Οι φορολογικές «αρπαχτές» είναι μεταρρύθμιση;

Κώστας Καλλίτσης 19 Ιαν 2014

Με σημαία (από νάιλον) την Ανάπτυξη, ωθείται να διαλυθεί ό,τι έχει αντέξει μέχρι σήμερα. Διότι, παράλληλα με μια (φιλοαεριτζίδικη) ενεργειακή πολιτική που καθιστά απαγορευτική την παραγωγή στην Ελλάδα, έρχεται τώρα η φορολογική πολιτική (της οποίας υποτίθεται ότι έχει ολοκληρωθεί η μεταρρύθμιση!..) για να δώσει τη χαριστική βολή σε χιλιάδες ατομικές και άλλες μικρές επιχειρήσεις αφενός και, αφετέρου, σε μεγάλες επιχειρήσεις που έχουν αντέξει, δεν επέλεξαν να φύγουν εκτός ελληνικής επικράτειας ούτε πήραν θαλασσοδάνεια. Εξηγούμαι:

Οσον αφορά τις ατομικές και άλλες μικρές επιχειρήσεις, όσες είχαν εισόδημα μικρότερο από 40.000 ευρώ ετησίως σύρονται σε πνιγμό με τα (εξόχως οριζόντια…) φορολογικά μέτρα που ισχύουν από την 1η Ιανουαρίου. Εχω σημειώσει, ως παράδειγμα, ότι οι δύο εταίροι μιας ομόρρυθμης εταιρείας που έκανε εισόδημα 40.000 ευρώ, το 2012 πλήρωσαν φόρο 2.000 ευρώ καθένας ενώ, φέτος, με την επιβολή φόρου 26% από το πρώτο ευρώ (λόγω κατάργησης του αφορολογήτου) και την προκαταβολή φόρου 55%, θα κληθούν να πληρώσουν 6.750 ευρώ έκαστος. Ενας μικρός επαγγελματίας, μια ατομική επιχείρηση με εισόδημα 10.000 ευρώ, πλήρωνε 500 ευρώ φόρο. Φέτος θα πληρώσει φόρο 2.600 ευρώ και, μαζί με την προκαταβολή, 4.000 ευρώ περίπου.

Ερώτηση (ρητορική): Υπάρχει κάποιος με εισόδημα 10.000 ή 15.000 ευρώ τον χρόνο, που έχει την ευχέρεια να καταβάλει 4.000 ή τα 6.000 ευρώ φόρο, και δη σε ένα τόσο σκληρό έτος όσο είναι το 2014 και οι προοπτικές του;… Η απλή αριθμητική οδηγεί στο συμπέρασμα ότι θα «εκκαθαριστούν» χιλιάδες επαγγελματίες και πολύ μικρές επιχειρήσεις.

Θα επιβιώσουν, άραγε, οι μεγάλες; Ισως, αν έχουν πολύ μεγάλη τύχη. Μεταξύ αυτών που δεν έχουν τύχη, συγκαταλέγονται εκείνες που έκαναν το «λάθος» να δανειστούν προσφέροντας ως εγγύηση την πιο ισχυρή εξασφάλιση, όσες δανείστηκαν με «sale and leaseback».

