέδιο που υπήρξε και να συμμετάσχουν στην υλοποίηση και στον έλεγχο εφαρμογής του.
Για να μειώσουν το υψηλό κόστος μακρόχρονης παραμονής των μεταναστών, ανέλαβαν να βρουν αποτελεσματικές λύσεις για την επαναπροώθηση των περισσότερων στις χώρες προέλευσης. Τελικά, το σχέδιο λειτούργησε επί αρκετά χρόνια και αποδείχτηκε περισσότερο από επαρκές, αφού η αναγκαστική παραμονή σε φυλασσόμενους χώρους σύντομα περιόρισε κατά πολύ τις ροές.