Παρακολουθώντας την υπόθεση Novartis διαπιστώνεις για άλλη μια φορά την απόσταση που μας χωρίζει από τον αναπτυγμένο κόσμο και τη διαφορά ανάμεσα στις χώρες με σοβαρό θεσμικό υπόβαθρο και σε εκείνες, όπου κυριαρχούν συνθήκες πελατειακού καπιταλισμού.
Η εκτόξευση της φαρμακευτικής δαπάνης στην Ελλάδα ήταν κάτι που καταγγελλόταν διαρκώς. Αλλά το θέμα έμενε εκεί. Καμιά αρχή δεν κινήθηκε για να διαπιστώσει πού οφείλεται αυτή η αύξηση κι αν κάποιοι επωφελήθηκαν παράνομα. Έπρεπε να κινηθούν οι αμερικανικές αρχές και το FBI προκειμένου να διερευνήσουν αν η εταιρεία με τις πρακτικές της, νοθεύει τους κανόνες του υγιούς ανταγωνισμού. Κι αυτό όχι μόνο επί αμερικανικού εδάφους, αλλά παντού στον κόσμο.
Οι ΗΠΑ εδώ και δεκαετίες έχουν ψηφίσει νομοθεσία εναντίον της διαφθοράς (Foreign Corrupt Practices Act-FCPA), με βάση την οποία αν μια αμερικανική εταιρεία συλληφθεί να δωροδοκεί σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου, τότε είναι υπόλογη απέναντι στην αμερικανική δικαιοσύνη. Η νομοθεσία αυτή είχε ξεσηκώσει έντονες διαμαρτυρίες από τις αμερικανικές εταιρείες οι οποίες υποστήριζαν ότι με αυτό τον τρόπο μειονεκτούν σε σύγκριση με τους ανταγωνιστές τους. “Αν στην τάδε χώρα για να πάρεις μια δουλειά, πρέπει να δωροδοκήσεις και δεν το κάνουμε εμείς, θα το κάνουν οι ανταγωνιστές μας και θα πάρουν αυτοί τη δουλειά” ήταν το επιχείρημα.
Το αντεπιχείρημα ήταν ότι ακολουθώντας παράνομες πρακτικές, νοθεύεται ο ανταγωνισμός και οι εταιρείες οδηγούνται στο να θεωρούν φυσιολογικές τις αθέμιτες πρακτικές. “Η δωροδοκία είναι κακή επιχειρηματική πρακτική. Σε ένα σύστημα της ελεύθερης αγοράς, είναι αρχή ότι η πώληση προϊόντων πρέπει να γίνεται στη βάση της τιμής και της ποιότητας. Η δωροδοκία παραβιάζει τον θεμελιώδη αυτό κανόνα” είναι η επιχειρηματολογία πίσω από αυτή τη λογική. Αυτό δεν σημαίνει ότι σταμάτησαν οι αθέμιτες πρακτικές, οι προσπάθειες νόθευσης του ανταγωνισμού και η φοροδιαφυγή.
Όμως όποιοι συνελήφθησαν κλήθηκαν να πληρώσουν βαριά πρόστιμα στο αμερικανικό δημόσιο.Eταιρείες-κολοσσοί (Siemens, KBR/Halliburton, BAE Systems, Total) κλήθηκαν να πληρώσουν πρόστιμα εκατοντάδων εκατομμυρίων στο αμερικανικό δημόσιο για παραβίαση του FCPA. Aνάμεσά τους και οι ευρωπαϊκές εταιρείες που εισήχθησαν στο αμερικανικό χρηματιστήριο και κέρδισαν μερίδια της αγοράς δωροδοκώντας.
Οι αμερικανικές αρχές άρχισαν να ερευνούν συστηματικά τις πρακτικές της Novartis, όπως έκαναν παλιότερα και με τη Siemens. Tο ερώτημα που προκύπτει αβίαστα είναι: οι ελληνικές αρχές δεν πήραν χαμπάρι τι γινόταν στο χώρο του φαρμάκου; Στις ΗΠΑ νοθευόταν ο ανταγωνισμός. Στην Ελλάδα δεν νοθευόταν; Δεν αφορούσε τις ελληνικές αρχές πού πάνε τα χρήματα των φορολογουμένων; Δεν τις αφορούσαν οι συνθήκες στην αγορά; Αρχισαν να κινούνται μετά τις αμερικανικές και με τον γνωστό ελληνικό τρόπο.
Ενώ από το FBI δεν είχε διαρρεύσει τίποτα, όταν οι ελληνικές αρχές ζήτησαν τα στοιχεία οι αρχές των ΗΠΑ έστειλαν κάποια από αυτά, με τη σημείωση ότι “οι πληροφορίες του παρόντος εγγράφου προορίζονται μόνο για πληροφοριακούς και καθοδηγητικούς σκοπούς και δεν δύνανται να χρησιμοποιηθούν από την Κυβέρνησή σας σε οιοσδήποτε ποινικές διαδικασίες…”. Νόμιζαν ότι έχουν να κάνουν με σοβαρή χώρα. Το FBI έχει ξεκινήσει την έρευνα εδώ και τέσσερα χρόνια, αλλά μόλις τα στοιχεία έφθασαν στα χέρια των ελληνικών αρχών έγιναν φειγ-βολάν. Η δημοσιοποίηση του φακέλου έχει προκαλέσει δυσαρέσκεια στις ΗΠΑ. Πόσο μάλλον, όταν δίπλα σε μια πραγματική υπόθεση έχει στηθεί μια ολόκληρη βιομηχανία λάσπης κατά πολιτικών αντιπάλων της κυβέρνησης.
Ουδείς γνωρίζει πού είναι η αλήθεια, πού το ψέμα (γιατί κάποιες περιπτώσεις είναι εξώφθαλμα στημένες) και αν θα φθάσουμε ποτέ στην αποκάλυψη της αλήθειας. Από την πρώτη στιγμή η κυβέρνηση αντί να αφήσει τη Δικαιοσύνη να κάνει τη δουλειά της και να μιλήσει όταν έρθει η υπόθεση στη Βουλή, υπουργοί άρχισαν να κάνουν δηλώσεις για το περιεχόμενο της δικογραφίας. Ακόμη και το Λιμενικό είχε άποψη για το περιεχόμενό της.
Το κυβερνητικό παρακράτος έπιασε δουλειά. Το τεράστιο θεσμικό έλλειμμα της χώρας δείχνει ότι, ακόμη κι αν βγάλουμε άκρη με αυτό το σκάνδαλο, τα επόμενα βρίσκονται ήδη στα σκαριά. Σκάνδαλα εκδηλώνονται παντού. Σε κανένα δεν αρέσει ο ανταγωνισμός.
Όλες οι εταιρείες θα ήθελαν να επικρατήσουν κι αν είναι δυνατόν να γίνουν μονοπώλια. Εδώ είναι ο ρόλος του κράτους. Να θέτει τους κανόνες και να εποπτεύει την εφαρμογή τους. Όχι να λειτουργεί ως τροχονόμος συγκεκριμένων συμφερόντων, ούτε να στήνει υποθέσεις κατά πως βολεύει τους εκάστοτε κυβερνώντες.

thetoc.gr