Αυτό λειτουργεί ως εξής: Η επιχείρηση «πουλά» ένα περιουσιακό στοιχείο (κτιριακές εγκαταστάσεις της) σε κάποιον από τους μεγάλους χρηματοδοτικούς οργανισμούς (σε μία τράπεζα) και την ίδια στιγμή, αυτομάτως, το επαναγοράζει συνάπτοντας δάνειο με καθορισμένη χρονική διάρκεια. Ετσι, αποκτά ρευστότητα για να μπορέσει να κινηθεί στην αγορά, με εγγύηση το ακίνητό της. Οταν αποπληρωθεί το δάνειο, πληρώνει μια πρόσθετη τελική αμοιβή στην τράπεζα και το κτίριο ξαναπερνά στην κυριότητά της. Αυτή η μορφή επιχειρηματικού δανείου θεωρείται ως η πλέον ασφαλής για τον πάροχο δανειοδότηση. Πρώτον, γιατί συνήθως προβλέπεται ότι εφόσον δεν πληρωθεί μία, έστω, δόση, το δάνειο κηρύσσεται απαιτητό στο σύνολό του – δεν γίνονται ρυθμίσεις ή «ρυθμίσεις». Δεύτερον, γιατί αν η επιχείρηση φτάσει στο σημείο να πτωχεύσει, το κτίριο περνά αυτομάτως στον πάροχο του δανείου, χωρίς να προηγούνται άλλοι δικαιούχοι – εν αντιθέσει με τα άλλα δάνεια, που σε περίπτωση πτώχευσης ο πάροχος του δανείου είναι περίπου ο τελευταίος που θα πάρει τα λεφτά του.

Πολλές μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις προσέφυγαν σε αυτόν τον τρόπο δανειοδότησης. Την ώρα, λοιπόν, που γίνεται μεγάλη δημόσια συζήτηση για τα θαλασσοδάνεια και όλοι αναρωτιούνται τι έκταση έχει λάβει αυτό το φαινόμενο, η κυβέρνηση τιμωρεί αυτές τις επιχειρήσεις που δεν πήραν θαλασσοδάνεια αλλά δανείστηκαν με «sale and leaseback». Μάλιστα, η τιμωρία είναι καίρια, καθότι είναι (α) αιφνίδια (β) αναδρομική και (γ) βαρύτατη. Πώς το πετυχαίνει αυτό ο νέος φορολογικός νόμος; Αναγορεύοντας το (εικονικό…) αντίτιμο της πώλησης του ακινήτου σε… καθαρό εισόδημα της επιχείρησης! Με απλά ελληνικά, αν η αξία του «sale and leaseback» (δηλαδή, το δάνειο που συνάφθηκε κάποιο έτος στο παρελθόν…) ήταν 50 εκατ. ευρώ, αυτά τα 50 εκατ. ευρώ αίφνης θεωρούνται κέρδος της επιχείρησης! Και αυτό το «κέρδος» θα φορολογηθεί με συντελεστή 19% για το 2013 ή 15% το 2014 – στο πλαίσιο της φορολόγησης των (υποτίθεται…) αφορολόγητων αποθεματικών. Με δυο λόγια, η επιχείρηση θα πληρώσει φόρο 9,5 εκατ. ευρώ επειδή πήρε δάνειο δίνοντας εγγυήσεις. Για virtual κέρδη (που ποτέ δεν απέκτησε…) θα πληρώσει διόλου virtual φόρο…

Ποια εκτιμάται ότι είναι τα κεφάλαια που θα φορολογηθούν, επί ποίου ποσού θα υπολογισθεί η φορολογία του 19% ή του 15%; Οι τράπεζες υπολογίζουν ότι, συνολικά, λόγω «sale and leaseback» θα φορολογηθούν περίπου 1 δισεκατομμύριο ευρώ. Αρα, ξαφνικά, οι επιχειρήσεις που έκαναν το «λάθος» να δανειστούν με αυτόν τον τρόπο, θα κληθούν να πληρώσουν περί τα 150-190 εκατ. ευρώ.

Αν η υποκατάσταση της πάταξης της φοροδιαφυγής, η προσφυγή σε φορολογικές «αρπαχτές» και η απουσία αναπτυξιακής πνοής και κοινωνικής δικαιοσύνης ειπωθεί «φορολογική μεταρρύθμιση», τότε το ξεκλήρισμα των μικρών και ο βομβαρδισμός των μεγάλων επιχειρήσεων μπορεί κατ’ αναλογία να ονομαστεί «κινητροδότηση των επενδύσεων» ή κάτι άλλο που «βοηθά την «ανάπτυξη». Μόνο που η σημαία αυτής της Ανάπτυξης είναι από νάιλον.