Μία από τις πιο απολαυστικές και αγαπημένες μου ταινίες της δεκαετίας του 1970 (νομίζω το 1975) ήταν το “Οι Εντιμότατοι Φίλοι Μου – Amici Miei”. Το ξεκίνησε ο Πιέτρο Τζέρμι, αλλά αρρώστησε σοβαρά και λίγο πριν πεθάνει το ανέθεσε στον Μάριο Μονιτσέλι. ο Τζέρμι είχε γράψει ένα ξεκαρδιστικό όσο και τραγικό σενάριο για μια παρέα πενηντάρηδων που διασκέδαζαν με τα πάντα, στήνοντας διαρκώς χοντρές πλάκες για τους ανύποπτους και χλευάζοντας, ουσιαστικά, τον ίδιο τον θάνατο. Τέτοιο ήταν το σουξέ που το 1981 ο Μονιτσέλι γύρισε στο ίδιο μοτίβο, το «Οι εντιμότατοι φίλοι μου Νο 2», που ξεκινάει με τους τέσσερις φίλους στον τάφο του 5ου. Και αυτό «χάλασε κόσμο». Επειδή, όμως, όλοι δεν είναι ίδιοι, ένα άθλιο ριμέικ το 2011 από τον Νάνι Λόι, γνώρισε εμπορική πανωλεθρία.
Η χθεσινή συνάντηση των 58 στην Κηφισιά μου φάνηκε σαν ένα πολιτικό «Οι εντιμότατοι φίλοι μου». Το συναίσθημα που ένοιωσα ήταν χαρμολύπη. Ήταν παρόντες φίλοι και γνωστοί από τα παλιά, με τους οποίους γράψαμε ιστορία, όμορφη και δημιουργική στα χαρτιά, αλλά και με αποτυχίες στην πράξη. Ξαναβρεθήκαμε χθες στον τάφο του φίλου, με νοσταλγία, αλλά και αμετανόητοι, όπως στην ταινία. Δηλώσαμε πάλι Αριστεροί με πολλά προσδιοριστικά, Κέντρο, Ευρωπαϊκή, Σοσιαλιστική, Ριζοσπαστική, σκέτο Αριστερά, απ’ όλα είχε ο μπαξές. Αριστερά να’ναι και ότι να’ναι. Ακόμη και όταν μεταμφιέζεται σε πράσινο ή γαλάζιο κρατισμό, η κυρίαρχη ιδεολογία είναι μία αριστερή καρικατούρα. Πολλά άσπρα μαλλιά, πολλές ρυτίδες, αλλά λίγη αυτογνωσία. Όπως την ψάχναμε σαράντα χρόνια την Αριστερά ως τοτέμ, ως ιερό δισκοπότηρο, τώρα, στη δύση της ζωής μας φάνηκε να νομίζουμε ότι θα τη βρούμε επί τέλους. Ανεξάρτητα από το αν σαράντα χρόνια ψάξιμο κατέληξαν σε φυλακισμένους πρώην υπουργούς, χρεοκοπημένη χώρα, διεθνή ανυποληψία και διαλυμένη κοινωνία με μία «χαμένη γενιά».
Και όμως, οι άνθρωποι που μαζεύτηκαν χθες στην Κηφισιά και προχθές στο Ακροπόλ είναι μέρος της ελπίδας του έθνους. Φτάνει να παίξουν το έργο της δεύτερης δεκαετίας του 21ου αιώνα και όχι ένα ρετρό του δεύτερου μισού του 20ου αιώνα. Είναι η ελπίδα γιατί κρατούν αναμμένο το κερί που φωτίζει την ανάγκη για κοινωνική δικαιοσύνη και αλληλεγγύη, το λάβαρο της Αριστεράς. Όμως, το κερί δεν φαίνεται στο βαθύ σκοτάδι μίας κοινωνίας που δεν παράγει πλούτο, δουλειές, ελπίδα. Το κερί σώνεται καθώς χρόνια τώρα μοιράζαμε αλλά δεν παράγαμε. Τώρα χρειαζόμαστε νέα τεχνογνωσία επιβίωσης που οι αριστεροί δεν «κατέχουν». Η αριστερά είναι απαραίτητη συνθήκη για μία επιτυχημένη και ευημερούσα κοινωνία. Δεν είναι ικανή συνθήκη. Αυτό θα έπρεπε τώρα πια να μας έχει γίνει βίωμα.
Προσπαθώντας να προσδιορίσουν το στίγμα των 58, οι ομιλητές χθες το προσδιόρισαν ως αρχίζοντας από τις «παρυφές» του Φιλελεύθερου Κέντρου, ως τη Ριζοσπαστική Αριστερά. Ένας, μάλιστα, Βουλευτής της ΔΗΜΑΡ, προχώρησε και στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ. Ήταν όμως φανερό ότι τα περί φιλελεύθερου κέντρου ήταν, μάλλον, προσχηματικά. Για παράδειγμα, τρεις φορές έγινε αναφορά στην Αντιγόνη Λυμπεράκη, ως όνομα αλλά όχι ως Αντιπροέδρου του κόμματος ΔΡΑΣΗ. Αντίθετα, μιλήσαμε πολύ για ΔΗΜΑΡ και ΠΑΣΟΚ. Ως μέλος της Κ.Ε. της ΔΡΑΣΗ, και ένθερμος υποστηρικτής των 58, αισθάνθηκα περίεργα. Για αυτό πριν μίλησα για χαρμολύπη. Σκέφθηκα να πω δύο λόγια στο τέλος, στη συζήτηση, αλλά κρατήθηκα, σκεπτόμενος ότι θα ήταν σαν να μίλαγα για «παράγκα» σε γενική συνέλευση φίλων του… Ολυμπιακού.
Και όμως, η εικόνα από μία συγκέντρωση της ΔΡΑΣΗ θα «έδενε» όμορφα με τη χθεσινή. Πέρα από την ηλικιακή ισορροπία, θα έφερνε και ζωτικότητα από την εμπειρία και την αίσθηση της δημιουργίας. Παρά την κάποια idee fixe με το «μεγάλο κράτος», έχεις την αίσθηση ότι είσαι με ανθρώπους που χαίρονται να δημιουργούν πλούτο και δουλειές. Είσαι με ανθρώπους που αισθάνονται στο «πετσί» τους το βούρδουλα του αχόρταγου κρατισμού στον οποίο «ξέπεσε» η αυτιστική, ψευδεπίγραφη, προσχηματική και, εν τέλει, ιδιοτελής αναζήτηση κάποιου «αριστερού» παραδείσου. Είσαι με νέους ανθρώπους που επέλεξαν την Ελλάδα και κατόρθωσαν να βρουν το δρόμο τους παρά και όχι εξ’ αιτίας του πνιγηρού περιβάλλοντος που δημιούργησαν οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ. Νοιώθεις ότι συμμετέχεις σε ένα πραγματικό μέτωπο με το λαϊκισμό, γενικώς, και όχι μόνο του ΣΥΡΙΖΑ.
Να προλάβω την εύλογη αντίδραση των φίλων μου στους 58, «κάτσε, τότε, εκεί και μη μας σκοτίζεις». Άλλωστε, κάτι ανάλογο έχω ακούσει και στη ΔΡΑΣΗ όταν διαμαρτύρομαι για τη μονομανία με το Κράτος και τη Φορολογία. Θα το αντέξω, όμως, γιατί πιστεύω ότι οι 58 ως κύριο σκοπό έχουν τη σύνθεση. Αυτό ειπώθηκε χθες με έμφαση. Και αυτό, ακριβώς, είναι που χρειάζεται σήμερα. Όχι του τύπου της Εθνικής Συνεννόησης που ήδη έσπευσαν να καταγγείλουν οι «ξελιγωμένοι για εξουσία» του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά ένα καινούργιο εθνικό κίνημα δημιουργίας και κοινωνικής δικαιοσύνης, δηλαδή η «καλή πλευρά» της Ελλάδας. Ένα νέο, τελικά, κόμμα, ή ένα συνειδητοποιημένο συνασπισμό κομμάτων που θα ταιριάξει όσα μας ενώνουν και θα λειάνει όσα μας χωρίζουν. Και στο μεγάλο αυτό ποτάμι μπορούν και θα συμβάλουν όλα τα «ποταμάκια» που βρέθηκαν προχθές στο Γκάζι, η ΔΡΑΣΗ και οι άλλοι φιλελεύθεροι πολίτες, οι 58 και όσοι από τους οπαδούς άλλων κομμάτων το επιλέξουν.
I have a dream. Ότι μία ημέρα οι Έλληνες θα κάνουμε πολιτική για τη χώρα μας, για την κοινωνία μας και όχι για το στενό μας ατομικό συμφέρον. Ότι θα μας σεβαστούν οι φίλοι μας στην Ευρώπη και στον κόσμο για το παρόν και το μέλλον μας, όχι για το ιστορικό μας παρελθόν που οι «ξένοι» έκαναν δικό τους και εμείς δεν μάθαμε ακόμη. Θέλω να ξεχάσω το πρόσφατο παρελθόν, όχι τα διδάγματα για το μέλλον. Θέλω να συγχωρήσω, όχι να δικαιολογήσω. Θέλω να κτίσω στο στέρεο έδαφος της λογικής, όχι στην άμμο εικονικής πραγματικότητας. Θέλω μέλλον για τα παιδιά μας, όχι το «μέλλον των παιδιών» που κατασπατάλησε η γενιά μου. Και αν αυτό γίνει πραγματικότητα, δεν θα με νοιάζει να πεθάνω, γιατί οι «εντιμότατοι φίλοι μου» θα παίξουν άλλο ένα αριστούργημα και όχι το φιάσκο του ριμέικ του 2011.